خستگی چشم چیست؟
خستگی چشم (eye strain) یا استنوپیا معمولا به دلیل فشار زیاد روی چشم به خصوص هنگام رانندگی طولانی مدت، مطالعه زیاد یا کار با کامپیوتر رخ می دهد. این عارضه نوعی نشانه برای مشکلات چشمی است و بیماری محسوب نمی شود.
خستگی چشم اگرچه وضعیتی آزاردهنده است اما معمولا جدی نبوده و به محض استراحت چشم، علائم آن برطرف می شود اما در برخی موارد خستگی چشم به دلیل ناراحتی خاص چشمی ایجاد می شود که در این صورت نیاز به درمان دارد.
علت خستگی چشم
بعضی افراد هنگام تمرکز شدید روی کار بصری، مثلا خواندن کتاب، خیره شدن طولانی مدت به صفحه کامپیوتر یا تلاش برای دیدن در تاریکی، ناخوداگاه ماهیچه های پلک، صورت، شقیقه ها و فک را منقبض و سفت می کنند که این کار باعث درد و ناراحتی در ماهیچه ها شده و از ان جا که این افراد کمتر از حد معمول پلک می زنند احتمال بروز خشکی سطح چشم و خستگی چشم در آن ها افزایش می دهد.
شایع ترین عوامل موثر در ایجاد خستگی چشم عبارتند از:
1. استفاده طولانی مدت از کامپیوتر یا مانیتور و سایر صفحه نمایش های دیجیتال
2. تمرکز شدید و طولانی مدت روی یک کار مانند رانندگی یا مطالعه
3. تلاش برای دیدن یا تمرکز در تاریکی یا نور بسیار کم یا نور شدید
4. عیوب انکساری چشم (نیاز به عینک برای دیدن فاصله خیلی نزدیک یا دور و یا هردو)
5. ناتوانی در استفاده همزمان از دو چشم در زمان نیاز ممکن است باعث ایجاد علائم خستگی چشم شود
6. استفاده از عینک با شماره اشتباه
7. استرس یا خستگی جسمی
8. ضعیف بودن چشم و مشکلات چشمی مانند خشکی چشم
9. قرار گرفتن در معرض باد خشک پنکه و فن ها، سیستم های گرمایشی یا تهویه مطبوع
توجه: در صورتی که فرد به دلیل خستگی چشم دچار سردرد یا تاری دید باشد، مشکلات چشمی مانند عدم تعادل ماهیچه های چشمی، نزدیک بینی، دور بینی یا آستیگماتیسم ممکن است این علائم را تشدید کنند.
خستگی چشم و خواب آلودگی
نداشتن خواب کافی، مصرف داروهای خاص، استرس یا خستگی می تواند علائم خستگی چشم را بدتر کند. خواب به استراحت چشم کمک کرده و علائم خستگی چشم را کاهش می دهد.
توصیه می شود در زمان هایی که به علت کمبود خواب و خواب آلودگی علائم خستگی چشم را در خود مشاهده می کنید در اسرع وقت به اندازه کافی استراحت کنید.
علائم و نشانه های خستگی چشم
افرادی که از خستگی چشم رنج می برند معمولا این وضعیت را با علائم زیر یا ترکیب همه آن ها توصیف می کنند:
- درد چشم
- خشکی چشم
- تاری دید
- درد گردن، کتف یا پشت
- دوبینی
- حساسیت به نور
- مشکل عدم تمرکز روی تصاویر
- سفتی شقیقه ها و پیشانی یا پشت سر
برخی علائم دیگر خستگی چشم عبارتند از:
- خستگی، سوزش یا خارش چشم
- آبدار شدن یا خشکی چشم
- تمرکز سخت
- احساس این که نمی توانید چشم را باز نگه دارید
خستگی چشم و سردرد
سردرد که شایع ترین علامت خستگی چشم است معمولا خفیف بوده، ضربان دار نیست و با متوقف کردن کار بصری تسکین می یابد. در غیر این صورت لازم است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه شود.
تشخیص خستگی چشم
به طور کلی اگر علائم مشاهده شده با استراحت چشم برطرف نشود نیاز است برای معاینه چشم به پزشک مراجعه شود زیرا علائمی همچون درد مداوم چشم، کاهش بینایی، قرمزی یا سوزش چشم ممکن است نشانه سایر بیماری ها باشند.
