بیماری پوستی روزاسه چیست، چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟

نوشته شده توسط

۲۵ تیر ۱۳۹۷

بیماری پوستی روزاسه چیست؟

روزاسه (rosacea) از بیماری های پوستی مزمن و التهابی است که اغلب روی پوست صورت تاثیر می گذارد.

به نظر می رسد روزاسه بیشتر در میان افراد دارای پوست روشن مخصوصا مردم شمال شرقی اروپا شایع است، آمار نشان می دهد حدود 14 میلیون آمریکایی (از هر 20 نفر 1 نفر) به بیماری روزاسه مبتلا هستند.

عکس بیماری پوستی روزاسه — علائم و درمان بیماری پوستی روزاسه

علائم روزاسه معمولا با آکنه، اگزما یا آلرژی های پوستی اشتباه گرفته می شود و همین امر باعث تاخیر در تشخیص و شدت یافتن علائم آن می شود. اگرچه روزاسه از بیماری های غیرقابل درمان است اما در صورت انجام اقدامات پزشکی می توان علائم آزاردهنده آن را کاهش داده و این بیماری را کنترل کرد.

انواع روزاسه

آکادمی پوست آمریکا (AAD) انواع مختلف روزاسه را به چهار دسته اصلی تقسیم کرده است:

1. روزاسه erythematotelangiectatic؛ با قرمز شدن پوست، گر گرفتگی همراه بوده و رگ های خونی قابل مشاهده هستند.

2. روزاسه Papulopustular؛ با قرمزی، تورم و جوش های شبیه آکنه همراه است.

3. روزاسه Phymatous؛ که پوست ضخیم شده و بافت ناهمواری در سطح آن ایجاد می شود.

4. روزاسه چشمی (Ocular)؛ در این نوع چشم قرمز و تحریک شده و پلک ها متورم می شود طوری که شبیه گل مژه به نظر می رسد.

نوع دیگری از روزاسه به نام روزاسه استروئیدی هم وجود دارد که به دلیل استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکو استروئیدها (کورتون) ایجاد شده و از علائم آن قرمز شدن دائمی و گسترده پوست صورت است که در مرکز صورت شدیدتر می شود.

علت روزاسه

تاکنون علت دقیق روزاسه مشخص نشده است اما به نظر می رسد برخی عوامل در ابتلا به آن موثر می باشد. از جمله:

ناهنجاری رگ های خونی در صورت؛ متخصصین پوست معتقدند ناهنجاری در رگ های خونی می تواند باعث گرگرفتگی، قرمزی دائمی پوست و آشکار شدن رگ های خونی شود. علت التهاب رگ های خونی هنوز کشف نشده است.
پوست روشن؛ درصد بالایی از افراد مبتلا به روزاسه را افراد روشن پوست تشکیل می دهند.
انگل دمودکس فولیکولاروم؛ این انگل روی پوست انسان زندگی می کند و معمولا باعث بروز مشکل نمی شود اما مطالعات نشان می دهد تعداد انگل در افراد مبتلا به روزاسه بسیار بیشتر از سایرین است و هنوز مشخص نیست که آیا این انگل باعث بروز روزاسه می شود یا ابتلا به بیماری روزاسه منجر به افزایش بیش از حد انگل می شود.
باکتری هلیکوباکتر پیلوری؛ این باکتری که در روده زندگی می کند ممکن است باعث افزایش تولید پروتئینی به نام بردای کینین شود که در گشاد کردن رگ های خونی موثر است.
سابقه خانوادگی و ارث؛ روزاسه معمولا در بیش از یک نفر از اعضای خانواده ظاهر می شود و احتمالا ژن ها در بروز این بیماری پوستی موثر باشند.

