چاقی و اضافه وزن یکی از مسائل آزاردهنده رایج در زمینه تناسب اندام است که امروزه بسیاری از افراد را درگیر کرده و یک علت آن را می توان در عادات نادرست رژیم غذایی و سبک زندگی جستجو کرد که باعث تجمع بیش از حد چربی در بدن شده و به اضافه وزن منجر می شود.
شکر یکی از افزودنی های چاق کننده است که در بسیاری از مواد غذایی از جمله نوشیدنی های شیرین شده، آب نبات ها، محصولات پخته شده و غلات قندی یافت می شود و زمینه ساز برخی بیماری های مزمن نظیر بیماری های قلبی، چاقی و دیابت می باشد.
اما آیا می دانید علت اصلی چاق کنندگی شکر چیست؟
در ادامه قصد داریم به این سوال پاسخ داده و 6 دلیل اصلی آن که شکر باعث افزایش وزن و چربی های بدن می شود را بیان کنیم. با کوکا همراه باشید.
چرا مصرف شکر چاق می کند؟
1. مقدار کالری تهی آن بالا است
شکر افزودنی از شیرین کننده هایی است که معمولا برای خوش طعم شدن به مواد غذایی و نوشیدنی ها اضافه می شود. از رایج ترین شکرهای افزودنی می توان به فروکتوز، شربت ذرت و نیشکر اشاره کرد.
مصرف بیش از حد شکر باعث افزایش وزن می شود زیرا دارای کالری فراوان بوده و در عین حال مواد مغذی بسیار کمی دارد. به عنوان مثال کربوهیدرات های موجود در 2 قاشق غذاخوری (30 میلی لیتر) شربت ذرت – که از شیرین کننده های رایج است – حاوی حدود 120 کالری می باشند.
به همین دلیل از شکرهای افزودنی اغلب به عنوان * کالری تهی یا خالی یاد می شود زیرا کالری آن ها نسبتا زیاد بوده اما همانطور که گفتیم از نظر محتوای مواد مغذی همچون ویتامین ها، مواد معدنی، پروتئین، چربی و فیبر فقیر هستند.
مواد غذایی و نوشیدنی هایی که شکر فراوان دارند – از جمله بستنی، آب نبات، نوشابه و کوکی ها – معمولا دارای کالری زیادی نیز می باشند. همچنین اگرچه مصرف مقدار کمی شکر معمولا خطر اضافه وزن را به دنبال نخواهد داشت اما مصرف منظم مواد غذایی حاوی شکر ممکن است موجب تجمع سریع تر و شدیدتر چربی های اضافی در بدن شود.
* کالری تهی کالری به دست آمده از خوراکی های با ارزش غذایی بسیار کم یا تقریبا بدون ارزش غذایی می باشد که مواد مغذی بسیار کمی به همراه دارد.
2. روی قند خون و سطح هورمون ها اثر می گذارد
بدون شک مصرف مواد غذایی حاوی شکر باعث افزایش قابل توجه قند خون می شود، اگرچه مصرف گاه به گاه (و نه مرتب) خوراکی های شیرین آسیبی به سلامتی بدن وارد نمی کند اما مصرف روزانه و بیش از حد آن ها می تواند به افزایش مزمن قند خون منجر شود.
افزایش قند خون در طولانی مدت که به نام هایپرگلیسمی نیز شناخته شده زمینه ساز آسیب های جدی همچون افزایش وزن می باشد.
این که چرا هایپرگلیسمی باعث بروز چاقی می شود به افزایش مقاومت به انسولین در بدن برمی گردد. انسولین هورمونی است که توسط غده پانکراس تولید شده و قند را از جریان خون به سلول ها منتقل می کند که برای تولید انرژی از آن استفاده می کنند.
انسولین در ذخیره انرژی نیز دخالت دارد که به سلول های بدن می گوید که چه زمانی انرژی را به صورت چربی یا گلیوکوژن ذخیره کنند و مقاومت به انسولین زمانی رخ می دهد که سلول های بدن به درستی به انسولین پاسخ نداده که این مسئله به افزایش قند خون و سطح انسولین در بدن می شود.
