موارد مصرف و عوارض جانبی دیازپام چیست؟

همه چیز درباره قرص دیازپام
همه چیز درباره قرص دیازپام

دیازپام چیست؟

دیازپام (با نام انگلیسی: Diazepam و نام تجاری: والیوم) دارویی است که اغلب برای درمان اختلالات اضطراب شامل اختلال اضطراب عمومی، اختلال هراس و اختلال وسواسی – اجباری تجویز شده و به کلاس دارویی بنزودیازپین ها تعلق دارد.

دیازپام خواب آور است و با افزایش اثر GABA که نوعی انتقال دهنده عصبی متعادل کننده فعالیت سیگنال های عصبی در مغز می باشد عمل کرده و به آرامش مغز و اعصاب کمک می کند.

موارد مصرف دیازپام

دیازپام معمولا در موارد زیر تجویز و مصرف می شود:

  • درمان اضطراب
  • کاهش علائم ترک الکل
  • تشنج (به همراه داروهای دیگر)
  • درمان اسپاسم عضلانی ناشی از جراحت، التهاب یا اختلالات عصب ها
  • آرامش بیمار قبل از عمل جراحی و سایر عملیات پزشکی

نحوه مصرف دیازپام

برای مصرف دیازپام دقیقا طبق دستور پزشک عمل کرده و از مصرف دیازپام بدون نسخه اجتناب کنید.

این دارو را می توان به همراه غذا یا به تنهایی مصرف کرد.

در صورت مصرف فرم مایع دیازپام برای اندازه گیری دوز دقیق از قاشق مخصوص استفاده کنید.

در صورت مصرف محلول کنسانتره دیازپام از قطره چکان داخل آن استفاده کرده و دوز مناسب را با مقدار اندکی غذای نرم یا مایع مانند سس سیب یا پودینگ مخلوط کنید. مخلوط را در یک نوبت مصرف کرده و آن را برای استفاده بعدی نگه ندارید.

دوز مصرف دیازپام به وضعیت پزشکی بیمار، سن و واکنش بدن به درمان بستگی دارد. از افزایش دوز و قطع ناگهانی دارو خودداری کنید.

استفاده طولانی مدت دیازپام ممکن است باعث کاهش اثر آن شود، در صورتی که احساس می کنید دارو دیگر اثر سابق را ندارد به پزشک اطلاع دهید.

دیازپام بخصوص در افرادی که سابقه مصرف مواد مخدر یا اعتیاد به الکل داشته اند ممکن است اعتیاد دارویی به دنبال داشته باشد. برای جلوگیری از اعتیاد به دارو، آن را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید.

هنگام مصرف دیازپام از خوردن گریپ فروت به جز مواردی که پزشک اجازه دهد خودداری کنید زیرا این میوه ممکن است عوارض جانبی دیازپام را افزایش دهد.

در صورت ادامه دار بودن علائم یا تشدید آن در دوره درمان با پزشک مشورت کنید.

عوارض جانبی دیازپام

در صورت مشاهده علائم آلرژیک پس از مصرف دیازپام از جمله تنفس مشکل، ورم صورت، لب، زبان یا گلو به اورژانس مراجعه کنید.

دیازپام ممکن است باعث کندی یا بند آمدن نفس شود که می تواند مرگبار باشد، اطرافیان بیمار در صورت مشاهده علائمی همچون کند شدن تنفس با مکث های طولانی، آبی شدن رنگ لب ها یا سخت بیدار شدن بیمار لازم است با اورژانس تماس بگیرند.

در صورت مشاهده هر یک از نشانه های زیر بعد از مصرف دیازپام با پزشک تماس بگیرید:

  • تنفس ضعیف یا سطحی
  • خواب آلودگی شدید یا احساس شبیه غش کردن
  • حالت افسردگی، افکار خودکشی یا آسیب به خود
  • گیجی، توهم
  • اضطراب، حملات ترس، مشکل خواب
  • بیش فعالی، آشفتگی، رفتار خشونت آمیز
  • رفتار غیر طبیعی بی احتیاطانه
  • تشدید تشنج یا ظاهر شدن علائم جدید

عوارض جانبی شایع دیازپام عبارتند از:

  • خواب آلودگی
  • احساس خستگی
  • ضعف عضلانی
  • از دست دادن تعادل بدن

موارد ذکر شده لیست کامل عوارض جانبی دیازپام نمی باشد، توصیه می شود در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک با پزشک مشورت کنید.

