موارد استفاده | شرایط | درد دارد؟ | طریقه گرفتن | عوارض جانبی | خطرات احتمالی| تفسیر آزمایش
عکس رنگی رحم چیست؟
عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی (به انگلیسی: Hysterosalpingography) نوعی معاینه با اشعه ایکس از رحم و لوله های فالوپ یا لوله رحم – لوله ای که تخم ها را از تخمدان به رحم منتقل می کند – است که در آن از نوع خاصی از پرتونگاری به نام فلوروسکوپی و ماده حاجب، برای تصویربرداری استفاده می شود تا رحم و لوله های فالوپ به وضوع قابل مشاهده باشد.
لازم به ذکر است رادیوگرافی یا پرتونگاری نوعی آزمایش پزشکی غیر تهاجمی است که در آن از اشعه ایکس برای تشخیص و درمان بیماری ها استفاده می شود.
تصویربرداری با اشعه ایکس که قدیمی ترین و متداول ترین شیوه تصویربرداری پزشکی محسوب می شود شامل قرار گرفتن بخش خاصی از بدن مقابل دوز اندکی از پرتوهای یونیزه شده برای تولید تصاویری از داخل بدن می باشد و فلوروسکوپی تکنیک خاصی از این تصویربرداری است که امکان مشاهده حرکت در اندام های داخلی بدن را به رادیولوژیست می دهد.
عکس رنگی رحمی نیز نوعی فلوروسکوپی می باشد که طی آن لوله های فالوپ و رحم با ماده حاجب محلول در آب پر شده و رادیولوژیست قادر به مشاهده و ارزیابی آناتومی و عملکرد آن ها می باشد و می تواند هرگونه انسداد در لوله های فالوپ یا ناهنجاری ساختاری رحمی را تشخیص دهد.
موارد استفاده از عکس رنگی رحم
عکس رنگی رحم در درجه اول برای معاینه خانم هایی استفاده می شود که دچار مشکلات باروری و باردار شدن هستند و رادیولوژیست با این آزمایش می تواند شکل و ساختار رحم، باز بودن لوله های فالوپ و هرگونه زخم داخل حفره رحمی یا شکمی را بررسی کند.
از این آزمایش می توان برای بررسی علت سقط جنین های مکرر ناشی از ناهنجاری های مادرزادی یا اکتسابی رحم، اطمینان از حضور این ناهنجاری ها، تعیین شدت آن ها و تشخیص علت ناباروری زنان استفاده کرد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توده های تومور
- چسبندگی
- فیبروئید رحم
عکس رنگی رحم برای بررسی باز بودن لوله های فالوپ و نظارت بر میزان موفقیت آمیز بودن جراحی های لوله رحم نیز انجام می شود، از جمله:
- انسداد لوله های فالوپ به دلیل عفونت یا جای زخم
- عمل بستن لوله رحم
- بسته شدن لوله های فالوپ در روش های عقیم سازی و معکوس عقیم سازی
- باز شدن مجدد لوله های فالوپ به دلیل عقیم سازی یا انسداد مرتبط با بیماری
عکس رنگی رحم چند روز بعد از پریود انجام می شود؟
برای اطمینان از باردار نبودن بهترین زمان برای انجام عکس رنگی رحم یک هفته بعد از دوره قاعدگی، قبل از شروع تخمک گذاری می باشد.
اقدامات قبل از انجام عکس رنگی رحم
در صورت بارداری یا مشکوک بودن به بارداری احتمالی حتما پزشک را در جریان بگذارید زیرا عکس رنگی رحم برای جنین خطرناک است.
توجه: برای جلوگیری از قرار گرفتن جنین در معرض اشعه ایکس معمولا آزمایش های تصویربرداری در دوران بارداری انجام نمی شود، اگر انجام آزمایش اشعه ایکس ضروری باشد لازم است اقدامات احتیاطی کامل برای به حداقل رساندن تابش اشعه به جنین توسط رادیولوژیست انجام شود.
اگر دچار بیماری التهابی لگن یا خونریزی بی دلیل واژن هستید یا از هرگونه بیماری التهابی فعال دیگر رنج می برید نباید این آزمایش را انجام دهید.
اگر به عفونت مزمن لگن یا بیماری مقاربتی درمان نشده مبتلا هستید حتما قبل از آزمایش این مسئله را با پزشک یا رادیولوژیست در میان بگذارید.
در صورت تجویز پزشک، شب قبل از عمل از ملین یا تنقیه برای پاک سازی روده استفاده کنید تا رحم و ساختارهای اطراف آن به وضوح در عکس قابل مشاهده باشد.
برخی از خانم ها این آزمایش را دردناک توصیف کرده اند، به همین دلیل ممکن است پزشک از داروی ضد درد قبل از شروع آزمایش استفاده کرده یا مصرف قرص های مسکن بدون نسخه حدود 1 ساعت قبل از آزمایش را توصیه کند.
در صورتی که برای انجام آزمایش استرس دارید یا عصبی هستید پزشک احتمالا از داروهای آرام بخش استفاده می کند. برخی پزشکان برای جلوگیری از عفونت احتمالی قبل و بعد از آزمایش داروهای آنتی بیوتیک تجویز می کنند.