علائم و نشانه های روزاسه

در ادامه به تعدادی از شایع ترین علائم روزاسه اشاره می کنیم، این علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد اما در بیشتر موارد این علائم مشاهده می شود:

گرگرفتگی و سرخ شدن پوست؛ این حالت معمولا 5 دقیقه طول می کشد و معمولا از پوست صورت و گردن به سمت سینه ادامه دارد.
تحریک پذیری شدید پوستی؛ در بیماری روزاسه رگ های خونی منبسط و به راحتی قابل لمس هستند. برخی به اشتباه این حالت را “پوست حساس” توصیف می کنند در حالی که این حساسیت به دلیل منبسط شدن رگ های خونی ایجاد می شود.
قرمزی دائمی پوست؛ گاهی اوقات گرگرفتگی های مکرر به قرمزی دائمی پوست منجر می شود. این تغییر رنگ به دلیل انبساط صدها رگ خونی کوچک در نزدیکی سطح پوست ایجاد می شود.
برجستگی و جوش های چرکی؛ لکه های کوچک و جوش های چرکی از علائم روزاسه التهابی هستند. این علائم گاهی با آکنه اشتباه گرفته می شود اگرچه در روزاسه برخلاف آکنه هیچ جوش سرسیاهی وجود ندارد.
رگ های خونی ملتهب (روزاسه وریدی)؛ به مرور که علائم روزاسه شدیدتر می شود رگ های خونی در نواحی بینی و گونه ها متورم و آشکار می شوند.
ضخیم شدن پوست؛ این حالت در روزاسه حاد رخ می دهد که روی نواحی اطراف بینی تاثیر گذاشته و بینی بزرگ می شود. این عارضه نادر بیشتر در مردان دیده می شود.
روزاسه چشمی؛ چشم دچار سوزش شده و خونریزی می کند. پلک ها ملتهب می شود و در موارد نادر ممکن است تاری دید ایجاد شود.
تورم صورت؛ مایع و پروتئین بیش از حد از رگ های خونی خارج شده و در نهایت به سیستم لنفاوی آسیب می رساند، عدم تخلیه این مایع به ورم صورت منجر می شود.

روزاسه خفیف حالتی است که التهاب و انبساط رگ های خونی اندک بوده و علائم خفیف در قسمت مرکزی صورت مشاهده می شود.

نحوه تشخیص روزاسه

پزشک با بررسی علائم ظاهری و معاینه فیزیکی فرد، روزاسه و نوع آن را تشخیص می دهد. تشخیص زودهنگام و انجام اقدامات لازم تاثیر زیادی در جلوگیری از پیشرفت روزاسه دارد.

روش های درمان روزاسه

روزاسه درمان قطعی ندارد و روش های درمانی موجود برای کاهش علائم و نشانه های روزاسه انجام می شود. بهترین روش برای مقابله با علائم روزاسه ترکیب درمان دارویی و تغییر در سبک زندگی است.

داروهای روزاسه

پزشک احتمالا ترکیبی از داروهای موضعی و خوراکی را برای درمان روزاسه تجویز خواهد کرد.

1. داروهای موضعی و پماد روزاسه

این داروها به کاهش التهاب و قرمزی لکه های پوستی کمک کرده و معمولا نیاز است یک یا دو بار در روز به نواحی آسیب دیده اعمال شود. از جمله این داروها می توان به آنتی بیوتیک ها (مترونیدازول)، ترتینوئین، بنزوئیل پراکسید و اسید آزلائیک اشاره کرد.

2. آنتی بیوتیک های خوراکی

این داروها اغلب برای درمان التهاب تجویز می شود و معمولا نسبت به داروهای موضعی سریع تر اثر می کنند. از جمله این داروها می توان به تتراسایکلین، مینوسیکلین و اریترومایسین اشاره کرد.

3. ایزوترتینوئین (آکوتان)

ایزوترتینوئین معمولا زمانی که روزاسه و التهاب شدید بوده و با روش های دیگر درمان نشود تجویز خواهد شد. این داروی خوراکی قوی تولید چربی توسط غدد سباسه (غدد چربی پوست) را مهار می کند. به دلیل عوارض شدید این دارو، لازم است بیمار تحت نظارت نزدیک باشد.

