انسان از صدها سال پیش با روش استخراج روغن های ضروری طبیعی از گیاهان و میوه های مختلف از جمله مرکبات آشنا بوده و روغن لیمونن یکی از این روغن های محبوب و پرخاصیت گیاهی است.
لیمونن در واقع روغن استخراج شده از پوست پرتقال و دیگر مرکبات است که به عنوان درمان طبیعی برخی مشکلات سلامتی شناخته شده و در زمینه های مختلف بهداشتی و خانگی کاربردهای فراوانی دارد اگرچه برخی از این فواید و کاربردها هنوز از نظر علمی به اثبات نرسیده است.
برای آشنایی با روغن لیمونن، کاربردها، فواید و مضرات و همچنین دوز مصرف آن پیشنهاد می کنیم در ادامه مطلب با کوکا همراه باشید تا درباره این روغن معطر و مفید بیشتر بدانیم.
لیمونن چیست؟
لیمونن به ماده شیمیایی گفته می شود که در پوست مرکباتی همچون لیمو ترش، لیمو شیرازی و بخصوص پوست پرتقال یافت شده و حدود 97 درصد روغن های ضروری موجود در آن را تشکیل می دهد.
لیمونن که به نام دی لیمونن نیز به شهرت رسیده به خانواده ترکیبات ترپن تعلق دارد، این ترکیبات به دلیل رایحه قوی که دارند از گیاه در برابر حمله عوامل خارجی محافظت می کنند.
لیمونن یکی از رایج ترین ترپن های موجود در طبیعت و دارای خواص متعدد از جمله خاصیت ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد استرس می باشد و خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها را کاهش می دهد.
کاربردهای رایج لیمونن
لیمونن از افزودنی های پرطرفدار در مواد غذایی است و به عنوان طعم دهنده لیمویی در محصولاتی همچون نوشابه ها، دسر و آب نبات استفاده می شود.
این روغن با روش هیدروستاتیزاسیون استخراج می شود، فرایندی که طی آن پوست میوه در آب خیسانده شده و پس از آن ترکیب گرم می شود و مولکول های فرار آن از طریق بخار آزاد شده، فشرده و جداسازی می شوند.
لیمونن در صنعت تولید لوازم آرایشی و محصولات پاک کننده و بهداشتی همچون صابون، شامپو، لوسیون ها، عطرها، مواد شوینده و خوشبو کننده های هوا جایگاه ویژه ای دارد و به دلیل عطر قوی از آن در تهیه آفت کش ها از جمله حشره کش های گیاهی سازگار با محیط زیست استفاده می شود.
روغن لیمونن به عنوان روغن آروماتیک و آرامش بخش در آروماتراپی نیز کاربرد دارد و به دلیل فواید آن برای سلامتی معمولا به فرم مکمل های کپسول و محلول نیز تولید شده و به فروش می رسد.
خواص و فواید لیمونن
براساس مطالعات حیوانی انجام شده روغن لیمونن دارای خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی بوده و از بدن در برابر بیماری های قلبی محافظت می کند اگرچه نیاز به تحقیقات انسانی بیشتر در این زمینه می باشد.
1. ضد التهاب و آنتی اکسیدان
برخی مطالعات نشان داده لیمونن به کاهش التهاب کمک می کند.
التهاب کوتاه مدت در واقع واکنش طبیعی بدن به فشار و استرس بوده و برای سلامتی مفید است اما از آن جا که التهاب مزمن خطرناک است و منشا بسیاری از بیماری ها محسوب می شود، مقابله با آن اهمیت زیادی دارد.
به نظر می رسد لیمونن به کاهش علائم التهاب مربوط به بیماری آرتروز کمک کرده و باعث کاهش اکسید نیتریک در سلول های غضروفی می شود. اکسید نیتریک از عوامل مهم ایجاد کننده التهاب در بدن است.
براساس مطالعات حیوانی کولیت زخمی بیماری التهابی دیگری است که مصرف لیمونن روی آن موثر بوده و التهاب و آسیب کولون را کاهش داده است.
لیمونن دارای خاصیت آنتی اکسیدانی نیز می باشد که با فعالیت رادیکال های آزاد – بخصوص در سلول های لوسمی – مقابله کرده و از بروز استرس اکسیداتیو و التهاب پیشگیری می کند.
2. ضد سرطان
براساس برخی مطالعات افرادی که پوست مرکبات مصرف می کنند نسبت به افرادی که تنها میوه یا آب مرکبات میل می کنند کمتر در معرض ابتلا و پیشرفت بیماری سرطان پوست قرار دارند.
همچین به نظر می رسد مصرف منظم لیمونن به کاهش سلول های تومور در سرطان سینه زنان کمک می کند.
نتایج مطالعات حیوانی نیز نشان داده مصرف لیمونن به همراه داروهای ضد سرطان دوکسوروبیسین از عوارض جانبی متداول دارو از جمله آسیب اکسیداتیو، التهاب و آسیب کلیه می کاهد.
3. سلامت قلب
لیمونن با کاهش برخی عوامل خطرزا همچون کلسترول خون، قند خون و تری گلیسیرید خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می دهد.
برخی مطالعات حیوانی حاکی از آن است که لیمونن تجمع چربی در کبد را کاهش داده و فشار خون را پایین می آورد.
4. سایر فواید لیمونن
از دیگر خواص لیمونن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش اشتها؛ عطر لیمونن برای کاهش اشتها مفید است
کاهش استرس و اضطراب؛ از لیمونن می توان در آروماتراپی به عنوان روغن آروماتیک ضد استرس و ضد اضطراب استفاده کرد.
بهبود هضم؛ لیمونن از زخم معده پیشگیری می کند
مضرات لیمونن
مصرف لیمونن معمولا برای انسان ها بی خطر است و سازمان غذا و دارو آمریکا نیز آن را به عنوان طعم دهنده غذایی سالم معرفی کرده است.
با این وجود اعمال مستقیم روغن لیمونن روی پوست ممکن است باعث تحریکات پوستی در برخی افراد شود.
لیمونن گاهی به صورت مکمل مصرف می شود و به دلیل نوع تجزیه آن در بدن معمولا خطری برای سلامتی ندارد اما نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه می باشد. بدون شک مصرف بیش از حد این مکمل ها ممکن است عوارض جانبی به دنبال داشته باشد.
مضرات مکمل های لیمونن روی زنان باردار و مادران شیرده مشخص نیست بنابراین توصیه می شود این افراد از مصرف لیمونن خودداری کنند.
در پایان توصیه می شود قبل از مصرف هر نوع مکمل یا ماده جدید از جمله لیمونن با پزشک مشورت شود.
دوز موثر لیمونن
از آن جا که مطالعات کمی درباره لیمونن انجام شده تعیین دوز مناسب این ماده سخت است اما معمولا دوز تا 2 گرم در روز ایمن در نظر گرفته شده است.
کپسول لیمونن معمولا در دوزهای بین 250 تا 1000 میلی گرم عرضه می شود و فرم مایع آن با دوز معمول 0.05 میلی لیتر در هر وعده به فروش می رسد.
اگرچه لزومی ندارد همیشه از مکمل ها استفاده کنید بلکه می توانید هنگام خوردن مرکبات تازه، پوست آن را نیز همراه گوشت میوه میل کرده یا از پوست پرتقال، لیمو ترش یا لیمو شیرازی تازه در تهیه غذاها یا نوشیدنی ها استفاده کنید.
منبع: healthline
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
