خار پاشنه پا چیست؟
خار پاشنه پا (به انگلیسی : Heel spurs) از اختلالات ناحیه کف پا است که به علت رسوب کلسیم در قسمت پاشنه پا ایجاد شده و باعث ایجاد ضایعه استخوانی در این ناحیه می گردد.
تشخیص خار پاشنه معمولا با استفاده از اشعه ایکس امکان پذیر است. در صورتی که این بیرون زدگی از طریق اشعه ایکس قابل مشاهده نباشد به آن “سندرم خار پاشنه” گفته می شود.
در اغلب موارد فرد مبتلا به خار پاشنه پا دردی احساس نمی کند اما التهاب نوار بافتی به نام “فاسیا پلانتار (پلانتار فاشیا)” یا رباط کف با درد همراه خواهد بود.
فاسیا پلانتار چیست؟
فاسیا پلانتار نوار بافتی ضخیمی است که از استخوان پاشنه شروع شده و در کف و قوس پا کشیده و تا پنجه ها ادامه دارد و وظیفه آن پشتیبانی از گودی کف پا می باشد به گونه ای که بیش از حد صاف نشود.
در صورت التهاب نوار فاسیا پلانتار و عدم بهبود آن در طولانی مدت، فعالیت های استخوان سازی و انباشته شدن کلسیم در این ناحیه به عارضه خار پاشنه پا منجر می شود.
علل ایجاد خار پاشنه پا
همانطور که قبلا اشاره شد خار پاشنه پا معمولا طی فرایند چند ماهه و به دلیل رسوب کلسیم در قسمت زیر استخوان پاشنه رخ می دهد. فشار زیاد روی عضلات و رباط های پا، کشیدگی و التهاب فاسیا پلانتار و پارگی مکرر غشا پوشاننده استخوان پاشنه پا از جمله علل اصلی ایجاد خار پاشنه پا می باشد.
خار پاشنه پا از رایج ترین مشکلات پا به خصوص در میان ورزشکاران است که تمرینات بدنی شدید به همراه دویدن و پرش های بلند انجام می دهند.
از جمله روش های درمان خار پاشنه پا می توان به ورزش، تجویز داروهای ضدالتهابی، تزریق کروتیزون و استفاده از کفش های طبی اشاره کرد و در صورت عدم بهبود عارضه، عمل جراحی آخرین راه حل است.
چه کسانی در معرض ابتلا به خار پاشنه هستند؟
پیاده روی و قدم زدن اگر به صورت صحیح انجام نشود و فشار زیادی به استخوان پاشنه، رباط ها و اعصاب اطراف پاشنه پا وارد آورد یا پیاده روی های سریع و دویدن روی سطوح سخت باعث بروز خار پاشنه پا می شود.
همچنین افرادی که به پوشیدن کفش های تنگ یا پاشنه ساییده شده عادت دارند، مخصوصا کفش هایی که به خوبی از گودی کف پا محافظت نمی کنند، در معرض ابتلا به این عارضه هستند.
احتمال بروز خار پاشنه پا در افراد مبتلا به چاقی و اضافه وزن و دیابت، کسانی که کف پای صاف یا با قوس زیاد دارند و سالخوردگان بیشتر از سایر افراد است.
با بالا رفتن سن، انعطاف فاسیا پلانتار و محافظ پاشنه پا کاهش یافته و به عارضه خار پاشنه منجر خواهد شد.
علائم و نشانه های خار پاشنه پا
خار پاشنه پا اغلب بدون نشانه و درد است اما ممکن است با درد متناوب یا مزمن ناشی از التهاب فاسیا پلانتار، به خصوص هنگام پیاده روی های معمولی و تند یا دویدن همراه باشد. اما به طور کلی علت درد، خار پاشنه پا نیست بلکه آسیب بافت های نرم اطراف آن می باشد.
بسیاری از افراد درد پاشنه پا را دردی مشابه فرو رفتن چاقو یا میخ به کف پا توصیف می کنند که صبح ها وقتی برای اولین بار روی پای می ایستند ایجاد می شود و به مرور این درد کاهش پیدا می کند.
افراد مبتلا به خار پاشنه پا معمولا با ایستادن بعد از نشستن طولانی مدت دچار درد شدیدی می شوند.
روش های درمان خار پاشنه پا
درمان غیراورژانسی خار پاشنه پا
استراحت؟
درد پاشنه پا که به دلیل خار پاشنه پا و التهاب فاسیا پلانتار ایجاد می شود معمولا با استراحت بهبود نمی یابد زیرا از علائم آن درد ناگهانی بعد از استراحت های طولانی است.
پیاده روی؟
اگرچه پیاده روی اغلب اوقات باعث کاهش درد خار پاشنه پا می شود اما با استراحت یا پیاده روی های طولانی مدت ممکن است دوباره درد عود کند.
در صورتی که فرد بیش از یک ماه از درد پاشنه رنج می برد لازم است هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کند. معمولا پزشک در ابتدا توصیه های زیر را به فرد مبتلا به عارضه خار پاشنه پا خواهد داشت:
– انجام تمرینات کششی مناسب
– استفاده از کفش مناسب و اندازه پا
– بند پا برای استراحت عضلات و تاندون های تحت فشار
– استفاده از کفش طبی
– فیزیوتراپی
– داروها: درد پاشنه ممکن است با مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن تسکین پیدا کند.
– دستگاه ارتوپدی: در اغلب موارد با دستگاه ارتوپدی می توان علل بروز درد پاشنه و گودی کف پا مانند عدم تعادل بیومکانیکی را برطرف کرد.
– تزریق: در برخی موارد تزریق کورتیکواستروئید ممکن است برای کاهش التهاب ناحیه مورد نظر تجویز شود.