از آن جا که آزمایش خاصی برای تشخیص مستقیم و قطعی خستگی چشم و شدت آن وجود ندارد تشخیص دقیق این عارضه با رد کردن ابتلای فرد به سایر مشکلات و بیماری های چشمی و با بررسی تاریخچه پزشکی فرد انجام می شود.
توجه: علائم خستگی چشم در کودکان زیر 12 سال غیر طبیعی است. در صورتی که کودک بعد از مطالعه دچار سردرد، خستگی چشم، تاری دید یا دوبینی می شود لازم است سریعا به چشم پزشک مراجعه شود.
پیشگیری و درمان خستگی چشم
اگر علائم ایجاد شده به دلیل خستگی چشم (و نه بیماری های چشمی) باشد در این صورت مشکل حادی ایجاد نخواهد شد زیرا شواهدی مبنی بر اینکه ادامه دادن به کارهای بصری با وجود خستگی چشم در بزرگسالان منجر به بیماری چشمی خاص شود وجود ندارد.
با این حال علائم خستگی چشم آزاردهنده هستند و ممکن است با عوارضی همچون خستگی جسمی، کاهش بهره وری فردی، افزایش خطاهای حین کار و استرس همراه شود.
اگر خستگی چشم به دلیل شرایط شغلی فرد رخ دهد شاید نتوان عوامل ایجاد کننده را از بین برد اما با انجام اقدامات ساده و موثر می توان خستگی چشم را کاهش داد.
برای کاهش و درمان خستگی چشم به نکات زیر توجه داشته باشید:
1. خستگی چشم هنگام مطالعه
اگر بعد از مطالعه طولانی مدت دچار خستگی چشم می شوید سعی کنید هنگام مطالعه نور کافی اما ملایم داشته باشید. بهترین حالت این است که منبع نور پشت سر شما قرار بگیرد به طوری که نور آن روی نوشته مورد نظر بتابد و از تابیدن نور مستقیم به چشم های خود اجتناب کنید.
هر چند دقیقه از کار دست کشیده و پلک ها را باز و بسته کنید. همچنین هرازگاهی چشم ها را بسته و به مدت 1 دقیقه شقیقه را با حرکات دایره ای ماساژ دهید. این کار تاثیر خوبی در درمان خستگی چشم دارد.
2. خستگی چشم هنگام کار با کامپیوتر
علل زیر باعث بروز خستگی چشم هنگام استفاده از دستگاه های دیجیتال همچون کامپیوتر، لپتاپ، تبلت و غیره می شود:
- ثابت ماندن در وضعیت جسمی نادرست به مدت طولانی هنگام استفاده از وسایل دیجیتال
- پلک نزدن به تعداد طبیعی
- قرار دادن وسایل دیجیتال در فاصله خیلی نزدیک یا خیلی دور
- قرار گرفتن در معرض نور آبی (نور معمول در دستگاه های دیجیتال) به مدت طولانی
- تنظیم نادرست روشنایی صفحه نمایش
اگر هنگام کار با کامپیوتر یا دستگاه های دیجیتال دچار خستگی چشم می شوید افزایش رزولوشن صفحه (CRT) و کاهش نور محیط می تواند مفید باشد.
فاصله بین چشم ها و صفحه نمایش را به درستی تنظیم کنید تا علائم خستگی چشم کاهش یابد. بهترین فاصله بین 20 اینچ (50 سانتی متر) تا 26 اینچ (66 سانتی متر) می باشد.
تغییر سطح روشنایی و کنتراست مانتیور و افزایش سایز متن نیز ممکن است موثر باشد.
از قانون 20-20-20 استفاده کنید، یعنی هر 20 دقیقه یک بار، به مدت 20 ثانیه به جسمی در فاصله 20 فوتی (حدود 6 متر) خیره شوید.
به طور مرتب گرد و خاک روی صفحه مانتیور را پاک کنید زیرا گرد و غبار باعث کاهش کنتراست و خستگی چشم می شود.
سایر نکات
سعی کنید هنگام کار بلند شوید، راه بروید و دست ها، پاها، گردن و شانه های خود را کش و قوس بدهید.
هنگام تماشای تلویزیون بهتر است نور ملایمی در اتاق وجود داشته باشد.
از هوای آلوده به دود دوری کرده و سیگار نکشید.
3. درمان دارویی و قطره برای خستگی چشم
خستگی چشم معمولا با رعایت نکاتی که در بالا ذکر شد برطرف می شود و نیاز به مصرف داروی شیمیایی ندارد. اما در صورتی که خستگی چشم ناشی از خشکی چشم بوده و با پلک زدن مکرر برطرف نشود می توان از اشک مصنوعی بدون نسخه چند بار در روز استفاده کرد که معمولا اثربخش هستند.
