علت بیماری آلزایمر چیست، چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟

بیماری آلزایمر چیست؟

آلزایمر یک اختلال عصبی است که به دلیل مرگ سلول های مغزی رخ داده و باعث کاهش تدریجی بافت مغزی، کاهش حافظه و توانایی شناختی در فرد می شود. این بیماری معمولا در افراد بالای 65 سال رخ می دهد.

فرد مبتلا ممکن است چندین سال یا حتی چند دهه از زندگی خود را با این بیماری درگیر باشد، اما در اکثر موارد بیماران آلزایمری حدود 9 سال به زندگی ادامه می دهند.

آمار نشان می دهد از هر 8 نفر بالای 65 سال 1 نفر به این بیماری مبتلا است و در زنان شایع تر از مردان است. آلزایمر از انواع زوال عقل و شایع ترین نوع آن است به طوری که 60 تا 80 درصد موارد ابتلا به زوال عقل در ایالات متحده را تشکیل می دهد.

در سال 2013 حدود 6.8 میلیون نفر در ایالات متحده به زوال عقل مبتلا بوده که از این تعداد 5 میلیون نفر درگیر آلزایمر بوده و پیش بینی می شود تا سال 2050 این تعداد دو برابر خواهد شد.

علائم و نشانه های آلزایمر

آلزایمر نوعی بیماری عصبی پیش رونده است که علائم اولیه آن خفیف بوده و به مرور زمان شدیدتر می شود.

علائم آلزایمر با مقایسه کاهش عملکرد شناختی و رفتاری فرد نسبت به گذشته قابل تشخیص است، این کاهش توانایی معمولا تا حدی است که روی عملکرد روزانه و فعالیت های معمول فرد اختلال ایجاد می کند.

از جمله علائم و نشانه های آلزایمر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کاهش حافظه

کاهش حافظه شایع ترین علامت بیماری آلزایمر می باشد، فرد مبتلا به آلزایمر احتمالا خیلی زود آن چه را که یاد گرفته فراموش می کند و در به خاطرسپاری نام ها، تاریخ ها و رویدادهای مهم مشکل دارد، او معمولا سوالات تکراری می پرسد و اتفاقات یا قرار ملاقات ها را فراموش می کند.

در صورتی که مشکلات حافظه روی زندگی روزمره فرد تاثیر منفی بگذارد می تواند از نشانه های اولیه آلزایمر باشد. لازم به ذکر است کاهش حافظه از علائم افزایش سن و سالخوردگی نیز می باشد، به عنوان مثال ممکن است فرد نام کسی را فراموش کرده و بعدا به یاد بیاورد.

2. مشکل برنامه ریزی و حل مسائل

ممکن است فرد در برنامه ریزی دچار مشکل شود، استفاده از دستور غذایی که قبلا چندین بار انجام داده برایش دشوار بوده یا به سختی قادر به تمرکز روی فعالیت هایی با جزئیات زیاد از جمله اعداد باشد مثلا نمی تواند صورتحساب های مالی خود را پیگیری کند.

3. اختلال در انجام کارهای روزمره

فرد مبتلا به آلزایمر در انجام کارهای روتین روزمره دچار مشکل می شود به عنوان مثال در مکان هایی که اغلب به آن جا می رفته گم شده یا قوانین بازی مورد علاقه اش را فراموش می کند.

4. عدم درک صحیح از زمان و مکان

بیمار ممکن است تفکیک دقیق زمانی یا مکانی نداشته باشد، زمان از دستش خارج می شود یا به یاد نمی آورد چگونه به مکان فعلی اش آمده است.

5. تغییر بینایی

در بیماران آلزایمری کم کم مشکلات بینایی شدیدتر و خواندن کلمات و تشخیص رنگ ها سخت تر می شود.

6. مشکلات گفتاری و نوشتاری

فرد هنگام صحبت کردن به دنبال کلمات درست می گردد. در حین گفتگو ناگهان متوقف شده و نمی داند چه چیزی بگوید، گفتگوهای عادی برایش سخت می شود و تمایلی به شروع آن نخواهد داشت.

همچنین نوشتن و املای کلمات برای او دشوار شده و دچار اشتباه می شود.

