بیماری فلج بل چیست، چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟

علائم و درمان بیماری فلج بل چیست؟
علائم و درمان بیماری فلج بل

فلج بل چیست؟

فلج بل (Bell’s palsy) یا عصب صورت اختلالی است که به دلیل التهاب، تورم یا فشردن شدن عصب کنترل کننده عضلات صورت، عضلات یک سمت صورت به طور موقت و ناگهانی دچار حالت سستی و فلج شده و کشیده یا منقبض می گردد.

افرادی که به فلج بل دچار می شوند ممکن است در لبخند زدن یا بستن چشم ها با مشکل مواجه شوند. فلج بل در همه سنین بخصوص در افراد 16 تا 60 ساله شایع است و علائم آن معمولا طی چند هفته کاهش می یابد.

“چارلز بل” کالبد شکافی است که برای نخستین بار این اختلال را توصیف کرد و به همین دلیل این عارضه به “فلج بل” مشهور شده است.

علائم و نشانه های فلج بل

علائم فلج بل معمولا 1 یا 2 هفته بعد از سرماخوردگی، عفونت گوش یا چشم و به طور ناگهانی ظاهر می شود. این علائم یک طرف صورت و در موارد نادر هر دو طرف صورت را تحت تاثیر قرار می دهد.

برخی علائم و نشانه های فلج بل عبارتند از:

  • آب ریزش دهان غیر قابل کنترل
  • مشکل بلع و نوشیدن
  • ناتوانی در نشان دادن حالات چهره مانند لبخند زدن یا اخم کردن
  • سستی و ضعف صورت
  • کشیدگی عضلات صورت
  • خشکی چشم و دهان
  • سردرد
  • حساس شدن به صداها
  • سوزش یا ناراحتی چشم در سمت آسیب دیده صورت

توجه: در صورت مشاهده هریک از این نشانه ها سریعا به پزشک مراجعه کنید زیرا علائم فلج بل تاحدی مشابه بیماری های جدی همچون سکته یا تومور مغزی است.

علت فلج بل

فلج بل به دلیل تورم یا فشرده شدن عصب هفتم جمجمه (عصب صورت) رخ می دهد اما علت دقیق آن هنوز مشخص نشده است. بسیاری از محققان معتقدند این مسئله احتمالا به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می شود.

به نظر می رسد ویروس های زیر در ابتلا به فلج بل تاثیرگذار هستند:

  • ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)؛ که عامل بروز تبخال معمولی و تبخال تناسلی است
  • ویروس اچ آی وی (HIV)؛ که به سیستم ایمنی آسیب می رساند
  • ویروس سارکوئیدوز (sarcoidosis)؛ که باعث التهاب اندام ها می شود
  • ویروس هرپس زوستر (herpes zoster)؛ که عامل آبله مرغان و زونا است
  • ویروس Epstein-Barr؛ عامل بیماری مونونوکلئوز است
  • بیماری لایم؛ نوعی عفونت باکتریایی است و توسط کنه آلوده منتقل می شود.

فلج بل در افراد زیر بیشتر از سایرین دیده می شود:

  • زنان باردار
  • افراد مبتلا به دیابت
  • افرادی که به عفونت ریه دچار هستند
  • افرادی که دارای سابقه خانوادگی هستند

تشخیص فلج بل

پزشک ابتدا به معاینه فیزیکی و بررسی میزان ضعف عضلات صورت می پردازد و سپس با آزمایش خون (برای تعیین وجود عفونت باکتریایی یا ویروسی) و ام آر آی یا سی تی اسکن (برای بررسی وضعیت اعصاب چهره) از ابتلا به فلج بل اطمینان حاصل می کند.

درمان فلج بل

در اکثر موارد فلج بل خود به خود درمان می شود اما ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد تا عضلات صورت به حالت طبیعی خود بازگردند به همین دلیل تجویز برخی داروها و روش های خانگی ممکن است در روند بهبود تاثیر مثبت داشته باشد:

1. داروهای فلج بل

  • داروهای کورتیکواستروئید (کورتون) برای کاهش التهاب
  • داروهای ضد ویروسی یا ضد باکتریایی؛ در صورتی که عامل فلج بل ویروس یا باکتری باشد
  • داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن؛ برای کاهش درد خفیف
  • قطره چشم

2. هورمون درمانی

در این روش از هورمون پردنیزولون استفاده می شود. مطالعات نشان داده اگر پردنیزول طی 72 ساعت پس از شروع علائم فلج بل مصرف شود تاثیر قابل توجهی در کاهش شدت علائم در 12 ماه خواهد داشت.

این استروئید التهاب را کاهش داده و به بهبود عصب آسیب دیده کمک می کند. داروی پردنیزولول معمولا به صورت قرص خوراکی، 2 بار در روز و برای 10 روز مصرف می شود.

3. درمان خانگی و گیاهی فلج بل

ماساژ و تمرینات صورت؛ به مرور که عصب صورت بهبود می یابد بهتر است با انجام تمرینات مناسب و شل و سفت کردن عضلات آن ها را تقویت کرد.

مراقبت دهان و دندان؛ در صورتی که حس ناحیه دهان مقداری یا به طور کامل از بین رفته باشد احتمال بروز پوسیدگی دندان و بیماری های دهان و نیاز به رعایت بهداشت دهان و دندان افزایش می یابد.

جویدن غذا؛ در صورت بروز مشکلات بلع لازم است غذاهای راحت الحلقوم میل شود، جویدن کامل و آرام غذاخوردن بسیار اهمیت دارد.

مراقبت از چشم؛ در صورتی که یکی از چشم ها به درستی بسته نمی شود توصیه می شود با مشورت پزشک از عینک های محافظ در طول روز، پچ چشم برای رفع خشکی چشم در شب و قطره های هیدراتاسیون چشم استفاده شود.