عمل جراحی خار پاشنه پا
در بیش از 90 درصد موارد، فرد مبتلا به خار پاشنه پا با درمان غیر اورژانسی تحت نظر پزشک بهبود پیدا می کند. اگر این نوع درمان ها در یک دوره 9 تا 12 ماهه به نتیجه نرسد احتمالا نیاز به عمل جراحی خواهد بود.
روش های جراحی به دو صورت انجام می شود:
1. آزادسازی فاسیا پلانتار
یکی از تکنیک های به کار رفته در این روش، تکنیک آندوسکوپی می باشد که دو شکاف در اطراف پاشنه ایجاد و دوربینی داخل پاشنه پا قرار داده می شود تا جراح بتواند محل آسیب دیده را بررسی کند.
در آندوسکوپی، لیگامنت فاسیا پلانتار جدا می شود و با ایجاد فضای بیشتر و کاهش فشار روی بافت فاسیا درد و التهاب از بین می رود.
2. برداشتن خار پاشنه پا
در این روش خار پاشنه پا به طور کامل در حین عمل برداشته شده و رسوب کلسیمی از بین می رود.
عوارض بعد از عمل
قبل از عمل جراحی، آزمایش های لازم برای انتخاب بهترین روش انجام می شود و خوشبختانه در تقریبا تمامی موارد، با عمل جراحی عارضه به طور کامل درمان می شود، اگرچه مانند هر عمل دیگری با عوارض احتمالی همراه خواهد بود مانند:
– بی حسی پاشنه پا به دلیل آسیب بافت عصبی در طول عمل جراحی
– ادامه یافتن درد پاشنه بعد از عمل ( در موارد نادر)
– در برخی موارد دردهای عصب، عفونت و زخم
– بی ثباتی، گرفتگی عضلات پا و التهاب تاندون ها ( در روش اول)
توصیه های پزشکی بعد از عمل جراحی معمولا شامل استراحت، استفاده از یخ، ایجاد ارتفاع پا و نحوه راه رفتن می باشد. در برخی موارد لازم است از باند، اسپلینت، گچ گرفتن، کفش جراحی و طبی یا عصا استفاده شود.
درمان خانگی و گیاهی خار پاشنه پا در طب سنتی
– روغن درمانی : ناحیه پاشنه تا تاندوم آشیل را با روغن سیاهدانه و روغن کنجد بمالید تا گرم شود، سپس پاشنه پا را با نایلون پلاستیکی بپوشانید تا روغن به طور کامل به آن جذب شود.
برای درمان درد پاشنه می توان از روغن زیتون (یا روغن نارگیل) گرم استفاده کرد. برای درمان التهاب نیز روغن رزماری، روغن گل رز و روغن اسطوخودوس اثر بخش است.
ماساژ مکرر پا با روغن های گرم باعث تسریع بهبود بافت های آسیب دیده می شود.
– حجامت و زالو درمانی
– اجتناب از مصرف غذاهای سرد
– استفاده از یخ : سه بار در روز و هر بار به مدت 15 دقیقه باعث کاهش درد می شود.
تمرینات مناسب برای خار پاشنه پا
تمرین اول :
حوله ای را کف زمین قرار داده و سعی کنید با استفاده از انگشتان پا آن را جمع کرده و بردارید. این تمرین از بهترین و ساده ترین تمرینات درمان خار پاشنه پا محسوب می شود.
تمرین دوم :
تمرین زیر روش عالی برای درمان خار پاشنه پا و سایر مشکلات مرتبط با پا می باشد.
روی زمین نشسته، کمر را صاف کنید و پاها را روبروی خود دراز کنید.
کمربندی را از قسمت پایین پای خود گذرانده و هر دو طرف آن را با دست بگیرید.
سپس در حالی که با دست کمربند را به سمت خود می کشید با پاها آن را به خلاف جهت فشار دهید.
20 ثانیه در این حالت بمانید، 2 تا 3 بار در روز و هر بار 25 مرتبه این کار را انجام دهید.
تمرین سوم :
در این تمرین ساده فقط کافیست دست های خود را به دیوار یا میزی تکیه داده، یک پای خود را خم کنید و پای دیگر را بکشید. در این حالت باید به گونه ای به سمت جلو خم شده و فشار بیاورید که گویی می خواهید میز را حرکت بدهید تا ماهیچه های ساق پا کشیده شود.
10 تا 15 ثانیه در این حالت باقی بمانید.
کفش مناسب برای درمان خار پاشنه پا
انتخاب کفش مناسب در درمان این عارضه بسیار اهمیت دارد و لازم است به نکات زیر توجه داشته باشید:
کفش اندازه و سایز پا بپوشید، کفش باید جاذب شوک داشته باشد و ساق پاها ثابت نگه داشته شود.
از کفی های طبی و مناسب در کفش استفاده کنید.
دقت داشته باشید کفش های خیلی محکم مانع حرکت تاندون ها شده و به استخوان پا آسیب می زنند.
حتی الامکان کفشی انتخاب کنید که فشار کمتری به پاشنه پا وارد کند.
پیشگیری از خار پاشنه پا
برای جلوگیری از بروز خار پاشنه به توصیه های زیر توجه داشته باشید:
– کاهش وزن
– درمان به موقع بیماری های التهابی
– استفاده از کفش های سایز پا
– محکم کردن ساق پا
– انتخاب کفش مناسب برای فعالیت های مختلف
– گرم کردن بدن و انجام تمرینات کششی قبل از ورزش
– اجتناب از پوشیدن کفش های پاشنه ساییده شده و پاشنه بلند و تیز
منابع: webmd – medicinenet– heelthatpain
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
