روش های پیشگیری از بیماری ام اس

نوشته شده توسط

۲۷ خرداد ۱۳۹۷

بیماری ام اس از بیماری های خود ایمنی سیستم عصبی است که معمولا افراد بین 20 تا 50 سال را درگیر کرده و تاکنون درمان قطعی برای آن یافت نشده است.

آمار نشان می دهد در هر ساعت یک فرد در ایالات متحده به بیماری ام اس مبتلا می شود. سوال این است که آیا این افراد می توانند از ابتلا به این بیماری مزمن پیشگیری کنند؟

پاسخ این سوال منفی است، یا حداقل فعلا منفی است. زیرا علت قطعی بیماری ام اس هنوز مشخص نشده اما روش هایی برای کاهش خطر ابتلا و پیشگیری از ام اس وجود دارد.

محققان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ابتلا به بیماری ام اس موثر هستند که از آن جمله می توان به ژنتیک، برخی ویروس ها، کمبود ویتامین D، مصرف دخانیات و غیره اشاره کرد. آشنایی با این عوامل موثر و جلوگیری از عوامل قابل کنترل می تواند تا حدی به پیشگیری از بیماری ام اس کمک کند.

در ادامه به تفصیل درباره این عوامل موثر صحبت خواهیم کرد. با کوکا همراه باشید.

پیشگیری از بیماری ام اس

1. ژنتیک و سابقه خانوادگی

تحقیقات نشان می دهد احتمال ابتلا به ام اس در افرادی که یک عضو خانواده آن ها به این بیماری دچار است بیشتر می باشد.

استاد دانشکده پزشکی هاروارد و مدیر مرکز اطفال ام اس در ماساچوست در مطالعاتی که روی دوقلوهای مشابه انجام دادند به این نتیجه رسیدند که افرادی که قل یکسان آن ها به ام اس مبتلا است 25 درصد بیشتر از سایرین به این بیماری دچار می شوند.

به طور کلی احتمال ابتلا به ام اس حدود 0.1 درصد است در حالی که اگر والدین یا خواهر و برادر فرد به این بیماری مبتلا باشند این احتمال به 2.5 تا 5 درصد افزایش می یابد.

2. ویروس ها

ویروس اپشتن بار (EBV) از ویروس های خانواده هرپس (تبخال) است که با بیماری ام اس ارتباط دارد. تحقیقات نشان می دهد سطح ویروس EBV در افرادی که به بیماری ام اس مبتلا شده اند به مقدار قابل توجهی بیشتر از افراد سالم بوده است.

لازم به ذکر است ویروس EBV از ویروس های بسیار شایع است و حدود 90 درصد بزرگسالان در ایالات متحده در مرحله ای از زندگی به این ویروس مبتلا شده اند، در کودکان مانند سرماخوردگی رایج است و در افراد بزرگسال ممکن است به ام اس منجر شود.

ویروس دیگر ویروس هرپس 6 (HHV-6) است و تحقیقات نشان داده سطح بالای این ویروس در بدن، خطر عود بیماری ام اس را افزایش می دهد اما ام اس با این ویروس شروع نمی شود.

اگرچه اجتناب از قرار گرفتن در معرض این ویروس ها به طور کامل امکان پذیر نیست اما برای پیشگیری از ام اس لازم است به راهکارهای جلوگیری از عفونت ویروسی و کاهش احتمال ابتلا به ویروس های مرتبط با ام اس توجه کرد.

3. ویتامین D، جغرافیای مکانی و نور خورشید

کمبود کدام ویتامین باعث ام اس می شود؟

مطالعات نشان می دهد میزان ابتلا به ام اس در نواحی دورتر از خط استوا مانند شمال آمریکا، جنوب استرالیا و شمال اروپا بیشتر است.

برخی محققان معتقدند قرار گرفتن در معرض نور خورشید با توجه به منطقه جغرافیایی فرد، تاثیر مثبت در پیشگیری از بیماری ام اس دارد، احتمالا علت این مسئله افزایش سطح ویتامین D در بدن می باشد زیرا مطالعه روی زنان مبتلا به کمبود ویتامین D نشان داده این زنان بیشتر از سایر زنان به بیماری ام اس مبتلا خواهند شد.

اگرچه تحقیقات در این زمینه ادامه دارد اما به نظر می رسد درمان کمبود ویتامین D در زنان احتمالا خطر ابتلا به بیماری ام اس را کاهش می دهد.

4. آسیب های مغزی

آسیب های مغزی در دوران نوجوانی و جوانی ممکن است احتمال ابتلا به ام اس را افزایش دهد. مطالعات انجام شده در این زمینه، ارتباطی میان ضربه های مغزی از بدو تولد تا سن 10 سالگی نیافته اما ابتلا به بیماری ام اس در افرادی که بین سنین 11 تا 20 سالگی دچار آسیب های مغزی شده اند بیشتر از سایرین بوده است.

