علت بیماری پارکینسون چیست؟ | علائم، روش های درمان و تشخیص آن کدامند؟

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون از اختلالات رایج دوران سالخوردگی است که اغلب در سنین بین 50 تا 65 سالگی رخ می دهد اما در افراد جوان نیز مشاهده شده است.

پارکینسون از بیماری های پیش رونده است، به طوری که علائم اولیه آن معمولا به صورت خفیف و نامحسوس ظاهر شده و به مرور و با پیشرفت بیماری، نشانه های آن شدیدتر می شود.

نشانه های بیماری پارکینسون به دلیل تخریب سلول های عصبی در بخش مغز میانی که مسئول کنترل حرکات بدن است، رخ می دهد.

افراد مبتلا ممکن است ابتدا با ضعف، مشکل راه رفتن و سخت شدن عضلات مواجه شوند. برخی دیگر ممکن است علائمی مانند لرزش در سر و دست ها به ویژه در لحظات سکون یا استرس داشته باشند.

آمار نشان می دهد این بیماری حدود 1 درصد جمعیت گروه سنی بین 50 تا 65 سال را درگیر کرده است و در مردان شایع تر از زنان می باشد.

علائم و نشانه های بیماری پارکینسون

پارکینسون یک بیماری غیر قابل پیش بینی می باشد، به این معنی که علائم بیماری در افراد مختلف، متفاوت بوده و نمی توان گفت این علائم تا چه حد بدتر می شود یا سرعت پیشرفت بیماری در هر فرد چقدر خواهد بود.

به عنوان مثال برخی بیماران لرزش خفیف و زوال عقل شدید را تجربه می کنند و برخی دیگر ممکن است از اختلالات حرکتی شدید رنج برده اما از نظر حافظه مشکلی پیدا نکنند. حتی اثر داروها در افراد مختلف تاثیر متفاوتی به جا خواهد گذاشت.

آنچه با قاطعیت می توان گفت این است که نشانه های بیماری پارکینسون به مرور بدتر شده و ممکن است نشانه های جدیدی به آن اضافه شود و افراد به مرور و بعد از 10 سال حتما یا از نظر حرکتی یا غیرحرکتی دچار مشکلات جدی خواهند بود.

به طور کلی نشانه ها و علائم بیماری پارکینسون به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

1. اختلالات حرکتی

2. اختلالات غیر حرکتی

علائم اولیه پارکینسون (مرحله اول بیماری)

اگرچه بروز علائم در مراحل اولیه بیماری ناخوشایند است اما مانع انجام کارهای روزمره نمی شود و تقریبا همه افراد مبتلا، حداقل یکی از این علائم را تجربه خواهند کرد.

اختلالات حرکتی شامل :

– لرزش خفیف
– کند شدن تدریجی حرکات
– عدم نوسان آزادانه بازوها هنگام راه رفتن، تلوتلو خوردن
– بی حالت شدن صورت، صحبت کردن یکنواخت
– سنگین شدن پاها
– قامت خمیده
– دست خط ناخوانا و ریز
– عدم تعادل، مشکل در بلند شدن از وضعیت نشسته
– سفتی بیش از حد عضلات که گاهی با درد همراه است.

دو نشانه رایج تر پارکینسون

– لرزش

لرزش معمولا از دست و بازو شروع می شود، اگرچه در برخی افراد لرزش فک و پاها نیز احساس شده است. این لرزش اغلب در شرایط استرس زا یا هنگام استراحت دست ها رخ می دهد.

– کند شدن حرکات

افراد مبتلا به پارکینسون در اوایل بیماری با کند شدن و سختی هنگام راه رفتن، خارج شدن از رختخواب و صحبت کردن مواجه می شوند، این اختلال به دلیل ضعیف شدن سیگنال های مغز به قسمت های مذکور می باشد و حتی به چهره حالت بی احساس خواهد داد.

نکته: علائم حرکتی ابتدا فقط در یک طرف بدن دیده می شود و در مراحل بعدی بیماری هر دو طرف بدن را درگیر می کنند. معمولا افراد خانواده یا دوستان قبل از فرد متوجه این تغییرات خواهند شد اما به مرور خود فرد در انجام کارهای روزمره دچار مشکل می شود.

