شرایط اهدای خون چیست؟ | فواید، مضرات و روش های اهدای خون کدامند؟

شرایط، فواید و مضرات اهدای خون
شرایط، فواید و مضرات اهدای خون

اهدای خون (blood donation) به فرایندی گفته می شود که طی آن افراد سالم به صورت داوطلبانه بخشی از خون خود را به بیمارانی که به خون سالم نیاز دارند اهدا می کنند. به گفته سازمان صلیب سرخ آمریکا در هر 2 ثانیه یک نفر به خون سالم نیاز دارد و هر اهدای خون می تواند جان سه نفر را نجات دهد.

اهدای خون نه تنها برای دریافت کنندگان، بلکه برای اهدا کنندگان خون نیز فواید فراوانی دارد. در ادامه قصد داریم به شرایط، فواید و عوارض احتمالی اهدای خون اشاره کنیم. با کوکا همراه شوید.

اهدای خون اهدای زندگی

فواید اهدای خون چیست؟

تاثیر مثبت و قابل توجه اهدای خون بر سلامت جسم و روان فرد اهدا کننده قابل انکار نیست. بنابر گزارش سازمان سلامت روان، اهدای خون از چند جهت می تواند برای سلامت روح و روان افراد مفید باشد، زیرا اهدای خون:

  • استرس را کاهش می دهد
  • احساس خوب بودن به انسان می دهد
  • از احساسات منفی در فرد تا حد قابل توجهی می کاهد
  • حس تنهایی را از بین می برد

برخی فواید اهدای خون برای سلامت بدن عبارت است از:

1. پیشگیری از بیماری های قلبی

اهدای خون منظم به کاهش چسبندگی در خون کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و حمله قلبی را کاهش می دهد. نتایج مطالعه ای در سال 2013 نشان می دهد اهدای خون تاثیر مثبت در میزان کلسترول کلی و کلسترول لیپو پروتئین کم چگالی (کلسترول بد خون) داشته و از بدن در برابر بیماری های قلبی عروقی محافظت می کند.

از سوی دیگر اهدای مرتب خون از تجمع آهن در بدن جلوگیری می کند، مطالعات نشان داده تجمع آهن در بدن خطر ابتلا به بیماری های قلبی و حمله قلبی را افزایش می دهد.

2. کاهش خطر ابتلا به سرطان

مطالعه انجام شده در سال 2008 نشان می دهد خطر ابتلا به برخی انواع سرطان در افرادی که به طور مرتب خون اهدا می کنند نسبت به دیگران کمتر است. اهدای خون برای پیشگیری از سرطان های وابسته به سطح بالای آهن در بدن از جمله سرطان کبد، کولون، ریه، مری و معده مفید است.

نتایج مطالعه دیگری در سال 2016 نشان می دهد اهدای خون باعث کاهش التهاب شده و ظرفیت آنتی اکسیدانی بدن را افزایش می دهد.

3. کالری سوزی

در هر اهدای خون حدود 650 کالری از بدن فرد اهدا کننده می سوزد، اگرچه نباید اهدای خون را جایگزین ورزش کرد اما کاهش وزن و کالری سوزی را می توان به عنوان یکی از فواید اهدای خون در افراد دارای اضافه وزن در نظر گرفت.

4. چکاپ سلامتی رایگان

قبل از اهدای خون، فرد اهدا کننده مورد آزمایش و چکاپ قرار می گیرد که طی آن مواردی همچون نبض و ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و سطح هموگلوبین بررسی می شود. همچنین آزمایش خون برای تشخیص ابتلای فرد به بیماری های زیر انجام می شود:

  • هپاتیت B
  • هپاتیت C
  • ایدز
  • ویروس نیل غربی
  • سفلیس
  • انگل تریپانوسوما کروزی

عوارض جانبی و مضرات اهدای خون

در صورتی که اهدای خون به شیوه درست و در افراد واجد شرایط و سالم انجام شود، بی خطر بوده و عوارض جدی به دنبال نخواهد داشت. بعد از اهدای خون ممکن است حالت تهوع، سرگیجه، ضعف یا گیجی ایجاد شود که معمولا پس از چند دقیقه برطرف می شود.