7. گم کردن اشیا

هر کس امکان دارد چیزی را در جای نادرست قرار داده یا گم کند اما در حالت عادی با کمی جستجو می تواند آن را پیدا کند. بیماران آلزایمری اشیا را در جاهای غیرمعمول قرار می دهند مثلا ساعت را در یخچال قرار داده و به دیگران اتهام دزدی می زنند.

8. اشتباه در تصمیم گیری و قضاوت

این بیماران در گرفتن تصمیمات درست دچار مشکل می شوند از جمله ناتوانی در مدیریت و برنامه ریزی پول و امور مالی،ناتوانی در برنامه ریزی کارهای پیچیده یا دائمی یا پوشیدن لباس نامناسب، مثلا ممکن است در فصل تابستان لباس زمستانی بپوشد.

9. اختلال در امور اجتماعی

فرد بیمار ممکن است از انجام پروژه های کاری کناره گیری کرده و با از دست دادن انگیزه و اشتیاق، بیش از حد بخوابد یا همواره در حال تماشای تلویزیون باشد.

10. تغییرات خلق و خو

افراد مبتلا به آلزایمر به راحتی ناراحت می شوند، احساس افسردگی، ترس یا اضطراب داشته و نسبت به مردم بدبین و شکاک هستند.

از دیگر علائم آلزایمر که به مرور ظاهر می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکل تمرکز
• احساس ناامیدی و آشفتگی بخصوص هنگام شب
• مشکلات فیزیکی مانند راه رفتن عجیب یا عدم تعادل
• مشکل برقراری ارتباط
• فراموش کردن عزیزان
• فراموشی در انجام کارهای ساده مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن یا دستشویی رفتن

علت بیماری آلزایمر

همانطور که قبلا اشاره شد علت اصلی آلزایمر مرگ سلول های مغزی و رابطه کمتر سلول های عصبی با یکدیگر می باشد. تحقیقات نشان می دهد بافت عصبی در مغز فرد مبتلا به آلزایمر دارای رسوب های کوچکی به نام پلاک می باشد. این پلاک ها از پروتئینی به نام بتاآمیلوئید ساخته شده اند و بین سلول های مغزی در حال مرگ دیده می شود.

رسوب پروتئین دیگری به نام تاو نیز در ابتلا به آلزایمر و کاهش عملکرد سلول های مغزی نقش دارد.

محققان تاکنون علت دقیق بروز چنین تغییراتی را کشف نکرده اند و معتقدند این مسئله به عوامل متعددی بستگی دارد. از جمله عوامل غیر قابل تغییر می توان به سالخوردگی، سابقه خانوادگی و ژنتیک اشاره کرد.

کنترل عوامل غیر قابل تغییر برای پیشگیری از آلزایمر امکان پذیر نیست اما با تغییرات ساده در سبک زندگی مانند ورزش کردن، ترک سیگار و تغذیه مناسب می توان احتمال ابتلا به آلزایمر را کاهش داد.

تفاوت کاهش حافظه در آلزایمر و سالخوردگی

کاهش حافظه نیز مانند چین و چروک پوست، کاهش بینایی یا درد زانو از علائم پیری و افزایش سن در انسان است اما از آن جایی که کاهش حافظه از نشانه های اولیه آلزایمر نیز می باشد ممکن است این دو با هم اشتباه گرفته شوند.

گاهی افراد با گم کردن کلید خانه یا فراموش کردن نام افراد گمان می کنند به آلزایمر مبتلا شده اند اما در اکثر موارد جایی برای نگرانی وجود ندارد زیرا عوامل زیادی در فراموشی و کاهش حافظه فرد دخیل است از جمله:

• افسردگی
• عوارض جانبی دارو
• مصرف الکل
• کمبود ویتامین B12
• پایین بودن سطح تیروئید
• بیماری
• استرس و نگرانی به دلایل مختلف از جمله مرگ همسر یا عزیزان، دوران بازنشستگی و غیره

مواردی که با افزایش سن طبیعی است:

فرد قرار ملاقات روزانه را فراموش کرده و بعدا به یاد آورد.
یک بار برای تنظیمات مایکروویو یا تلویزیون نیاز به کمک داشته باشد نه همیشه.
فرد فراموش کند در روز بخصوصی از هفته چه اتفاقی رخ داده اما بعدا به خاطر بیاورد.
بروز اختلالات چشمی با افزایش سن از جمله آب مروارید.
فرد در پیدا کردن سریع کلمات گاهی به مشکل برمی خورد.
اشیایی مانند عینک یا کنترل تلویزیون را گم می کند.
گاهی از خانواده، کار یا فعالیت های اجتماعی خسته می شود.
برخی کارها را به روش خودش انجام می دهد و اگر روتین کار به هم بخورد عصبانی می شود.

