داروی پاروکستین چیست؟ | موارد مصرف | نحوه مصرف | عوارض جانبی | موارد احتیاطی | تداخل دارویی | دوز مصرف | اشکال دارویی
پاروکستین از داروهای ضد افسردگی است که برای درمان طیف وسیعی از مشکلات روانی استفاده می شود. این دارو اگرچه اثر خوبی در روحیه و افزایش سطح انرژی دارد اما در برخی موارد ممکن است عوارض جانبی خطرناکی همچون تمایل به خودکشی یا اعتیاد دارویی به دنبال داشته باشد.
برای آشنایی کامل با اطلاعات دارویی پاروکستین در ادامه مطلب با کوکا همراه باشید.
پاروکستین چیست؟
پاروکستین (با نام انگلیسی: Paroxetine و نام تجاری: پاکسیل) از داروهای ضد افسردگی متعلق به گروه دارویی مهار کننده های انتخابی باز جذب سروتونین است که با ایجاد تعادل در سطح یک ماده طبیعی خاص در مغز به نام سروتونین عمل می کند.
موارد مصرف پاروکستین
پاروکستین برای درمان افسردگی و بسیاری از بیماری ها و اختلالات روانی، از جمله موارد زیر، تجویز می شود:
- اختلال افسردگی ماژور یا عمده
- حملات هراس یا پانیک اتک
- اختلال وسواس فکری – عملی
- اختلالات اضطراب از جمله اضطراب اجتماعی و عمومی
- اختلال استرس پس از سانحه
از جمله اثرات مثبت پاروکستین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود روحیه
- بهبود کیفیت خواب
- رفع کم اشتهایی
- افزایش سطح انرژی
- افزایش علاقه و تمایل به انجام امور روزمره
- کاهش ترس و اضطراب
- جلوگیری از افکار ناخواسته
- کاهش تعداد حملات هراس
- کاهش نیاز فرد به کارهای وسواسی و مکرر که باعث تداخل در امور روزمره می شود مانند شست و شوی مکرر دست ها، شمارش، چک کردن مدام چیزها
پزشکان ممکن است در موارد زیر نیز از برخی برندهای پاروکستین استفاده کنند:
- اختلال دیسفوری پیش از قاعدگی
- گر گرفتگی مربوط به دوران یائسگی (برند بریسدل؛ این برند برای موارد دیگر کاربرد ندارد)
- سر دردهای مزمن
- گز گز دست و پا در افراد مبتلا به دیابت
- زود انزالی (انزال زودرس) در مردان
نکته مهم: داروی پاروکستین ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در بالا تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.
نحوه مصرف پاروکستین
پاروکستین خوراکی را با یا بدون غذا طبق دستور پزشک که معمولا یک بار در روز می باشد مصرف کنید.
برای جلوگیری از حالت تهوع احتمالی توصیه می شود این دارو را همراه با غذا میل کنید.
اگر مصرف پاروکستین در طول روز باعث خواب آلودگی می شود در مورد مصرف آن هنگام شب با پزشک مشورت کنید.
دوز مصرف این دارو به شرایط پزشکی، پاسخ به درمان، سن و سایر داروهای مصرفی بستگی دارد.
پزشک ممکن است برای کاهش عوارض جانبی از دوز کم شروع کرده و به تدریج دوز مصرف را افزایش دهد، در این مورد دقیقا طبق دستور پزشک عمل کرده و از افزایش دوز یا طولانی کردن دوره درمان اجتناب کنید، این کار نه تنها باعث تسریع درمان نمی شود بلکه خطر عوارض جانبی دارو را افزایش می دهد.
برای اثر بخشی بهتر سعی کنید این دارو را به طور مرتب مصرف کنید.
داروهای فوری رهش را می توان قبل از مصرف خرد کرده یا جوید اما باید از خرد کردن، جویدن یا شکستن داروهای طولانی رهش اجتناب کنید.
قبل از مصرف شربت حتما آن را تکان داده و از قاشق مخصوص دوز استفاده کنید.
حتی اگر احساس خوبی دارید به مصرف دارو ادامه دهید و بدون مشورت با پزشک مصرف آن را قطع نکنید.
قطع ناگهانی این دارو می تواند باعث تشدید برخی عوارض جانبی دارو از جمله نوسانات خلقی، سر درد، خستگی، تغییرات خواب و حالات شبیه شوک الکتریکی شود.
ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثر کامل دارو ظاهر شود.