عوارض قطع ناگهانی دیازپام

قطع ناگهانی دیازپام با عوارض احتمالی زیر همراه است:

  • رعشه
  • گرفتگی شکمی یا ماهیچه ای
  • بی قراری
  • استفراغ
  • تعریق
  • اضطراب
  • تشنج
  • توهم
  • سردرد
  • مشکل خواب
  • گیجی
  • اضطراب

پزشک برای جلوگیری از بروز این علائم معمولا مصرف دارو را به مرور کاهش داده و قطع می کند.

این علائم اغلب در افرادی که از دیازپام برای مدت طولانی یا دوزهای بالا استفاده کرده اند دیده می شود و در صورت مشاهده علائم لازم است با پزشک مشورت شود.

آمپول دیازپام
آمپول دیازپام

موارد احتیاطی مصرف دیازپام

  • قبل از مصرف دیازپام اگر به این دارو یا داروهای دیگری مانند اگزازپام یا تمازپام حساسیت دارید یا از هرگونه آلرژی دیگر رنج می برید به پزشک اطلاع دهید.
  • قبل از استفاده از این دارو سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید، بخصوص اگر از بیماری های زیر رنج برده اید (می برید):

– بیماری خاص عضلانی (میاستنی گراویس)
– مشکلات ریه یا تنفسی مانند آپنه خواب، آسم، آمفیزم، برونشیت، اختلال ریوی مزمن انسدادی و غیره
– اختلالات روحی و خلق و خو مانند افسردگی، افکار خودکشی، جنون
– سابقه شخصی یا خانوادگی اعتیاد به مصرف مواد مخدر یا الکل
– گلوکوم
– بیماری قلبی
– بیماری کبد و کلیه

  • دیازپام ممکن است باعث سرگیجه، خواب آلودگی یا تاری دید شود بنابراین تا زمانی که تحت تاثیر دارو هستید از رانندگی، کار با ماشین آلات و سایر فعالیت هایی که به هوشیاری یا بینایی کامل نیاز دارد اجتناب کرده و الکل مصرف نکنید.
  • برخی داروها و محلول ها حاوی الکل هستند و در مصرف همزمان آن ها با دیازپام باید احتیاط نمود، حتما در این باره با پزشک مشورت کنید.
  • قبل از هرگونه عمل جراحی لیست تمام داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.
  • سوء مصرف این دارو ممکن است باعث اعتیاد، اوردوز یا مرگ بخصوص در کودکان یا افرادی شود که خودسرانه اقدام به مصرف آن کرده اند.

دیازپام در دوران بارداری

مصرف دیازپام در دوران بارداری به دلیل آسیب احتمالی به جنین و نقایص زایمان هرگز توصیه نمی شود، بنابراین در صورت باردار شدن یا مشکوک بودن به بارداری در دوره درمان از مصرف دارو اجتناب کرده و با پزشک مشورت کنید.

زنان باردار مبتلا به تشنج لازم است از شروع یا قطع خودسرانه دیازپام خودداری کنند زیرا با وجود اثر منفی دارو روی جنین، تشنج در دوران بارداری نیز برای مادر و جنین خطرناک است، توصیه می شود هرچه سریع تر به پزشک مراجعه شود.

مصرف دیازپام به منظور درمان اضطراب، ترک الکل یا اسپاسم عضلانی در دوران بارداری ممکن است باعث اعتیاد نوزاد به دارو شده و علائم ترک اعتیاد در نوزاد تازه متولد شده می تواند مرگبار باشد.