احتمال خونریزی در محل سوزن عارضه دیگری است که اغلب با فشار دادن ناحیه و در عرض چند دقیقه خون بند می آید و ممکن است ناحیه کمی کبود شود.

استفاده از سوزن در بیش از یک فرد خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد به همین دلیل از سوزن مشترک استفاده نخواهد شد.

در صورت مشاهده موارد زیر با مرکز اهدای خون تماس بگیرید:

ادامه پیدا کردن سرگیجه، تهوع یا گیجی پس از مصرف مایعات، غذا و استراحت کافی
ورم ناحیه سوزن یا بند نیامدن خونریزی
احساس درد یا بی حسی یا سوزش در بازو

مراحل اهدای خون

شرایط و مراحل اهدای خون
شرایط و مراحل اهدای خون

ثبت نام؛ طی مرحله ثبت نام مدارک شناسایی فرد، تاریخچه پزشکی و معاینه سریع فیزیکی انجام می شود.

اهدای خون؛ در این مرحله با استفاده از سرنگ از فرد اهدا کننده خون گیری می شود. اهدا خون کامل رایج ترین نوع اهدای خون است. معمولا اهدای خون 8 تا 10 دقیقه طول می کشد و طی این مدت به اندازه نیم لیتر خون از بدن فرد خارج می شود.

پایان خون گیری؛ فرد پس از اهدای خون معمولا 10 تا 15 دقیقه استراحت کرده و نوشیدنی یا ماده غذایی مصرف می کند، در صورتی که احساس ضعف یا تهوع در فرد ایجاد شود لازم است تا زمان بهبودی در همان محل دراز بکشد.

شرایط اهدای خون

در اکثر کشورهای دنیا برای اهدای خون کامل (رایج ترین نوع اهدای خون) حداقل سن 17 سال در نظر گرفته شده و نوجوان های 16 ساله با رضایت نامه کتبی از والدین مجاز به اهدای خون هستند. در ایران سن اهدای خون بین 18 تا 60 سال است که برای اهدا کنندگان مستمر به 65 سال نیز افزایش می یابد.

حداقل وزن فرد اهدا کننده 50 کیلوگرم است. او باید از نظر جسمی در وضعیت سالم به سر ببرد به این معنا که احساس تندرستی داشته و قادر به انجام فعالیت های طبیعی روزانه باشد. در صورتی که فرد اهدا کننده به بیماری مزمن مانند دیابت مبتلا است مهم است که تحت درمان بوده و بیماری اش کنترل شده باشد.

سایر مواردی که برای واجد شرایط بودن فرد بررسی می شود عبارتند از: داروهای خاص مصرفی، شرایط پزشکی، سفر به کشورهای خاص و وضعیت روحی و شخصیتی.

انواع اهدای خون

1. اهدای خون کامل

رایج ترین نوع اهدای خون است که طی آن خون به طور کامل (شامل گلبول های قرمز، گلبول های سفید، پلاسما و پلاکت ها) از فرد اهدا کننده دریافت شده و به صورت کامل و یا جزئی به فرد دریافت کننده اهدا می شود.

افرادی که مایل هستند اهدای خون کامل داشته باشند می توانند هر 56 روز یکبار اقدام کنند.

2. اهدای گلبول های قرمز

مشابه اهدا خون کامل است، منتها از یک دستگاه خاص به نام آفرزیس استفاده می شود که گلبول های قرمز خون را جدا کرده و پلاسما و پلاکت خون را به همراه مقداری نمک به بدن فرد اهدا کننده برمی گرداند.

اکثر بیماران دریافت کننده خون به گلبول های قرمز نیاز دارند و این نوع اهدای خون این امکان را می دهد که طی یک فرایند دو واحد گلبول های قرمز از بدن فرد اهدا کننده دریافت شود.

افراد دارای گروه خونی های O یا A منفی یا B منفی که مشغله کاری بیشتر داشته و در عین حال متعهد به اهدای خون هستند بهتر است از این روش به جای اهدای خون کامل استفاده کنند.

اهدای گلبول های قرمز معمولا 30 دقیقه بیشتر از اهدای خون کامل زمان می برد و فرد اهدا کننده می تواند هر 4 ماه یک بار اقدام به اهدای خون کند. از آن جا که بخش مایع خون شامل پلاکت ها و پلاسما به همراه نمک به بدن باز می گردد فرد بعد از اهدای خون احساس هیدراته (آبرسانی) بیشتری خواهد داشت.