اگر در طول دوره درمان وضعیت بیماری بهبود نیافته یا علائم آن تشدید شود به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی پاروکستین
در صورت بروز علائم واکنش آلرژیک به پاروکستین مانند کهیر، تنفس دشوار، ورم صورت یا گلو یا واکنش های شدید پوستی مانند تب، گلو درد، سوزش چشم، درد پوست، راش های پوستی قرمز یا بنفش به همراه تاول یا پوسته با اورژانس تماس بگیرید.
هر گونه علائم جدید یا وخیم تر شدن علائم قبلی را به پزشک اطلاع دهید، از جمله:
- تغییرات روحی و رفتاری
- اضطراب
- حملات هراس
- مشکلات خواب
- احساس تحریک پذیری، آشفتگی، رفتار خصمانه، پرخاش گری، بی قراری، بیش فعالی ذهنی یا جسمی
افسردگی بیشتر یا افکار مربوط به خودکشی یا صدمه زدن به خود
در صورت بروز موارد زیر فورا با پزشک تماس بگیرید:
- پرش ذهن و به هم ریختگی افکار، کاهش نیاز به خواب، رفتار ریسک پذیری غیر طبیعی، احساس خوشبختی یا غم و اندوه شدید، صحبت کردن بیش از حد معمول
- تاری دید، دید تونلی، درد یا ورم چشم، دیدن هاله اطراف لامپ ها
- درد یا حساسیت استخوانی غیر طبیعی، ورم یا کبودی
- تغییر در وزن یا اشتها
- کبودی آسان، خونریزی غیر طبیعی (بینی، دهان، واژن یا روده)، سرفه خونی
- واکنش سیستم عصبی شدید با علائمی همچون سفت و سخت شدن عضلات، تب بالا، تعریق، گیجی، ضربان قلب سریع یا نا هموار، لرزش، غش
- سطح پایین سدیم با علائم سر درد، گیجی، سردرگمی، لکنت زبان، از دست دادن هماهنگی یا تعادل، احساس عدم ثبات
در صورت بروز علائم سندرم سروتونین با اورژانس تماس بگیرید، از جمله:
- آشفتگی
- توهم
- تب
- تعریق
- لرز
- ضربان قلب سریع
- سفتی ماهیچه ها
- انقباض عضلانی
- از دست دادن هماهنگی بدن
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
برخی از مهم ترین عوارض جانبی شایع پاروکستین عبارتند از:
- تغییرات بینایی
- ضعف، خواب آلودگی، سرگیجه، خستگی
- تعریق، اضطراب، لرزش
- مشکلات خواب (بی خوابی)
- کاهش اشتها، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست
- خشکی دهان، خمیازه کشیدن
- عفونت
- سر درد
- کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی، انزال غیر طبیعی یا مشکل در ارگاسم
توجه داشته باشید:
پاروکستین می تواند به عنوان محرک استروژن عمل کند و برای خانم های مبتلا به سرطان سینه حساس به استروژن مضر باشد.
موارد ذکر شده لیست کامل عوارض جانبی پاروکستین نمی باشد، توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکوک با پزشک مشورت کنید.
موارد احتیاطی مصرف پاروکستین
- قبل از مصرف پاروکستین در صورت حساسیت به این دارو هر گونه آلرژی دیگر به پزشک اطلاع دهید.
- قبل از استفاده سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید به خصوص اگر از مشکلات یا بیماری های زیر رنج برده یا می برید:
– سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال دو قطبی و جنون
– اختلال شخصی یا خانوادگی در مورد اقدام به خودکشی
– اعتیاد به مواد مخدر
– مشکلات کبدی
– مشکلات کلیوی
– تشنج
– کاهش سدیم خون
– زخم یا خونریزی روده یا مشکلات خونریزی
– خونریزی معده یا مری
– سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (نوع بسته شدن زاویه)
– بیماری قلبی، حمله قلبی اخیر، فشار خون بالا، سکته مغزی
- این دارو ممکن است باعث سرگیجه، خواب آلودگی یا تاری دید شود و مصرف همزمان آن با الکل یا ماری جوانا سرگیجه و خواب آلودگی را تشدید خواهد کرد، بنابراین توصیه می شود هنگام مصرف دارو از رانندگی کردن، کار با ماشین آلات یا انجام هر عملی که نیاز به هوشیاری کامل دارد خودداری کرده تا سرگیجه برطرف شود.
- قبل از عمل جراحی لیست داروهای خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.
- افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض این دارو به خصوص خونریزی یا از بین رفتن هماهنگی حساس تر باشند، به خصوص اگر داروهای دیورتیک مصرف کنند ممکن است به نوعی عدم تعادل نمک در بدن به نام هیپوناترمیا مبتلا شوند. از دست دادن هماهنگی و تعادل بدن می تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد.
- کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو به خصوص از دست دادن اشتها و کاهش وزن حساس تر باشند، لازم است در دوره مصرف این دارو وزن و قد کودکان را زیر نظر داشته باشید.
پاروکستین در بارداری
مصرف پاروکستین در دوران بارداری به خصوص اوایل و ماه های آخر توصیه نمی شود زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند و باعث نقص قلبی، مشکلات ریه یا سایر مشکلات سلامتی شود. دیده شده نوزادانی که مادران آن ها طی سه ماه آخر بارداری از پاروکستین استفاده کرده اند گاهی دچار علائم ترک مانند مشکلات تغذیه ای یا تنفسی، تشنج، سفتی عضلات یا گریه مدام شده اند.
با این حال از آن جا که مشکلات روحی و روانی درمان نشده مانند افسردگی، حملات هراس، اختلالات وسواس و اضطراب می تواند به زنان باردار و جنین آسیب برساند نباید بدون مشورت با پزشک مصرف آن را قطع کنید.
در صورتی که قصد بارداری دارید، باردار شده اید یا شک دارید که باردار شده اید سریع با پزشک مشورت کنید.
پاروکستین در شیردهی
پاروکستین به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است روی کیفیت شیر تاثیر منفی بگذارد، قبل از شیردهی حتما با پزشک مشورت کنید.
پاروکستین و اضافه وزن
مصرف پاروکستین نیز مانند بسیاری از داروهای ضد افسردگی می تواند نیز باعث افزایش وزن مصرف کنندگان شود.
مطالعات نشان داده تا یک چهارم افرادی که از داروهای مهار کننده انتخابی باز جذب سروتونین همچون پاروکستین استفاده می کنند به خصوص در طولانی مدت افزایش وزن حدود 4.5 کیلوگرم یا بیشتر را تجربه خواهند کرد.
پزشک احتمالا برای کاهش خطر افزایش وزن تغییراتی در رژیم غذایی و افزایش فعالیت های ورزشی را توصیه می کند.
پاروکستین در کودکان
مصرف پاروکستین در افراد کمتر از 18 سال تایید نشده است اما ممکن است پزشک در مواردی آن را تجویز کند.
کودکانی که از این دارو استفاده می کنند ممکن است دچار کاهش وزن شوند به همین دلیل لازم است در دوره درمان وزن کودک کنترل شود.
اعتیاد به پاروکستین
افرادی که تجربه مصرف پاروکستین یا سایر داروهای ضد افسردگی را دارند ممکن است هنگام قطع دارو دچار علائم ترک شوند، از جمله:
- سرگیجه
- علائم شبه آنفلوآنزا
- حالت تهوع
- بی خوابی
- تحریک پذیری
برای جلوگیری از این مسئله معمولا پزشک مصرف دارو را به تدریج کاهش داده و قطع می کند.
پاروکستین و خودکشی
مصرف پاروکستین برای درمان افسردگی یا سایر بیماری های روانی خطر خودکشی در برخی افراد را افزایش می دهد، این مسئله به خصوص در میان نوجوانان و جوانان کمتر از 24 سال دیده شده است.
احتمال خودکشی هنگام شروع مصرف و هر زمان که دوز دارو افزایش داده شود بیشتر است.
پاروکستین برای چه بیماری خوبه؟تداخل دارویی پاروکستین
برخی داروهایی که ممکن است با پاروکستین تداخل داشته باشند عبارتند از:
- مهار کننده های مونو آمین اکسیداز از جمله ایزوکاربوکسازید، لینزولید، فنلزین
- رقیق کننده های خون مانند وارفارین
- داروهای ضربان قلب نا منظم مانند آمیودارون، انکاینید و فلکاینید
- داروهای مورد استفاده برای درمان حالت تهوع
- داروهای درمان سر دردهای میگرنی مانند آلموتریپتان، التریپتان، فروواتریپتان
- داروهای ضد تشنج مانند فنوباربیتال، فنی توئین
- داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین، آموکساپین، کلومیپرامین
- آنتی هیستامین ها
- آسپرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند سلکوکسیب، ایبوپروفن، ناپروکسن
- دیورتیک ها
- کدئین که در بسیاری از داروهای ضد سرفه و ضد درد وجود دارد
- سایر SSRI ها مانند سیتالوپرام، فلوکستین، فلووکسامین
- داروهای گوارشی مانند رانیتیدین، متوکلوپرامید، سایمتیدین
- آنتی بیوتیک های خاص مانند ریفامپین، ایزونیازید، دی کلوگزاسیلین
- داروی بیش فعالی به نام آتوموکستین
- داروهای ایدز مانند آتازاناویر، ریتوناویر
- داروهای قلبی خاص مانند کلوپیدوگرل، متوپرولول، پروپرانولول
- داروهای ضد اضطراب از جمله بوسپیرون، دیازپام
- داروهای تجویز شده برای سایر بیماری های روانی غیر از افسردگی از جمله کلرپرومازین، ریسپریدون، هالوپریدول
- داروهای ضد قارچ مانند تربینافین
- برخی داروهای ضد درد مانند فنتانیل، پتیدین و متادون
- داروی سرطان سینه تاموکسیفن
- مخمر سنت جان
- داروی پیموزاید
- تیوریدازین
توجه داشته باشید:
قبل از مصرف هر گونه دارویی که باعث خواب آلودگی می شود با پزشک مشورت کنید.