از سوی دیگر هرچه دفعات آسیب های مغزی بیشتر شود خطر ابتلا به بیماری ام اس نیز افزایش خواهد یافت.

بنابراین جلوگیری از آسیب های مغزی و ضربه به سر به خصوص در دوران نوجوانی و جوانی برای پیشگیری از ام اس اهمیت فراوان دارد.

توجه: سکته مغزی در این سنین نقشی در ابتلای فرد به بیماری ام اس نخواهد داشت.

5. مصرف سیگار

مصرف سیگار نه تنها احتمال ابتلا به ام اس را افزایش می دهد بلکه شدت و سرعت پیشرفت بیماری را در افراد مبتلا بالا می برد. بنابراین ترک سیگار از جمله عوامل مهم در پیشگیری از بیماری ام اس محسوب می شود.

6. مواد شیمیایی و سموم

یکی از بهترین راه های پیشگیری از بیماری ام اس قرار نگرفتن در معرض برخی عوامل خطرزا می باشد که می توانند روی سیستم عصبی و سلامت فرد تاثیر منفی بگذارند.

از جمله این عوامل می توان به مواد پاک کننده سمی و مواد شیمیایی اشاره کرد.

7. تغذیه و رژیم غذایی

به طور کلی تاکنون به طور قطعی هیچ غذای خاص یا رژیم غذایی مفید برای پیشگیری از ام اس شناخته نشده و بررسی ها در این زمینه ادامه دارد اما از آن جایی که ویتامین D یکی از قابل احتمال ترین عوامل رژیم غذایی موثر در بیماری ام اس است، توصیه می شود غذاهای حاوی ویتامین D مانند برخی محصولات غلات، قارچ، شیر سویا و غیره مصرف شود.

همچنین مصرف قهوه ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.

مواد غذایی حاوی ترکیب رزوراترول نیز برای افراد مبتلا به ام اس مفید است زیرا رزوراترول دارای اثر ضدالتهابی برای مغز است و به ترمیم پوشش میلین سلول های عصبی کمک می کند.

از جمله عوامل رژیم غذایی احتمالا موثر در پیشگیری از ام اس می توان به مصرف ویتامین های B، آهن و اسیدهای چرب غیراشباع اشاره کرد.

تحقیقات نشان داده روزه داری متناوب به طوری که بدن فرد چند روز در هفته کالری کمتری دریافت کند می تواند در کاهش خطر ابتلا به ام اس و کاهش شدت اثر آن مفید باشد اگرچه تاثیر این رژیم غذایی در افرادی که دارای سابقه خانوادگی ام اس هستند هنوز مشخص نیست.

طبق نتایج مطالعات، افرادی که پس از یک هفته روزه داری، به مدت 6 ماه از رژیم غذایی مدیترانه ای استفاده کرده اند نسبت به دیگران از سلامت و کیفیت زندگی بهتری برخوردار بوده اند.

در ادامه به چند نکته غذایی برای پیشگیری از بیماری ام اس اشاره خواهیم کرد:

– مصرف اسیدهای چرب امگا 3

اسیدهای چرب امگا 3 دارای خاصیت ضد التهابی قوی می باشد که برای جلوگیری از همه بیماری های مزمن از جمله ام اس مفید است. به توصیه محققان بهترین مقادیر مصرف امگا 3 در هفته شامل 2 یا 3 وعده 85 گرمی می باشد.

مصرف اسیدهای چرب برای سلامت قلب و عروق نیز مفید است.

برخی مواد غذایی گیاهی حاوی امگا 3 شامل بذر کتان و دانه ها، آجیل، حبوبات، اسفناج، کلم بروکلی، آووکادو، سویا می باشد.

– مصرف مواد غذایی کم چرب

براساس تحقیقات یک متخصص مغز و اعصاب، رژیم غذایی کم چرب از بروز بیماری های متعدد پیشگیری می کند. همچنین مصرف چربی های اشباع شده باعث تشدید علائم بیماری ام اس می شود.

بنابراین توصیه می شود مصرف مواد غذایی همانند کره و گوشت را کاهش داده و به 15 گرم در روز محدود کنید.

لازم به ذکر است رژیم غذایی کم چرب برای کاهش وزن نیز عالی است.

– مصرف میوه به جای شکر تصفیه شده

اگرچه شواهد علمی برای اثبات ارتباط میان مصرف میوه، قندهای تصفیه شده و بیماری ام اس وجود ندارد اما با توجه به این که از مشکلات اصلی افراد مبتلا به ام اس افزایش وزن و خستگی است، مصرف میوه به جای شکر تصفیه شده به کنترل وزن سالم کمک کرده و به دلیل فیبر فراوان از یبوست که از علائم شایع ام اس می باشد پیشگیری می کند.

به همین دلیل مصرف میوه و اجتناب از شکر تصفیه شده به طور غیرمستقیم در ابتلا به بیماری ام اس نقش مثبت خواهد داشت.