دیازپام و شیردهی

دیازپام از شیر مادر عبور کرده و ممکن است عوارض نامطلوبی روی نوزادان شیرخوار داشته باشد. توصیه می شود در دوران شیردهی از این دارو استفاده نکرده و حتما در این باره با پزشک مشورت کنید.

دیازپام در کودکان

مصرف دیازپام در بعضی از کودکان به جای اثر آرام بخشی ممکن است اثر متفاوتی داشته و باعث تغییرات ذهنی و خلق و خو از جمله بی قراری، توهم و آشفتگی کودک شود.

هشدار: از مصرف دیازپام در کودکان کمتر از 6 ماه اجتناب شود و در سایر موارد نیز حتما با پزشک مشورت شود.

دیازپام در افراد سالمند

مدت زمان اثر آرام بخش دیازپام در افراد مسن طولانی تر بوده و خطر خوردن به زمین یا سقوط از ارتفاع در این افراد را افزایش می دهد.

در برخی افراد سالمند اثر آرام بخشی دیازپام متفاوت بوده و باعث بروز آشفتگی، توهم و بی قراری بیمار می شود.

افراد سالمند نسبت به عوارض این دارو بخصوص خواب آلودگی و از دست دادن تعادل آسیب پذیرتر هستند.

با توجه به آن چه گفته شد در صورتی که 65 ساله یا بیشتر هستید توصیه می شود درباره جایگزین های دیازپام با پزشک صحبت کنید.

دیازپام برای سگ و گربه

دیازپام برای سگ ها، گربه ها و حیواناتی که دچار اضطراب، تشنج یا کاهش اشتها شده اند نیز تجویز می شود و از آن به عنوان آرام بخش قبل از عمل جراحی و غیره استفاده می شود.

از خوراندن دیازپام به حیوانات بدون تجویز دامپزشک اجتناب کنید.

تداخل دارویی دیازپام

داروهای زیر ممکن است با دیازپام تداخل داشته و باعث بروز مشکلات سلامتی شوند:

  • مهارکننده های مونوآمین اکسیداز یا MAOI (داروهای ضد افسردگی)
  • فنوتیازین ها (داروهای مورد استفاده برای بیماری های روانی شدید)
  • داروهای اضطراب از جمله فلوکستین (پروزاک)
  • داروهای آرام بخش، آرام بخش عضلانی و داروهای مورد استفاده برای خواب
  • داروهای سرفه و سرماخوردگی که حاوی آنتی هیستامین هستند
  • داروهای ضد درد و باربیتورات ها
  • داروهای مورد استفاده برای درمان سوزش سر دل از جمله سایمتیدین (تاگامت) و رانیتیدین (زانتاک)
  • داروهای مورد استفاده برای درمان عفونت های قارچی از جمله کتوکونازول (نیزورال)
  • داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری پارکینسون از جمله لوودوپا (سینمت)
  • داروهای ضد تشنج از جمله والپروئیک اسید (دپاکین) و فنی توئین (دیلانتین)
  • بعضی داروهای قلبی مانند دیگوکسین (لانوکسین) و متوپرولول (لوپرسور)

توجه: موارد ذکر شده در بالا کامل نمی باشد. توصیه می شود قبل از مصرف دیازپام حتما پزشک را از لیست تمام داروهای مصرفی شیمیایی و گیاهی، مکمل ها، ویتامین ها و غیره مطلع کرده و از شروع، قطع یا تغییر دوز دارو بدون مشورت پزشک جدا خودداری کنید.

دوز مصرف دیازپام

دوزمصرف دیازپام با توجه به وضعیت پزشکی بیمار، سن و واکنش بدن به درمان توسط پزشک تعیین می شود. توصیه می شود از مصرف دیازپام بدون نسخه و خودسرانه اجتناب کرده و حتما طبق دستور پزشک عمل کنید.