به مدت دو هفته قبل و بعد از مصرف این دارو از مهار کننده های مونو آمین اکسیداز استفاده نکنید. تداخل دارویی این دو ممکن است بسیار خطرناک باشد.
توجه: موارد ذکر شده در بالا کامل نمی باشد و داروهای ذکر شده ممکن است با اسامی تجاری دیگری عرضه شده باشد، بنابراین برای جلوگیری از هر گونه تداخل دارویی توصیه می شود قبل از مصرف پاروکستین حتما پزشک را از لیست تمام داروهای مصرفی شیمیایی و گیاهی، مکمل ها، ویتامین ها و غیره مطلع کنید.
دوز مصرف پاروکستین
پاروکستین یک داروی تجویزی است و دوز مصرف آن تنها توسط پزشک و با توجه به شرایط پزشکی بیمار تعیین می شود، از مصرف خودسرانه یا کاهش و افزایش مصرف این دارو اجتناب کنید و حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
پاروکستین در فرم های مختلف شربت، کپسول یا قرص های طولانی رهش عرضه می شود.
دوز مصرف این دارو در افراد با شرایط پزشکی مختلف متفاوت است و معمولا یک بار در روز (صبح یا عصر) تجویز می شود.
نیازی نیست حتما این دارو را با غذا میل کنید اما این کار از ناراحتی معده جلوگیری می کند.
حداکثر دوز مصرف روزانه پاروکستین 60 میلی گرم می باشد.
در مورد مشکلات پیش از قاعدگی ممکن است پزشک مصرف روزانه یا مصرف دارو طی تنها 2 هفته قبل از قاعدگی را تجویز کند.
در صورت فراموش کردن یک دوز بلافاصله بعد از یادآوری آن را مصرف کنید اما اگر به زمان نوبت بعدی نزدیک هستید از مصرف خودداری و از دو برابر کردن دوز در نوبت بعدی اجتناب کنید.
عوارض مصرف بیش از حد پاروکستین
اوردوز پاروکستین گاهی خطرناک و حتی کشنده است، در صورت مصرف بیش از حد با اورژانس تماس بگیرید:
برخی علائم اوردوز عبارتند از:
- خواب آلودگی یا خستگی شدید
- کما
- لرزش غیر ارادی یا انقباض عضلانی
- ضربان قلب سریع، کوبنده، نامنظم یا کند
- گیجی
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
- تشنج
- غش
- تاری دید
- کبودی یا خونریزی غیر طبیعی
- کاهش انرژی یا اشتها
- درد در قسمت فوقانی راست معده
- علائم شبیه آنفلوآنزا
- زرد شدن پوست و چشم ها (زردی)
- رفتار پرخاش گرانه
- درد، سفتی یا ضعف عضلانی
- ادرار به رنگ قرمز تیره یا قهوه ای
- مشکل در ادرار کردن
- اسهال
- احساس هیجان زدگی غیر عادی
- تعریق
- تب
- مشکل در راه رفتن
اشکال دارویی پاروکستین
برخی اشکال دارویی پاروکستین خارجی و ایرانی عبارتند از:
قرص پکسیل 20 میلی گرم – پاکسیل
قرص لوکسیم 20 میلی گرم
قرص سروستاپ 20 و 40 میلی گرم
قرص پاروکستین 20 میلی گرم
قرص پاروکستینا 20 میلی گرم – پاروکستین بلوفارما
قرص پاروکست 20 و 40 میلی گرم
منابع: webmd – drugs – everydayhealth
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