اختلالات غیر حرکتی شامل:

– درد
– یبوست
– مشکل خواب
– مشکلات ادراری
– اختلال نعوظ یا ارگاسم
– گیجی و دستپاچگی
– تعریق بیش از حد
– کاهش دید چشم
– پوست چرب
– افسردگی،ترس، اضطراب
– از دست دادن حس بویایی
– خستگی شدید و کاهش فشار خون هنگام ایستادن
– مشکلات خفیف در تفکر و برنامه ریزی مانند فراموشی لحظه ای و کاهش تمرکز و توجه

نکته: مشاهده یکی از علائم حرکتی یا غیر حرکتی در فرد به معنای ابتلا به بیماری پارکینسون نیست اما لازم است حتما به پزشک مراجعه شود.

نکته: فرد مبتلا ممکن است مدت ها از علائم غیرحرکتی رنج ببرد بدون اینکه علامت جدی از لرزش دست یا سایر علائم حرکتی در او مشاهده شود.

علائم ثانویه پارکینسون (مرحله دوم بیماری)

در این مرحله علائم بیماری در مدت 3 تا 7 سال بیشتر خواهد شد، به عنوان مثال اگر بیمار در مرحله اول در پوشیدن پیراهن مشکل داشته در این مرحله قادر به پوشیدن پیراهن نخواهد بود.

اختلالات حرکتی شامل:

– مشکل بلع
– گام های کوچک
– تغییر در نحوه صحبت کردن و لکنت زبان
– عدم تعادل و افزایش دفعات زمین خوردن
– کندی و سختی در حرکت در شروع راه رفتن یا تغییر جهت دادن
– احساس چسبیدن پاها به زمین

اختلالات غیرحرکتی شامل:

– تهوع و استفراغ
– شدید شدن علائم اولیه
– ظاهر شدن آثار توهم

علائم پارکینسون حاد (مرحله سوم بیماری)

بسیاری بیماران هرگز به این مرحله نمی رسند، این مرحله زمانی است که مصرف دارو چندان اثربخش نبوده و ناتوانی های جدی در بیمار ایجاد شده است.

نشانه های پارکینسون حاد به صورت زیر است:

– تهوع و استفراغ
– استفاده از صندلی چرخدار یا خوابیدن در رختخواب
– مشکلات شدید در ناحیه گردن، پشت و ران ها
– بیمار به تنهایی قادر به انجام کارهای روزمره نیست و به تنهایی نمی تواند زندگی کند.
– جنون و توهم، بیمار چیزهایی می بیند یا می شنود یا باور دارد که وجود واقعی ندارند.
– دمانس یا زوال عقل، بیمار قدرت تفکر را از دست داده و دچار فراموشی می شود.

نکته: سرعت پیشروی بیماری در افراد متفاوت است، برخی افراد در مرحله اول بیماری با علائم مشابه مرحله دوم مواجه می شوند.

علت بیماری پارکینسون

حرکات بدن توسط بخشی از مغز به نام “بازال گانگلیا” کنترل می شود و تعادل دو ماده دوپامین و استیل کولین در انتقال امواج عصبی توسط این بخش نقش مهمی دارد. در بیماری پارکینسون سلول های تولید کننده دوپامین تخریب شده و تعادل این دو ماده حیاتی از بین می رود.

محققان بر این باورند که گاهی مشکلات ژنتیکی در این انحطاط سلولی نقش دارد. در موارد نادر، بیماری پارکنسون به دلیل عفونت های ویروسی یا قرار گرفتن در معرض آفت کش ها و قارچ کش ها، مونوکسید کربن یا منگنز فلزی رخ می دهد. اما در اغلب موارد علت بروز بیماری پارکینسون نامعلوم است.

بیماری پارکینسونیسم

بیماری پارکینسون نوعی از عارضه پارکینسونیسم است، این اصطلاح برای مجموعه علائمی به کار برده می شود که معمولا از بیماری پارکینسون و علل دیگر ناشی می شود.

از علل دیگر عارضه پارکینسونیسم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– عوارض جانبی داروها
– استفاده از داروهای غیرمجاز
– قرار گرفتن در معرض سموم زیست محیطی
– سکته مغزی
– اختلالات تیروئید و پاراتیروئیدی
– ضربات مکرر به سر
– تومور مغزی
– افزایش مایع اطراف مغز
– التهاب مغزی ناشی از عفونت

پارکینسونیسم ممکن است در افراد مبتلا به سایر اختلالات عصبی مانند آلزایمر نیز ظاهر شود.

عوامل موثر در ابتلا به بیماری پارکینسون

سن: پارکینسون معمولا در افراد بین 50 تا 65 سال یا بیشتر رخ می دهد.

سابقه خانوادگی: در صورتی که والدین، برادر یا خواهر به پارکینسون مبتلا باشند احتمال ابتلا به آن افزایش می یابد.

