پته کرمان هنرآفرینی زنان و دختران هنرمند
هزاران هزار بار سوزن توسط سرپنجه هنرمند یک بانوی کرمانی بر روی شال زده می‌شود تا با نخ‌هایی به رنگ عنابی، مشکی، سبز روشن و تیره، زرد، نارنجی، قرمز، آبی روشن و تیره، سبز ماشی و لاکی، بُته جقه‌ای، ترنج و پیچک ترنجی، سروچه‌ای و یا نقش حیوان و گُلی بر روی پارچه پدیدار شود و زیباترین سوزن‌دوزی جهان خلق شود.
زیبایی پته کرمان با هیچ‌یک از سوزن‌دوزی‌ها قابل مقایسه نیست، هر چه بیشتر به پته‌های زیبای کرمانی نگاه کنی، بیشتر و بیشتر مجذوب این هنرآفرینی زنان و دختران هنرمند دیار کریمان می‌شوی.
معروفترین پته در آرامگاه شاه نعمت‌الله‌ولی
در حال حاضر پته‌دوزی بر روی سجاده، جا قرآنی، پرده، رویه کوسن، زیر لیوانی، رومیزی، سوزنی، بقچه و… انجام می‌شود، پته به طور معمول در رنگ‌های عنابی، مشکی، سبز روشن، سبز تیره، زرد، نارنجی، قرمز، آبی‌تیره، سبز ماشی، لاکی و … است.
یکی از معروفترین پته‌ها در مقبره شاه نعمت‌الله‌ولی ماهان در کرمان است که یکی از پرکارترین پته‌های تولید شده در ایران بوده و بیش از یک قرن از عمر آن می‌گذرد.
معروفترین نقوش پته شامل پته میری، پته ترمه‌ای، پته جقه‌ای، پته بادامی، پته سربندی، پته افشاری و پته کردستانی و طرح‌های پته‌دوزی شامل پیچک ترنج، سروچه، نقوش حیوانی به ویژه پرندگان و لچک ترنجی است.
فراز و نشیب‌های پته کرمان
هنر پته‌دوزی که از مهمترین صنایع دستی کرمان است به دلایل مختلفی از جمله نبود مواد اولیه مرغوب و صد البته نبود صبر و کمبود وقت با رکود مواجه شد و هرچند که بعضی‌ها هنوز بر رکود در بازار پته کرمان تاکید دارند، اما به نظر می‌رسد طی دو، سه سال اخیر با در نظر گرفتن تسهیلاتی مانند بیمه پته‌دوزان این هنر جان دوباره‌ای گرفته است و افزایش مغازه‌های فروش پته و آمار فروش مواد اولیه هم نشان از خروج پته کرمان از رکود سال‌های قبل می‌دهد.
هر چند طی سال‌های اخیر به واسطه نگاه کاسب‌کارانه به پته کرمان و ورود افراد نابلد به عرصه دوخت پته حالا دیگر پته‌ها آن زیبایی و ظرافت گذشته را ندارند، اما هنوز هم پته‌های بی‌نظیری در کرمان دوخته می‌شود که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند، البته این نوع پته‌ها را بیشتر در خانه‌های کرمانی‌های اصیل می‌توان پیدا کرد و نه در مغازه‌های سطح شهر.
استقبال به پته زیاد شده است
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در کرمان اظهار داشت: پته کرمان یکی از سوزن‌دوزی‌های برجسته و معروف است که توسط زنان و دختران کرمانی اجرا می‌شود.
علی زاهدیان بیان کرد: پته هم مانند دستباف‌های داری، مس، ترمه و شال از رشته‌های بومی و شاخص کرمان به شمار می‌رود و قدمت آن به زمان صفویه برمی‌گردد.
وی افزود: یکی از قدیمی‌ترین پته‌های کرمان در مقبره شاه نعمت‌الله‌ولی ماهان است، اما پته‌های قدیمی‌تر هم وجود دارد که به صورت میراث خانوادگی در دست افراد است.
زاهدیان ابراز داشت: امروزه حوصله افراد کمتر شده است که این عامل بر ظرافت کار پته‌دوزی تاثیر می‌گذارد و در حال حاضر نگاه کاربردی به پته کمتر شده در حالی که در گذشته پته جزو جدانشدنی جهیزیه دختران کرمانی بوده است.
وی عنوان کرد: با توجه به افزایش دوزندگان پته طی سال‌های اخیر ما شاهد افزایش استقبال به پته در شهرستانی مانند رفسنجان هستیم.