بالا رفتن سطح قند خون عملکرد طبیعی سلول های بدن را دچار اختلال کرده و التهاب را افزایش می دهد که همین مسئله به افزایش مقاومت به انسولین و ادامه یافتن این سیکل منجر می شود.
گرچه سلول ها به اثر انسولین روی قند خون مقاوم می شوند اما همچنان به نقش هورمون در ذخیره سازی چربی پاسخ می دهند به عبارت دیگر باعث افزایش ذخیره چربی می شوند، این پدیده مقاومت به انسولین انتخابی نام دارد.
به همین دلیل است که مقاومت به انسولین و افزایش قند خون با بالا رفتن سطح چربی در بدن بخصوص چربی های شکمی رابطه نزدیک دارد.
از سوی دیگر قند خون بالا و مقاومت انسولین در ترشح لپتین اختلال ایجاد می کند، هورمونی که نقش مهمی در تنظیم انرژی، مصرف کالری، کالری سوزی و ذخیره چربی دارد، گرسنگی را کاهش داده و به کاهش مصرف مواد غذایی کمک می کند.
رژیم غذایی سرشار از قند موجب مقاومت لپتین شده که در نهایت به افزایش اشتها، وزن و چربی های بدن منجر می شود.
3. باعث احساس سیری در فرد نمی شود
مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی شکر افزودنی – از جمله کیک، کوکی ها، بستنی، آب نبات و نوشابه های قندی – دارای مقدار اندک یا فاقد پروتئین هستند، لازم به ذکر است پروتئین باعث ایجاد احساس سیری در فرد شده و تاثیر زیادی در کنترل قند خون دارد.
در واقع پروتئین پر کننده ترین ریز مغذی است که هضم را کند کرده، قند خون را ثابت نگاه می دارد و به تنظیم هورمون گرسنگی کمک می کند.
برای مثال پروتئین به کاهش سطح گرلین – هورمونی که باعث افزایش اشتها و مصرف کالری می شود – کمک کرده و باعث افزایش تولید پپتید YY و پپتید 1 شبه گلوکاگون می شود، این هورمون ها با احساس سیری در فرد رابطه داشته و مصرف مواد غذایی را کاهش می دهند.
مواد غذایی غنی از کربوهیدرات بخصوص کربوهیدرات های فراوری شده حاوی مقادیر فراوانی شکرهای افزودنی بوده در حالی که پروتئین اندکی دارند و با افزایش اشتها باعث چاقی در فرد می شوند.
مواد غذایی شکر دار دارای فیبر کمی نیز می باشند، فیبر نیز از دیگر مواد مغذی موثر در افزایش احساس سیری و کاهش اشتها است البته نه به اندازه پروتئین.
4. جایگزین مواد غذایی سالم می شود
اگر بیشتر وعده های غذایی شما را خوراکی های سرشار از شکرهای افزودنی تشکیل می دهد احتمال بیشتری دارد که با کمبود مواد مغذی ضروری بدن مواجه شوید.
پروتئین، چربی های سالم، فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی همگی از مواد مغذی هستند که در مواد غذایی سالم یافت می شوند و بدن برای عملکرد صحیح و مطلوب به آن ها نیاز دارد که معمولا در محصولات غنی از شکر یافت نمی شوند.
به علاوه مواد غذایی و نوشیدنی های فراوری شده که حاوی شکر فراوان هستند فاقد ترکیبات مفیدی همچون آنتی کسیدان ها می باشند، در حالی که مواد غذایی همچون روغن زیتون، آجیل ها، لوبیاها، سبزیجات و میوه های روشن دارای خواص آنتی اکسیدانی خوبی می باشند.
آنتی اکسیدان ها از سلول های بدن در برابر آسیب ناشی از رادیکال های آزاد محافظت کرده و خطر بروز استرس اکسیداتیو – عدم تعادل بین آنتی اکسیدان ها و رادیکال های آزاد – که منشا بیماری های مزمن همچون بیماری های قلبی و سرطان و چاقی می باشد را کاهش می دهد.
جایگزین شدن مواد غذایی مغذی همچون میوه ها و سبزیجات، پروتئین ها و چربی های سالم با غذاهای حاوی شکر روی سلامت کلی بدن و وزن اثر منفی می گذارد.