 شغل: کار کردن در کارخانه یا کارهای کشاورزی به دلیل سر و کار داشتن با مواد شیمیایی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.

نژاد: به دلایل نامعلوم افراد سفید پوست بیشتر از سایرین به این بیماری مبتلا می شوند.

جنسیت: مردان بیشتر از زنان مبتلا می شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر مدتی است که انجام کارهای روزانه کمی سخت تر شده، نمی توانید به راحتی لباس بپوشید یا مسواک بزنید یا حس بویایی تان کمتر شده، ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که آیا این علائم از نشانه های ابتلا به پارکینسون هستند؟

توصیه می شود در صورت مشاهده حداقل دو مورد از علائم زیر، حتما به پزشک مراجعه کنید:

• لرزش
• کندی حرکات
• سفت و سخت شدن بازو، پاها، تنه
• عدم تعادل و به زمین خوردن مکرر

تشخیص بیماری پارکینسون

پس از مراجعه فرد، پزشک با انجام برخی تست ها نوع بیماری را تشخیص می دهد، از جمله:

اسکن مغزی: ممکن است اسکن مغزی انجام شود تا پزشک از عدم ابتلای بیمار به سایر بیماری های احتمالی مطمئن شود.
تست کندی حرکات: پزشک با ضربه زدن به انگشتان دست و شست یا پاهای فرد میزان کندی حرکات او را بررسی می کند.
تست تعادل و سفتی عضلات: از فرد می خواهد بدون کمک دست هایش از صندلی بلند شود یا با شل کردن عضلات، گردن و پاها را حرکت می دهد.
تست لرزش دست

درمان بیماری پارکینسون

اگرچه بیماری پارکینسون درمان قطعی ندارد اما با مراجعه به پزشک و مصرف دارو می توان علائم آن را تا سال ها کنترل کرد.

روش اول: دارودرمانی

داروهای پارکینسون معمولا به صورت زیر می باشد:

1. داروی لوودوپا (ال دوپا)

لوودوپا یکی از رایج ترین داروهای پارکینسون است که با افزایش ماده دوپامین در بدن به کاهش علائمی مانند مشکلات حرکتی کمک می کند. مصرف این دارو ممکن است با عوارضی همچون تهوع همراه باشد، برای کاهش این عوارض، معمولا داروی کاربیدوپا به همراه لوودوپا تجویز می شود.

البته برخی افراد نمی توانند این دو دارو را به صورت همزمان مصرف کنند، دقت کنید لوودوپا را به همراه غذا یا ویتامین B6 مصرف نکنید.

عیب داروی لوودپا در این است که با مصرف طولانی مدت، تاثیر آن کاهش یافته و مشکلات حرکتی بیمار دوباره برمی گردد، به همین دلیل پزشک سعی می کند تا آن جا که ممکن است تجویز این دارو را به تاخیر بیندازد.

برای رفع این مشکل گاهی از داروی سیفامینید استفاده می شود تا کاهش اثر لوودوپا جبران شود، از شایع ترین عوارض این دارو می توان به خواب آلودگی، تهوع، زمین خوردن و حرکات غیرارادی اشاره کرد.

2. داروهای دوپامین آگونیست

این داروها با تقلید عمل دوپامین در مغز به کاهش و درمان علائم حرکتی پارکینسون کمک می کنند. از جمله این داروها می توان به اپوکین، میراپکس، پارلودل، نوپرو پوست و ریکویپ اشاره کرد.

می توان این داروها را به تنهایی یا همراه لوودوپا مصرف کرد.

3. مهارکننده های COMT

داروهایی مانند تاسمار و کومتان که همراه لوودوپا مصرف شده و اثر این دارو را افزایش می دهند. اگرچه پزشکان معمولا از تجویز تاسمار خودداری می کنند زیرا این دارو باعث بروز آسیب های کبدی می شود.

استالوو نیز قرصی است که از ترکیب کاربیدوپا و لوودوپا با کومتان به دست آمده است. در حالی که کاربیدوپا عوارض جانبی لوودوپا را کاهش می دهد، کومتان باعث اثربخشی این دارو در طولانی مدت می گردد.

داروهای دیگر

داروهای ازیلکت، الدپریل، امسام و زلاپار باعث کند شدن تجزیه دوپامین شده و معمولا در ابتدای بیماری یا همراه لوودپا تجویز می شوند. این داروها نباید همراه با داروهای ضدافسردگی مصرف شود.

به طور کلی نمی توان گفت کدام ترکیب دارویی از سایر داروها بهتر است بلکه پزشک با تست تدریجی ترکیبات مختلف، بهترین آن را با توجه شرایط جسمی و نیاز بیمار انتخاب خواهد کرد.