گرم کردن ناحیه آسیب دیده؛ تجربه نشان داده استفاده از حوله یا کمپرس گرم و مرطوب برای آرام سازی و تسکین درد ناحیه صورت مفید است.

طب سوزنی؛ طب سوزنی برای تحریک عضلات و عصب صورت بسیار مفید است و معمولا پس از 1 یا 2 جلسه درمانی علائم بهبودی ظاهر خواهد شد.

مصرف ویتامین ها؛ ویتامین های B12 و B6 و زینک برای درمان فلج بل مفید هستند.

یوگا و مدیتیشن؛ تمرینات آرام سازی مانند یوگا و مدیتیشن، ورزش منظم، تمرین تنفس عمیق و کنترل استرس همگی تاثیر عالی در کاهش علائم فلج بل خواهند داشت.

روغن کرچک؛ ماساژ روغن کرچک گرم به بهبود گردش خون و جلوگیری از رشد باکتری ها و ویروس ها کمک می کند. 1 قاشق غذاخوری روغن کرچک گرم را روی صورت ماساژ داده و با یک دستمال مرطوب و نرم به مدت 20 تا 30 دقیقه بپوشانید. این کار را دو بار در روز تکرار کنید.

4. سایر روش ها

در صورتی که بیمار دچار آسیب جدی عصبی شده و بعد از 9 ماه بهبود نیابد ممکن است از روش های زیر برای درمان استفاده شود:

1. مایم تراپی

نوعی درمان فیزیکی است که بیمار با انجام تمرینات مخصوص، عضلات صورت را به مرور تقویت کرده و به هماهنگی اجزای صورت کمک می کند.

2. جراحی پلاستیک

ممکن است از جراحی برای بهبود بخشیدن ظاهر و تقارن صورت استفاده شود. این روش تاثیرات مثبت شگرفی در ظاهر فرد ایجاد می کند اما مشکل عصب صورت را درمان نمی کند.

3. بوتاکس

تزریق ژل بوتاکس به بخش آسیب دیده صورت می تواند عضلات سفت صورت را شل کرده و انقباض عضلانی ناخواسته را کاهش دهد.

عوارض و خطرات فلج بل

اگرچه فلج بل معمولا بدون عارضه خاصی درمان می شود اما در موارد شدید ممکن است خطرات زیر را به دنبال داشته باشد:

  • آسیب عصب عضلانی جمجمه که عضلات صورت را کنترل می کند
  • خشکی بیش از حد چشم که به عفونت چشم، زخم یا حتی نابینایی منجر می شود
  • عارضه سینکینسیس، به اختلالی گفته می شود که حرکت دادن یک بخش از بدن باعث حرکت غیرارادی بخش دیگر شود، مثلا فرد لبخند می زند و همزمان چشمش بسته می شود.

مدت زمان درمان فلج بل

علائم فلج بل معمولا طی 2 هفته کاهش یافته و در اکثر موارد بعد از 3 تا 6 ماه به کلی برطرف می شود. در موارد نادر ممکن است درمان آن مدت زمان بیشتر یا حتی تا پایان عمر ادامه داشته باشد.

آیا فلج بل مسری و واگیر دار است؟

فلج بل واگیردار نیست اما عوامل ایجاد کننده آن مانند ویروس هرپس سیمپلکس یا سرماخوردگی و غیره ممکن است مسری باشد و در صورت انتقال به دیگران خطر بروز فلج بل در آن ها را افزایش خواهد داد.

فلج بل در آنجلینا جولی

آنجلینا جولی از مشهورترین بازیگران زن هالیوود و جهان است که چندی پیش و پس از جدایی اش از برد پیت به فلج بل مبتلا شد. او با بیان این مسئله تاکید کرد که از هر 60 نفر 1 نفر ممکن است این عارضه را در طول عمر خود تجربه کند.

فیزیوتراپی و تمرینات فلج بل

تمرینات تصویری زیر برای تسریع روند بهبود فلج بل مفید هستند:

1. تمرین صورت

تمرینات تصویری فلج بل
تمرینات تصویری فلج بل

به آرامی و ریلکس جلوی آینه بنشینید.
ابروها را بالا ببرید، در صورت نیاز از انگشت ها برای این کار کمک بگیرید.
ابروها را به سمت هم کشیده و اخم کنید.
بینی را چین بیندازید.
نفس عمیق کشیده و پره های بینی را گشاد کنید.
سعی کنید گوشه دهان را به سمت خارج حرکت دهید.
ابتدا یک طرف دهان و سپس طرف دیگر را بکشید تا حالت لبخند زدن ایجاد شده و حالت دو طرف چهره یکسان شود.
اگر از انگشت ها برای این کار استفاده کرده اید آن ها را بردارید و ببینید بدون انگشت هم می توانید حالت لبخند را حفظ کنید.

2. تمرین چشم

تمرینات تصویری فلج بل
تمرینات تصویری فلج بل

سر را ثابت و مستقیم نگه داشته و تنها با چشم به سمت پایین نگاه کنید.
انگشت اشاره یک دست را به آرامی روی پلک بگذارید تا یک چشم بسته شود.
با دست دیگر ابروی سمت مخالف را به سمت بالا بکشید و خط ابرو را ماساژ دهید. این کار باعث شل شدن و رفع سفتی ابروها می شود.
سپس به آرامی و بدون استفاده از انگشت سعی کنید چشم ها را ببندید و به حالت نیمه باز نگه دارید.

منبع: healthline fastmed medicalnewstoday draxe

🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید

فال ام را نشان بده

فال حافظ کوکا