موارد غیرطبیعی که نیاز به رسیدگی دارد:

مجبور می شود مرتبا از خانواده و دوستان برای انجام کارهای خود کمک بگیرد.
برنامه ریزی و حل مشکلات برایش سخت است و با اعداد نمی تواند خوب کار کند.
کار کردن با اجاق گاز یا رانندگی به مکانی که قبلا بارها به آن جا رفته دشوار است.
در مکانی هست که به یاد نمی آورد چطور به آن جا رفته است..
از نظر بینایی با رنگ ها و فاصله مشکل دارد.
نام افراد را اشتباه صدا کرده یا وسط صحبت متوقف شده و فراموش می کند درباره چه چیزی صحبت می کرده است.
اشیا را در جاهای عجیب و غریب می گذارد.
دیگر به گروه های مورد علاقه یا علایق خود نمی پردازد.
سریع ناراحت می شود و اغلب گیج، مضطرب، مشکوک، افسرده یا ترسان است.

مراحل بیماری آلزایمر

علائم بیماری آلزایمر به تدریج پیشرفت کرده و شدیدتر می شود به طوری که در مراحل آخر بیماری، فرد مبتلا نمی تواند به تنهایی زندگی کرده یا از خودش مراقبت کند.

در یک دسته بندی سه مرحله برای آلزایمر در نظر گرفته شده که هر یک علائم خاص خودش را دارد:

1. آلزایمر خفیف

این مرحله معمولا 2 تا 4 سال طول می کشد و با نشانه هایی همچون کاهش انرژی، علاقه کمتر به کار و فعالیت، کاهش حافظه و فراموش کردن حوادث اخیر، مشکلات گفتاری، عدم تعادل خفیف مثلا در نوشتن، افسردگی، گم کردن مسیرهای آشنا و مشکل رانندگی همراه است.

البته این نشانه ها لزوما به معنای ابتلا به آلزایمر نیست و لازم است برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه شود.

2. آلزایمر متوسط

این مرحله معمولا 2 تا 10 سال طول می کشد. در این مرحله کاهش حافظه شدیدتر شده و فرد مبتلا، جزئیات زندگی خود از جمله مدرسه ای که در آن تحصیل کرده یا تاریخ ازدواجش را فراموش می کند.

این مرحله از بیماری با علائمی همچون فراموش کردن اطرافیان، مشکل برنامه ریزی و استفاده از کلمات، گم شدن در مکان های آشنا، مشکل خواب، سردرگمی، شکاک شدن و متهم کردن دیگران همراه است.

برخی بیماران هنوز به وضعیت بیماری خود آگاه هستند و بیشتر از دیگران ناامید و افسرده می شوند.

3. آلزایمر شدید

این مرحله معمولا 1 تا 3 سال طول می کشد و بیمار معمولا برخی یا همه علائم زیر را خواهد داشت:

• بین زمان گذشته و حال سردرگم است.
• نمی تواند چیز زیادی به یاد بیاورد یا اطلاعات را پردازش کند.
• مشکلات بلع و بی اختیاری ادرار و مدفوع
• کاهش وزن، تشنج، عفونت پوستی و غیره
• نوسانات شدید خلق و خو
• توهم، دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند
• مشکلات حرکتی

تشخیص آلزایمر

آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری آلزایمر وجود ندارد بلکه پزشکان با بررسی علائم و رد کردن سایر بیماری های احتمالی، آلزایمر را تشخیص می دهند. تشخیص سریع بیماری آلزایمر بسیار مهم است زیرا درمان به موقع به کاهش علائم بیماری بسیار کمک کرده و تا حد زیادی پیشرفت آن را کنترل خواهد کرد.