پزشک ممکن است قطره های روان کننده برای خستگی و خشکی چشم تجویز کند. قطره هایی که حاوی ماده نگهدارنده نیستند را می توان هر چند بار در صورت نیاز استفاده کرد اما قطره هایی که حاوی نگهدارنده هستند را نباید بیش از 4 بار در روز استفاده کرد.
در برخی موارد نیاز به تجویز عینک مطالعه یا کامپیوتر می باشد.
4. درمان دارویی و گیاهی خستگی چشم
1. خیار یا سیب زمینی
استفاده از برش های خیار روی چشم به درمان خستگی چشم کمک می کند، خیار و سیب زمینی به دلیل خواص مرطوب کننده، عضلات چشم را آرام کرده و برای درمان پف و سیاهی دور چشم نیز مفید است.
1 عدد خیار متوسط (یا سیب زمینی) را به مدت 20 تا 30 دقیقه داخل یخچال بگذارید. سپس برش های آن را روی چشم ها قرار دهید. برای تاثیر بهتر یک یا دو بار در روز از این درمان استفاده کنید.
2. گلاب
گلاب آرام کننده و تسکین دهنده طبیعی است که خستگی چشم را برطرف کرده و برای رفع سیاهی و پف دور چشم نیز به کار می رود.
چشم های خود را با آب سرد شسته و با حوله تمیز خشک کنید. 2 عدد توپ پنبه را به گلاب آغشته و روی چشمان بسته خود قرار دهید. این کار را روزانه دو بار انجام دهید.
3. چای بابونه
یکی دیگر از درمان های سریع خستگی چشم چای کیسه ای بابونه است. طبیعت آرامش بخش بابونه استرس نواحی دور چشم را برطرف کرده و تورم را کاهش می دهد.
2 عدد کیسه چای بابونه را داخل 1 فنجان آب گرم قرار داده و بگذارید 5 دقیقه بماند. سپس یکی از کیسه ها را داخل یخچال گذاشته و دیگری را در بیرون از یخچال قرار دهید. برای درمان گرم از کیسه چای دوم و برای درمان سرد از کیسه چای داخل یخچال استفاده و آن را روی پلک بگذارید.
هرچند بار که دوست دارید این درمان را تکرار کنید، نوشیدن 2 یا 3 فنجان چای بابونه نیز برای کاهش سردرد که از نشانه های خستگی چشم است مفید می باشد.
4. کمپرس گرم
کمپرس گرم راه دیگری برای درمان خستگی چشم است زیرا عضلات اطراف چشم را شل کرده و استرس و خشکی چشم را برطرف می کند و برای کاهش ورم و درد نیز مفید است.
پارچه نرمی را در آب گرم خیس کنید و رطوبت اضافی آن را بگیرید، سپس دراز کشیده و پارچه گرم را روی چشم های بسته خود قرار دهید. 1 دقیقه در حالت ریلکس قرار بگیرید. سپس پارچه را عوض کرده و این کار را 3 یا 4 بار تکرار کنید.
برای تاثیر بهتر یک یا دو بار در روز از کمپرس گرم استفاده کنید.
5. تمرین چشمی
یکی از تمرینات موثر برای درمان خستگی چشم این است که در اوقاتی که علائم آن را احساس می کنید مردمک چشم را به مدت چند ثانیه در جهت و خلاف جهت عقربه های ساعت بچرخانید. سپس این کار را متوقف کرده و پلک بزنید. این کار هر چند ساعت 4 یا 5 بار پشت سر هم تکرار کنید.
6. تمرین کف دست
این تمرین را هنگام مطالعه یا کار با لپتاپ یا تماشای طولانی مدت تلویزیون برای جلوگیری از خستگی چشم انجام دهید، کافیست کف دست ها را کمی به هم بمالید تا گرم شود.
سپس دست های گرم را به آرامی و بدون ایجاد فشار روی دو چشم بسته خود قرار دهید. 30 ثانیه در این وضعیت بمانید. سپس چشم ها را به آرامی باز کرده و به اطراف نگاه کنید.
این تمرین را روزانه چندین بار و هر بار 3 تا 5 مرتبه تکرار کنید.
منبع: medicinenet – healthline – mayoclinic – top10homeremedies
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