فعالیت 4 هزار پته‌دوز در کرمان
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان ادامه داد: 4 هزار دوزنده پته در استان کرمان داریم که این آمار به شیوه‌های مختلف به دست آمده است و حدود 90 درصد این افراد بیمه شده‌اند.
زاهدیان در پاسخ به این سئوال خبرنگار فارس که چرا افرادی که جزء پته‌دوزان واقعی نبوده‌اند و فقط با ارائه یک اثر توانسته‌اند از مزایای بیمه پته‌دوزان برخوردار شوند، اذعان داشت: ما به بیمه به عنوان یک فرصت نگاه کردیم و هنرمند و صنعتگری در کرمان نیست که بخواهد از بیمه بهره‌مند شود و این اتفاق روی نداده باشد، مگر آنکه خودش نخواسته باشد.
بیمه پته‌دوزان ادامه دارد
وی با بیان اینکه بیمه پته‌دوزان همچنان در کرمان ادامه دارد، افزود: ما به این نتیجه رسیدیم که بحث سوزن‌دوزی به سمت دیگری می‌رود که درست نیست و به همین علت باید بیمه را کنترل شده دنبال کنیم و ظرفیت سالانه را مطرح کردیم و در این زمینه دستورالعمل ستادی داریم.
زاهدیان ابراز داشت: شرایط استفاده از بیمه پته‌دوزی را تعریف کردیم و دوره‌های آموزشی برای متقاضیان بیمه در نظر گرفتیم و نگاه ما در بحث بیمه حمایت از صنعتگر و ترویج و توسعه صنایع دستی است.
وی گفت: بیمه صنعتگران در واقع مشوقی برای حضور افراد در حوزه صنایع دستی است و در آمار اولیه قبل از ارائه بیمه به فعالان حوزه صنایع دستی در کرمان در حد سه، چهار آموزشگاه بود که خیلی هم فعال نبودند، اما حالا 45 آموزشگاه صنایع دستی فعال داریم.
این مسئول عنوان کرد: با ارائه بیمه به صنعتگران حدود 200 نفر در آموزشگاه‌های صنایع دستی کرمان به عنوان مربی مشغول به کار شده‌اند و رونق خوبی به بازار مواد اولیه صنایع دستی داده شده است.
زاهدیان گفت: افرادی که متقاضی استفاده از بیمه پته‌دوزان هستند باید به معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان مراجعه کنند تا بعد از بررسی‌های اولیه از این بیمه برخوردار شوند.
وی خاطر نشان کرد: افرادی که بالای 40 سال دارند، اشخاصی که دانش‌آموخته رشته صنایع دستی هستند و یا افراد دارای مدرک فنی و حرفه‌ای نیازی به حضور در دوره‌های آموزشی ندارند و ما مسیر را برای آنها کوتاه کرده‌ایم و پس از انجام کار کارشناسی توسط کارشناسان می‌توانند از مزایای بیمه بهره‌مند شوند.
زاهدیان افزود: افرادی که صنعتگر نبوده‌اند هم با حضور در دوره‌های آموزشی و دریافت کارت‌های دو ساله و گواهی صلاحیت همراه با مدارک فنی و حرفه‌ای از مزایای بیمه بهره‌مند می‌شوند و میراث فرهنگی و اداره بیمه به صورت مرتب بازرسی و نظارت را انجام می‌دهیم.
پته کرمان مهر اصالت گرفت
وی بیان داشت: پته کرمان به همراه 11 صنایع دستی دیگر استان کرمان موفق به دریافت مهر اصالت یونسکو شده است و این به معنی اصالت و مرغوبیت پته کرمان و معرفی این اثر فاخر به جهان است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان در پاسخ به این سئوال خبرنگار فارس که چرا در زمینه قیمت‌گذاری عادلانه برای پته اقدامی صورت نمی‌گیرد، تصریح کرد: سازمان صنعت، معدن و تجارت و اتحادیه‌های صنفی باید وارد بحث قیمت‌گذاری شوند تا برچسب کار هنری و کار بازاری از هم تفکیک شود.
پته‌دوزان قدیمی را دریابیم
به نظر می‌رسد، پته کرمان هم مانند بسیاری از صنایع دیگر در ایران به حمایت بیشتری نیاز دارد و از همه مهمتر باید به بحث آموزش علاقه‌مندان به این هنر توجه ویژه‌ای شود که در این زمینه شناسایی استادکاران قدیمی و هنرمند بیش از هر گزینه دیگری می‌تواند، راهگشا باشد. / خبر گزاری فارس
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