4. قطره بلفامید (Blephamide)

بلفامید نوعی قطره چشم استروئیدی است که گاهی برای بیماران مبتلا به روزاسه چشم تجویز می شود. معمولا قطره بلفامید به مدت سه روز تا یک هفته مصرف می شود.

5. تتراسایکلین ها (Tetracyclines)

این داروها نیز گاهی برای بیماران مبتلا به روزاسه چشمی تجویز می شود. داکسی‌ سایکلین به بهبود خشکی، خارش، تاری دید و حساسیت به نور کمک می کند.

6. درمان روزاسه با لیزر

برای بیماران مبتلا به تلانژکتازی (عروق خونی آشکار) از درمان لیزر استفاده می شود. در این روش رگ های خونی منقبض شده و علائم بیماری کاهش پیدا کند. این کار توسط متخصص پوست انجام می شود و ممکن است با درد همراه باشد اما معمولا نیاز به بی حسی ندارد.

درمان لیزری روزاسه گاهی با عوارض جانبی همچون کبودی، پوسته شدن، تورم، حساسیت به لمس و به ندرت با عفونت همراه است. این عوارض معمولا بعد از چند هفته از بین می روند اگرچه در صورت بروز عفونت نیاز به مصرف آنتی بیوتیک است.

7. رینوفیما (جراحی پلاستیک برای پوست های ضخیم شده)

در مواردی که بینی بیمار قرمز و بزرگ شده، گونه ها پف کند و برآمدگی های ضخیم در ناحیه پایینی بینی نزدیک گونه ها ایجاد شود، احتمالا نیاز به مراجعه به جراح پلاستیک خواهد بود.

پزشک با استفاده از لیزر یا چاقوی جراحی اقدام به برداشتن بافت های اضافه و بازسازی فرم بینی می کند. ممکن است از لیزر دی اکسید کربن نیز برای کوچک کردن بافت ها استفاده شود.

درمان روزاسه با تغییر سبک زندگی

علاوه بر درمان های پزشکی، ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی می تواند در کاهش و کنترل علائم روزاسه موثر باشد. یکی از بهترین کارها این است که فرد بیمار کمتر در معرض چیزهایی قرار بگیرد که باعث ایجاد یا تشدید علائم روزاسه می شود. از جمله:

قبل از خروج از منزل از کرم ضد آفتاب حداقل SPF 15 استفاده کنید.
در هوای سرد صورت خود را با روسری یا ماسک بپوشانید.
از لمس کردن پوست صورت اجتناب کنید.
هنگام شستشوی مناطق آسیب دیده از مواد شوینده ملایم، صابون یا شامپوهای خفیف استفاده کنید.
از محصولاتی که حاوی مواد محرک یا الکل هستند خودداری کنید.
در صورت استفاده از مرطوب کننده به همراه داروهای موضعی، تنها بعد از خشک شدن دارو آن را اعمال کنید.
استفاده از ریش تراش برقی به مراتب کمتر از تیغ باعث تحریک پوست می شود.
از تهیه پمادهای استروئیدی بدون نسخه خودداری کنید مگر این که پزشک آن را به عنوان بخشی از درمان تجویز کرده باشد.
استرس از عوامل مهم در عود علائم بیماری روزاسه است. با ورزش های ملایم مانند پیاده روی و شنا، خواب کافی، انجام تمرینات یوگا و مدیتیشن و رژیم غذایی سالم استرس خود را کاهش دهید.
سعی کنید از غذاهای سرخ شده، فراوری شده و مصرف شکر، کافئین، غذاهای تند و لبنیات اجتناب کنید و مواد غذایی ضد التهاب همچون زردچوبه، زنجبیل، سیر، پیاز، چای سبز و سبزیجاتی همچون گل کلم و کلم بروکلی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
از مصرف غذاها یا نوشیدنی های داغ پرهیز کنید.