نکات مهم هنگام مصرف داروهای پارکینسون

– از تکه کردن قرص و کپسول بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.

– 6 تا 10 لیوان آب در روز مصرف کنید.

– حمام آب گرم و فعالیت های بدنی به هضم و جذب بهتر داروها کمک می کند.

– از تغییر دوز داروهای تجویز شده توسط پزشک یا قطع ناگهانی آن خودداری کنید.

– هنگام مراجعه به بیمارستان جهت خدمات درمانی حتما پزشک معالج را در جریان بیماری و داروهای مصرفی خود قرار دهید.

روش دوم: عمل جراحی

عمل جراحی طبق تشخیص پزشک و در صورت بروز واکنش های شدید بدن نسبت به داروها یا بی اثر بودن دارو استفاده می شود.

چندین روش عمل جراحی برای بیماری پارکینسون وجود دارد که با توجه به سوابق پزشکی، علائم بیماری و نیاز بیمار یکی از آن ها انتخاب خواهد شد. از جمله این روش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– تحریک عمیق مغزی
– پالیدوتومی
– تالاماتومی
– چاقوی گاما

در این زمینه تحقیقات بیشتری در حال انجام است، یکی از بهترین روش های مورد تحقیق پیوند نوروهای دوپامین جنین به مغز افراد مبتلا به پارکینسون می باشد.

سایر درمان های پارکینسون

استفاده از تکنیک روان شناختی تصویرسازی هدایت شده

آرامش و مدیریت استرس، افسردگی و اضطراب تاثیر زیادی در کنترل این بیماری دارد.

در سال های اخیر تحقیقاتی روی تاثیر ویتامین E در معکوس کردن پیشرفت پارکینسون انجام شده و همچنان ادامه دارد.

سوالات متداول

 آیا بیماری پارکینسون از پدر و مادر به فرزند منتقل می شود؟

این اتفاق ممکن است در موارد نادر رخ دهد. آمار نشان می دهد از هر 100 نفر مبتلا به پارکینسون 1 نفر به این دلیل به این بیماری دچار شده است.

 آیا درمان قطعی برای پارکینسون وجود دارد؟

خیر، با این حال تحقیقات ادامه دارد و امیدواریم با تشخیص علل و اثرات دقیق آن ها روی مغز دستاوردهای مهمی در آینده به دست آید. اما با تشخیص دقیق بیماری و مصرف داروها، افراد مبتلا می توانند سال ها زندگی لذت بخش و پرتحرک داشته باشند.

 آیا پیشگیری از پارکینسون امکان پذیر است؟

تاکنون راه دقیقی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری پارکینسون یافت نشده است.

 تفاوت بین اختلال لرزش و بیماری پارکینسون چیست؟

شایع ترین علت اختلال لرزش (تکان های غیرارادی) لرزش ذاتی یا ارثی می باشد. لرزش ذاتی معمولا در هر دو دست رخ می دهد و برخلاف پارکینسون، هنگام تحرک دست بیشتر می شود.

لرزش ذاتی امید به زندگی را تحت تاثیر قرار نمی دهد و علائم دیگری نیز به همراه ندارد. اما فرد ممکن است در کارهایی مثل نوشتن یا غذاخوردن دچار مشکل شود.

لزش ذاتی یا ارثی تاثیری در خطر ابتلا به بیماری پارکینسون ندارد.

چگونه با بیماری پارکینسون مقابله کنیم؟

در طول دوره درمان، اگر دچار مشکلات روحی شده اید بهتر است با مشاور صحبت کنید.
تا آن جا که می توانید اطلاعات بیشتری درباره بیماری خود به دست آورید.
به کارهای مورد علاقه بپردازید.
مدیریت استرس را یاد بگیرید.
در صورت افسردگی با پزشک خود درباره آن صحبت کنید.

سخن آخر …

علائم بیماری پارکینسون در برخی افراد حدود 20 سال و به تدریج ادامه پیدا می کند. در صورت تشخیص به هنگام، فرد با درمان های پزشکی تا سال ها می تواند بدون مشاهده علائم ناخوشایند به زندگی طبیعی ادامه دهد.

همانطور که اشاره شد پارکینسون تنها در سنین پیری و سالخوردگی اتفاق نمی افتد بلکه در 5 تا 10 درصد موارد، شروع بیماری از سنین قبل از 50 سالگی رخ داده است.

منبع: webmd

🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید

فال ام را نشان بده