قبل از انجام آزمایش لیست داروهای مصرفی و تاریخچه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار داده و در صورت ابتلا به هرگونه آلرژی به خصوص حساسیت به ماده حاجب – باریم یا ماده کنتراست زا – حتما پزشک را در جریان بگذارید.
در این تست از ماده کنتراست زا استفاده می شود، ماده ای که از طریق بلع یا تزریق وارد بدن شده و باعث برجسته شدن اندام ها یا بافت های اطرافش می شود. این ماده در نهایت داخل بدن حل شده یا از طریق ادرار دفع می شود.
قبل از آزمایش از شما خواسته می شود برخی لباس های خود را در آورده و لباس راحتی بپوشید. همچنین لازم است هرگونه فلز از جمله جواهرآلات، وسایل دندانپزشکی جدا شدنی، عینک و سایر اشیا فلزی و یا لباس هایی که ممکن است باعث اختلال در تصویربرداری با اشعه ایکس شوند را از خود جدا کنید.
آزمایش چگونه انجام می شود؟
برای گرفتن عکس رنگی رحم باید به پشت دراز کشیده و زانوهای خود را خم کنید و به وضعیت مشابه زمانی که معاینه لگنی انجام می دهید قرار بگیرید.
رادیولوژیست یک اسپکولوم وارد واژن می کند به گونه ای که دهانه رحم که در پشت واژن قرار دارد دیده شود. این کار ممکن است باعث احساس ناراحتی در شما شود.
سپس رادیولوژیست دهانه رحم را تمیز کرده و یک بی حس کننده موضعی به دهانه رحم تزریق می کند تا احساس بهتری داشته باشید. تزریق احساسی شبیه نیشگون گرفتن ایجاد می کند.
در مرحله بعد ابزاری به نام کانول در دهانه رحم قرار داده شده و اسپکولوم برداشته می شود. رادیولوژیست از طریق کانول ماده کنتراست زا را به رحم و لوله های فالوپ منتقل می کند.
در این زمان شما آماده انجام آزمایش هستید و رادیولوژیست تصویربرداری با اشعه ایکس را آغاز می کند. در حین گرفتن عکس رنگی ممکن است گاهی نیاز به تغییر وضعیت بدن باشد تا رادیولوژیست بتواند از زوایای مختلف عکس بگیرد.
در حین حرکت ماده حاجب داخل لوله های فالوپ ممکن است احساس درد یا گرفتگی داشته باشید.
هنگامی که تصویربرداری به اتمام می رسد رادیولوژیست کانول را جدا کرده و داروهای لازم برای پیشگیری از درد یا عفونت تجویز خواهد نمود.
بعد از آزمایش انتظار چه چیزی داشته باشیم؟
بعد از انجام آزمایش ممکن است گرفتگی – مشابه علائم دوران پریود – ادامه داشته باشد.
همچنین ممکن است دچار ترشحات واژن یا خونریزی خفیف واژینال شوید، توصیه می شود برای جلوگیری از عفونت در این مدت از نوار بهداشتی به جای تامپون استفاده کنید.
بعضی از خانم ها نیز بعد از آزمایش دچار سرگیجه و حالت تهوع می شوند که طبیعی است و به مرور برطرف خواهد شد.
به دلیل احتمال بروز عفونت پس از انجام عکس رنگی رحم، در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت با پزشک مشورت کنید، از جمله:
- تب
- درد یا گرفتگی شدید
- ترشحات واژینال بد بو
- غش کردن
- خونریزی واژینال شدید
- استفراغ
مزایای عکس رنگی رحم
- عکس رنگی رحم تکنیکی حداقل تهاجمی با عوارض جانبی نادر است
- این آزمایش روشی نسبتا سریع است که با کمک آن می توان اطلاعات خوبی درباره انواع ناهنجاری هایی که باعث بروز ناباروری یا مشکلات بارداری می شوند به دست آورد
- عکس رنگی رحم گاهی لوله های فالوپ را باز کرده و مشکل ناباروری بیمار را برطرف می کند
- هیچ پرتویی پس از انجام آزمایش در بدن بیمار باقی نخواهد ماند
- پرتوی ایکس معمولا عوارض جانبی خاصی در محدوده مورد استفاده در این آزمایش ندارد
خطرات احتمالی عکس رنگی رحم
عوارض ناشی از عکس رنگی رحم نادر است. برخی خطرات احتمالی عبارت است از:
- واکنش های آلرژیک به ماده کنتراست زا
- عفونت آندومتر (پوشش رحم) یا لوله های فالوپ
- آسیب به رحم مانند سوراخ شدن
- همیشه احتمال کم ابتلا به سرطان ناشی از قرار گرفتن در معرض پرتوهای بیش از حد وجود دارد هر چند مزایای تشخیصی این روش بسیار بیشتر از خطرات آن است.
نحوه تفسیر نتایج عکس رنگی رحم
رادیولوژیست تصاویر به دست آمده از عکس رنگی رحم را تجزیه و تحلیل کرده و گزارش را به پزشک ارسال می کند. پزشک نیز با توجه به نتیجه آزمایش مشکل را تشخیص داده و در صورت نیاز معاینات بیشتر یا آزمایش های بعدی را توصیه خواهد کرد.
منابع: healthline – radiologyinfo
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