برخی از دوزهای معمول دیازپام برای بزرگسالان عبارت است از:

  • درمان اضطراب: دوز 2 تا 10 میلی گرم، 2 تا 4 بار در روز
  • درمان علائم ترک الکل: دوز 10 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز برای 24 ساعت و پس از آن دوز 5 میلی گرم 3 یا 4 بار در روز تا زمانی که نیاز است
  • درمان اسپاسم عضلانی: 2 تا 10 میلی گرم، 3 تا 4 بار در روز
  • درمان تشنج: 2 تا 10 میلی گرم 2 تا 4 بار در روز
  • افراد مسن یا افرادی که از بیماری های مزمن رنج می برند: 2 تا 2.5 میلی گرم 1 یا 2 بار در روز

نکته مهم: به طور کلی پزشک برای کاهش عوارض احتمالی داروی دیازپام معمولا از دوز پایین شروع کرده و با توجه به واکنش بدن بیمار به مرور مقدار مصرف را افزایش می دهد.

در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دیازپام، به محض یادآوری نسبت به مصرف آن اقدام کنید. اما اگر زمان زیادی تا نوبت بعدی باقی نمانده از خوردن آن صرف نظر کرده و هرگز دوز یک نوبت را دو برابر نکنید.

عوارض مصرف بیش از حد دیازپام

اوردوز دیازپام می تواند باعث اختلال در سیستم عصبی مرکزی شود که علائم آن عبارتند از:

  • خواب آلودگی شدید
  • گیجی
  • مشکل در راه رفتن
  • ضعف شدید
  • سرگیجه
  • تنفس مشکل
  • از دست دادن هوشیاری

هشدار: در صورتی که دیازپام به همراه سایر داروهایی که روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارند مصرف شود ممکن است بیمار دچار اوردوز کشنده دارویی شود.

مدت زمان اثر قرص دیازپام

اثر دیازپام به فرم آمپول و محلول رکتال بلافاصله بعد از شروع درمان ظاهر می شود اما اثر انواع دیگر آن ممکن است بین 30 دقیقه تا 2 ساعت بعد از شروع درمان ایجاد شود.

به علاوه برخی اثرات این دارو به مدت 24 ساعت و برخی دیگر به مدت 4 روز بعد از مصرف یک دوز آن در بدن وجود دارد.

اعتیاد به دیازپام

گاهی افراد معتاد به کوکائین از بنزودیازپین هایی همچون دیازپام برای تسکین عوارض ناخواسته مواد مخدر مانند تحریک پذیری و آشفتگی استفاده کرده و برخی دیگر نیز برای افزایش اثر الکل یا کاهش علائم ترک اعتیاد به الکل به این گونه داروها پناه می آورند.

از سوی دیگر مصرف طولانی مدت دیازپام ممکن است است باعث وابستگی دارویی شده و قطع ناگهانی آن با علائمی همچون اضطراب، تحریک پذیری و مشکل خواب همراه باشد.

به دلیل خطر بالقوه اعتیاد به دیازپام، این دارو برای استفاده کوتاه مدت در نظر گرفته شده و نباید بیش از چهار ماه مصرف شود.

اشکال دارویی دیازپام

دیازپام در ایران معمولا به شکل قرص، شربت، آمپول و شیاف عرضه می شود. از جمله:

قرص دیازپام 2، 5 و 10 میلی گرم
قرص ترانکوئین 2 میلی گرم
شربت زپادیک 60 میلی لیتر
شربت دیازپام 2 میلی گرم/ 5 میلی لیتر 120 میلی لیتر
آمپول دیازپام 10 میلی گرم/ 2 میلی لیتر
آمپول زپادیک 10 میلی گرم/ 2 میلی لیتر
شیاف دیازپام 5 میلی گرم
انما دیازپام دستین رکتال تیوب 5 و 10 میلی گرم

سخن پایانی …

ممکن است در دوره درمان با دیازپام نیاز به آزمایش خون دوره ای باشد.

دارو را به دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید.

در صورت اتمام دوره درمان باقی مانده قرص یا محلول دیازپام را نگه ندارید زیرا حتی یک دوز آن می تواند باعث مرگ در افرادی شود که به صورت تصادفی یا به شیوه اشتباه آن مصرف کرده اند.

منابع: webmd – drugs – everydayhealth

🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید

فال ام را نشان بده

فال حافظ کوکا