5. باعث پرخوری می شود
مصرف شکر بیش از حد – بخصوص در مواد غذایی سرشار از یک نوع خاص شکر به نام فروکتوز – باعث افزایش قابل توجه هورمون گرلین (هورمون افزایش دهنده گرسنگی) شده در حالی که سطح پپتید YY (هورمون سرکوب کننده اشتها) را کاهش می دهد.
فروکتوز همچنین روی بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس تاثیر می گذارد، این بخش از مغز مسئول بسیاری از فعالیت های بدن از جمله تنظیم اشتها، کالری سوزی و همچنین سوخت و ساز کربوهیدرات و چربی های بدن می باشد.
مطالعات حیوانی نشان داده فروکتوز روی سیستم سیگنالینگ در هیپوتالاموس مغز اثر گذاشت، باعث افزایش سطح نوروپپتیدهای محرک گرسنگی می شود و سینگنال های سیری را کاهش می دهد.
به علاوه بدن ما طعم شیرین را دوست دارد، در حقیقت تحقیقات نشان داده که مصرف شکر با احساس لذت ایجاد شده از طعم شیرین نوشیدنی ها و مواد غذایی شیرین رابطه دارد.
مطالعات نشان داده غذاهای شیرین مزه بخش های خاصی از مغز ما که مسئول احساس لذت و پاداش هستند را فعال کرده که می تواند اشتیاق به غذاهای شیرین را افزایش دهد.
از سوی دیگر شکر ممکن است میل ما به مواد غذایی سرشار از کالری و خوشمزه را افزایش دهد.
یک مطالعه روی 19 نفر که 300 میلی لیتر نوشیدنی قندی مصرف کردند باعث افزایش واکنش این افراد به عکس غذاهای پرکالری و خوشمزه مانند کوکی ها، پیتزا شده و سطح هورمون سرکوب کننده اشتها را کاهش داده است.
بنابرین اثر شکر روی هورمون ها و فعالیت مغز می تواند میل ما به مواد غذایی شیرین مزه را افزایش داده و در نهایت به پرخوری و افزایش وزن منجر شود.
6. با چاقی و بیماری های مزمن رابطه دارد
مطالعات متعدد نشان داده رابطه نزدیکی بین مصرف زیاد شکرهای افزودنی و افزایش وزن، بیماری های مزمن مانند چاقی، بیماری قلبی و دیابت هم در کودکان و هم در بزرگسالان وجود دارد.
بررسی های اخیر روی 30 مطالعه و بیش از 242 هزار فرد بزرگسال و کودک ارتباط معناداری میان نوشیدنی های قندی و چاقی یافته اند.
مطالعات متعددی نیز مصرف نوشیدنی و مواد غذایی قندی را با افزایش وزن در گروه های مختلف از جمله زنان باردار و نوجوانان مرتبط دانسته اند.
مطالعه دیگری که روی 6.929 کودک انجام شده نشان داده کودکان بین 6 تا 10 ساله که شکر افزودنی بیشتری مصرف کرده اند چربی های بدنی به مراتب بیشتری نسبت به کودکانی داشته اند که شکر کمتر مصرف کرده اند.
مطالعات نشان داده رژیم های غذایی حاوی شکر فراوان خطر ابتلا به بیماری های مزمن را نیز افزایش می دهند، به عنوان مثال آزمایش انجام شده روی 85 هزار نفر نشان داده خطر مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی در افرادی که 25 درصد یا بیشتر کالری روزانه شان را از شکرهای افزودنی دریافت می کنند دو برابر بیشتر از افرادی است که کمتر از 10 درصد کالری روزانه خود را از شکرهای افزودنی دریافت می کنند.
به علاوه شکر افزودنی رابطه بسیار نزدیکی با افزایش ابتلا به بیماری قلبی در کودکان دارد زیرا سطح چربی، کلسترول و تری گلیسیرید خون را بالا برده که همگی از عوامل خطرزای بیماری های قلب هستند.
نوشیدنی های شیرین شده با شکر نیز خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در بزرگسالان را افزایش می دهند، علاوه بر این مصرف شکر زیاد باعث بروز افسردگی می شود که به نوبه خود از عوامل چاقی می باشد.
منبع: healthline
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