در این روش اهدای خون حداقل سطح هموگلوبین، قد و وزن با توجه به جنسیت فرد اهدا کننده تعیین می شود:

در مردان حداقل وزن 59 کیلوگرم و قد 1.56 متر و حداقل سن 18 سال و در زنان حداقل وزن 68 کیلوگرم و قد 1.68 متر و حداقل 19 سال (در اکثر کشورهای دنیا) الزامی است. این روش نیز مانند اهدای خون کامل بی خطر است.

3. اهدای پلاکت

پلاکت ها سلول های کوچکی در خون هستند که باعث توقف خونریزی می شوند و معمولا برای افراد مبتلا به سرطان، بیماری های مزمن و آسیب های شدید و افرادی که به تازگی عمل جراحی یا پیوند قلب انجام داده اند حیاتی است. آمار نشان می دهد هر 30 ثانیه 1 فرد بیمار به پلاکت خون نیاز داشته و پلاکت خون بیشتر از پنج روز قابل نگهداری نمی باشد.

برای اهدای پلاکت نیاز به حضور در مراکز خاص اهدای خون است. طی فرایند خون گیری، دستگاه آفرزیس پلاکت های خون را جدا کرده و بقیه خون را از طریق بازوی دیگر به بدن فرد اهدا کننده برمی گرداند. این روش حدود 3 ساعت طول می کشد و مقدار پلاکت دریافت شده 5 برابر کل پلاکتی است که طی یک اهدای خون کامل به دست می آید و برای دو یا سه بیمار مناسب است.

افراد می توانند هر هفت روز و حداکثر تا 24 بار در سال اهدای پلاکت داشته باشد.

معمولا عوارض خاصی به جز لرز جزئی یا احساس سوزش ندارد که واکنش طبیعی بدن است و با مصرف کلسیم برطرف می شود.

افراد بالای 18 سال که حداقل وزن 50 کیلوگرم دارند می توانند پلاکت اهدا کنند، حداقل دور روز قبل از اهدا نباید قرص یا داروی آسپرین مصرف شود.

4. اهدای پلاسمای AB Elite

در این نوع اهدای خون نیز خون دریافت شده از اهدا کننده با دستگاه آفرزیس تجزیه شده و پلاسمای خون جدا می شود و بقیه آن به همراه مقداری نمک به بدن فرد اهدا کننده برمی گردد.

افراد دارای گروه خونی AB نامزدهای ایده آل برای اهدای خون پلاکت و پلاسما AB Elite هستند. نوع پلاسما AB تنها نوع جهانی است که همه بیماران با هر گروه خونی می توانند از آن استفاده کنند و تنها 4 درصد مردم جهان گروه خونی AB دارند.

پلاسما در بیماران مبتلا به سرطان، افراد دچار سوختگی و آسیب دیده استفاده می شود.

فرد اهدا کننده می تواند هر 28 روز و حداکثر تا 13 بار در سال اقدام به اهدای پلاسما کند. متوسط زمان مورد نیاز برای اهدا حدود یک ساعت و 15 دقیقه می باشد.

افراد اهدا کننده لازم است حداقل سن 18 سال و وزن 50 کیلوگرم داشته باشند.

نکات مهم قبل از اهدای خون

  1. نوشیدن آب کافی قبل و بعد از اهدای خون از کم آبی بدن جلوگیری می کند
  2. وعده غذایی کامل اما کم چرب میل کنید
  3. شب قبل از اهدای خون خواب کافی داشته باشید
  4. پیراهنی به تن داشته باشید که اهدای خون به راحتی انجام شود
  5. اگر خون گیری از یکی از بازوهای خود را ترجیح می دهید یا می خواهید حالت نشسته یا دراز کشیده داشته باشید آن را با کارکنان در میان بگذارید
  6. در اهدای خون طولانی تر بهتر است خود را با گوش دادن به موسیقی، خواندن کتاب یا صحبت کردن با همراه خود مشغول نگه دارید

در ادامه بخوانید : درمان کم خونی با داروهای گیاهی

منبع: healthline redcrossblood medicalnewstoday

🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید

فال ام را نشان بده

فال حافظ کوکا