با مراجعه به پزشک، او سلامت جسمی و روانی فرد و سابقه پزشکی او را ارزیابی کرده و عملکرد عصبی را با تست های تعادل، احساسات و واکنش ها بررسی می کند.

همچنین ممکن است نیاز به آزمایش خون و ادرار، سی تی اسکن یا ام آر آی مغزی و تست افسردگی باشد.

گاهی اوقات علائم مشاهده شده با بیماری ارثی مانند هانتینگتون مرتبط می باشد بنابراین نیاز به آزمایش ژنتیک است.

پس از رد سایر بیماری ها و اختلالات احتمالی، پزشک یک سری آزمون شناختی و حافظه برای ارزیابی شناختی، توانایی حل مسائل ساده و مهارت های تفکر و حافظه انجام می دهد.

ارزیابی شناختی

در این تست پزشک دو مورد بسیار مهم را بررسی می کند: فراموشی تدریجی و اختلال شناختی پیش رونده.

همچنین سوالات زیر ممکن است پرسیده شود:

چند ساله هستید؟
ساعت حدودا چند است؟
چه تاریخی هستیم؟
آیا بیمار می تواند دو نفر (مثلا پزشک یا پرستار) را تشخیص دهد؟
تاریخ تولدتان چند است؟
در سال خاص، چه اتفاق تاریخی رخ داده است؟
رئیس جمهور وقت چه کسی است؟
شمارش از 20 تا 1

آزمایش ژنتیک

به نظر می رسد ژن APOE-e4 به احتمال زیاد در ابتلای افراد بالای 55 سال به بیماری آلزایمر نقش دارد. با آزمایش ژنتیک احتمال ابتلا به بیماری مشخص می شود اما نتایج آن چندان قابل اعتماد نیست.

درمان آلزایمر

با توجه به اینکه مرگ سلول های مغزی را نمی توان معکوس کرد بنابراین درمان شناخته شده ای برای آلزایمر وجود ندارد. با این وجود با یک سری روش های درمانی می توان علائم آن را کاهش داد.

دارو درمانی

برخی داروها برای کاهش علائم آلزایمر و بهبود کیفیت زندگی بیماران وجود دارد. مهارکننده های کولین استراز که برای این بیماری به کار می رود عبارتند از:

1. دونپزیل (آریسپت)
2. ریواستیگمین (اگزلون)
3. تاکرین (کاگنکس)

نوع دیگری از دارو به نام ممانتین هم وجود دارد که ممکن است به تنهایی یا با ترکیب با مهارکننده کولین استراز استفاده می شود.

آلزایمر و تغذیه مناسب

1. غذاهای ارگانیک و فراوری نشده؛ سعی کنید غذاهای طبیعی بدون افزودنی مانند میوه و سبزیجات ارگانیک مصرف کنید. میوه و سبزیجات غیر ارگانیک که با سموم و مواد شیمیایی مضر همراه هستند تاثیر منفی برای سلامتی افراد آلزایمری دارند.

تحقیقات نشان می دهد افرادی که مقادیر بیشتری آفت کش آلی کلره در خون آن ها یافت می شود بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به آلزایمر هستند.

2. آنتی اکسیدان، ویتامین A و C؛ به دلیل احتمال ارتباط میان آلزایمر و رادیکال های آزاد، مصرف غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان برای کاهش آسیب ناشی از رادیکال های آزاد مفید می باشد.

3. مصرف روی؛ تحقیقات نشان داده بسیاری از افراد مبتلا به آلزایمر دچار کمبود روی هستند. روی در مواد غذایی همچون تخم کدو تنبل و شکلات تیره به وفور یافت می شود.

4. روغن نارگیل؛ مصرف روغن نارگیل به تامین کتون مورد نیاز مغز برای سوخت و ساز و به بهبود حافظه کمک می کند.

5. روغن کندر و روغن رزماری؛ استفاده از این دو روغن به بهبود عملکرد مغز و رشد بافت عصبی کمک می کند. دو بار در روز 2 قطره روغن کندر را به انتهای زبان خود بریزید و همچنین بعد از حمام کردن مقداری روغن رزماری به پوست سر خود بمالید.

منبع: webmd – medicalnewstoday – draxe

🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید

فال ام را نشان بده