سایر موارد محرک روزاسه عبارتند از:

آب و هوای گرم، رطوبت و باد
اضطراب، خشم
ورزش شدید
حمام داغ یا سونا
برخی داروها مانند کورتیکو استروئیدها یا داروهای ضد فشار خون بالا
بیماری های همچون سرفه، سرماخوردگی یا تب
بیماری های مزمن مانند فشار خون بالا
نوشیدن الکل

درمان خانگی و گیاهی روزاسه

توجه : پیش از گذاشتن هرگونه ماسک بر روی صورت و نواحی حساس بدن، با مالیدن مقداری کمی از آن بر روی پوست دست خود به مدت حداقل 20 دقیقه، از نداشتن حساسیت نسبت به آن اطمینان حاصل نمایید.

1. چای سبز

چای سبز دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی قوی است که به کاهش قرمزی و التهاب پوستی کمک می کند.

نوشیدن چای سبز برای درمان روزاسه مفید است همچنین می توانید یک فنجان چای سبز را به مدت 30 دقیقه داخل یخچال قرار داده. سپس پارچه ای را به آن آغشته و روی مناطق آسیب دیده پوست قرار دهید.

2. جو دوسر

جو دوسر برای تغذیه و تسکین پوست بسیار مفید است و به کاهش علائم روزاسه کمک می کند. کافیست یک مشت جو دوسر را آسیاب کرده و نصف فنجان آن را با 1/4 فنجان آب مخلوط و خمیر حاصل را روی نواحی مورد نظر اعمال کنید. بعد از 20 دقیقه به آرامی با آب سرد بشویید و خشک کنید. (از مالش پوست خودداری کنید)

3. روغن اسطوخودوس یا روغن درخت چای

هر دو روغن دارای خواص ضدالتهابی قوی هستند. 2 قطره روغن اسطوخودوس یا روغن درخت چای را با 1 قاشق غذاخوری روغن نارگیل (یا روغن آووکادو یا روغن بادام) مخلوط کرده و قبل از خواب به آرامی روی مناطق آسیب دیده اعمال کنید.

4. عسل

عسل برای درمان روزاسه عالی است زیرا بدون چرب کردن پوست، آن را مرطوب می کند. اندکی عسل را روی مناطق آسیب دیده اعمال کرده و بعد از 20 دقیقه با آب گرم بشویید.

5. سرکه سیب

سرکه سیب به حفظ تعادل PH پوست کمک کرده و برای بهبود علائم روزاسه مفید است. 1 قاشق چایخوری سرکه سیب را با 1 فنجان آب مخلوط کرده و میل کنید. ( در صورت تمایل می توانید اندکی عسل نیز به آن اضافه کنید.)

برای استفاده موضعی، 2 قاشق غذاخوری سرکه سیب را با 8 قاشق غذاخوری آب مخلوط کرده، پارچه ای را به محلول آغشته و به مدت 10 دقیقه روی نواحی آسیب دیده قرار دهید سپس بشویید.

روزانه یک بار از این روش استفاده کنید.

6. آلوئه ورا

آلوئه ورا درمان خانگی عالی برای آفتاب سوختگی است اما برای برخی مشکلات پوستی مانند روزاسه نیز معجزه می کند. ژل آلوئه ورا را به مناطق آسیب دیده اعمال کرده و بگذارید خشک شود، سپس به آرامی با آب شسته و خشک کنید.

دو بار در روز از این روش استفاده کنید.

نوشیدن روزانه 1 قاشق غذاخوری آب آلوئه ورا (با ژل آلوئه ورا فرق دارد) به درمان سریع روزاسه کمک می کند.

7. روغن بذر کتان

روغن بذر کتان سرشار از اسیدهای چرب است که به کاهش التهاب بدن کمک کرده و از درمان های رایج برای روزاسه محسوب می شود. هر روز 1 قاشق چایخوری روغن بذر کتان و سه مرتبه در روز مصرف کنید.

8. خیار

برای تسکین و خنک کردن مناطق آسیب دیده چند برش خیار در نواحی آسیب دیده قرار دهید.