گال چیست؟
گال یا جرب (scabies) یک بیماری پوستی خارش دار و مسری است که توسط حشرات بسیار کوچکی به نام “سارکوپتس اسکابیه” ایجاد می شود. این بیماری بسیار مسری است و به راحتی از طریق تماس مستقیم با پوست یا لباس های آلوده یا ملحفه فرد آلوده به فرد دیگر سرایت می کند.
افراد زیادی در سراسر جهان به گال مبتلا می شوند و هر فردی در هر رده سنی ممکن است به آن دچار شود. آمار نشان می دهد سالیانه حدود 300 میلیون مورد بیماری گال در جهان گزارش می شود. گال انسانی دارای بیشینه تاریخی حدود 2500 سال است.
آیا بیماری پوستی گال کشنده و خطرناک است؟
بیماری گال اگرچه مشکل پوستی آزاردهنده ای است اما به طور کامل قابل درمان می باشد و در صورت مراجعه به پزشک و مصرف داروهای تجویز شده در عرض حداکثر یک ماه علائم آن کاهش یافته و بهبود پیدا می کند.
در صورت عدم درمان گال، این عارضه ممکن است تا ماه ها در بدن فرد باقی مانده و علاوه بر علائم آزاردهنده، خارش دائمی باعث زخم شدن و ایجاد عفونت هایی مانند زرد زخم خواهد شد، در این شرایط علاوه بر درمان بیماری گال، درمان دیگری همراه با آنتی بیوتیک برای بیمار تجویز شود.
خارش شدید پوست در نواحی ممکن است با زخم و عفونت های باکتریایی نیز همراه باشد، این عفونت ها توسط باکتری های استافیلوکوک یا استرپتوکوک ایجاد می شود، در صورتی که عفونت به لایه های عمیق تر پوست نفوذ کند ممکن است باعث تب شده و در صورت عدم درمان به آسیب های کلیوی منجر شود که با علائمی همچون خون در ادرار، قهوه ای شدن ادرار یا کاهش مقدار آن، فشار خون بالا، ورم دست، پاها و صورت و تب همراه است.
همچنین عفونت موضعی باکتریایی در ناحیه آسیب دیده می تواند وارد جریان خون شده و وضعیتی به نام سپتیکمی رخ دهد که بسیار خطرناک بوده و در موارد حاد ممکن است باعث نارسایی در سیستم های حیاتی بدن و مرگ فرد شود. این عارضه با علائمی همچون تب، تنفس سریع، تعریق زیاد، کاهش فشار خون و کاهش هوشیاری و سردرگمی فرد همراه است.
علت بیماری گال
حشره ریزی که عامل اصلی بروز گال است برخلاف سایر حشرات که شش پا دارند، دارای هشت پا می باشد، اندازه آن حدود 0.3 میلی متر بوده و تنها با ذره بین یا میکروسکوپ قابل مشاهده می باشد.
این حشره قادر به پرواز یا پریدن نیست و تنها می تواند به آرامی بخزد. در دمای زیر 20 درجه سانتی گراد بی حرکت می شود اما می تواند تا مدت های طولانی در این دما نیز زنده بماند.
این حشرات می توانند چندین ماه روی پوست انسان زندگی کرده، سپس وارد پوست شده و با تخم ریزی در نواحی زیر پوست باعث ایجاد خارش شدید و دانه های قرمز پوستی می شوند.
علائم و نشانه های گال
از جمله علائم واضح گال بروز جوش و خارش شدید در نواحی آسیب دیده است که شب ها شدیدتر می شود.
زخم گال معمولا بدون درد است و در مراحل اولیه ممکن است با سایر مشکلات پوستی اشتباه گرفته شود زیرا جوش های ایجاد شده تقریبا مشابه هستند.
علائم گال در کودکان و بزرگسالان معمولا در نواحی زیر ظاهر می شود:
- مچ دست
- آرنج
- زیر بغل
- نوک سینه
- آلت تناسلی مردان
- کمر
- باسن
- بین انگشتان دست
علائم گال در نوزادان، کودکان نوپا و برخی افراد سالمند یا بیماران خودایمنی ممکن است در نواحی زیر مشاهده شود:
- سر
- صورت
- گردن
- دست
- کف پا
جوش های گال به صورت تاول و برآمدگی های قرمز زیر پوست و گاه روی پوست دیده می شود و مسیر نفوذ حشره به صورت خطوطی با رنگ متفاوت خاکستری-سفید یا همرنگ پوست قابل تشخیص است. این خطوط هنگامی ایجاد می شود که حشره ماده زیر پوست تونل زده و حدود 10 تا 25 تخم می گذارد.
فرد مبتلا معمولا فقط 10 تا 15 حشره داخل پوست دارد، حتی اگر تعداد جوش ها زیاد باشد.
معمولا از زمان ابتلا تا ظاهر شدن نشانه های گال حدود 6 هفته طول می کشد اما در افرادی که قبلا به این عارضه مبتلا شده اند این زمان کمتر است.
نکته: در صورت ابتلای فرد به گال، حتی زمانی که هیچ علامتی ظاهر نشده می تواند با تماس پوستی به دیگران منتقل شود.
گال نروژی
گال نروژی یا کبره ای یکی از انواع گال است که بسیار شدیدتر و مسری تر از گال معمولی بوده و پوست افراد مبتلا به دلیل وجود هزاران انگل و تخم به شدت ضخیم و پوسته پوسته می شود. در گال نروژی ممکن است رنگ ناحیه خاکستری شده و با تماس دست پوست آن جدا شود.
گال نروژی معمولا در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف از جمله بیماران مبتلا به ایدز، افرادی که استروئیدها یا داروهای خاص (مانند داروهای آرتریت روماتوئید) مصرف می کنند یا افرادی که تحت شیمی درمانی قرار می گیرند رخ می دهد.
در این دسته از بیماران حشره به راحتی سیستم ایمنی بدن را شکست داده و به سرعت گسترش پیدا می کند.
روش های سرایت گال
گال ممکن است به روش های زیر از فردی به فرد دیگر منتقل شود:
- تماس طولانی پوست با پوست، مثلا نگه داشتن دست فرد مبتلا
- تماس نزدیک و صمیمی، مانند رابطه جنسی
- استفاده از لباس، ملحفه و حوله مشترک
سرایت گال به همسر، افراد خانواده و دوستان بسیار زیاد است. همچنین در اماکنی مانند مدرسه، خانه سالمندان، مراکز توانبخشی، باشگاه ورزشی و زندان احتمال سرایت گال افزایش می یابد.
توجه: گال از بیماری های مشترک اما متفاوت بین انسان و حیوان است و امکان ندارد از حیوان به انسان منتقل شود زیرا این حشرات روی بدن انسان نمی توانند زنده بمانند و تنها باعث ایجاد خارش اندکی شده و از بین می روند.
تشخیص گال
پزشک احتمالا با معاینه فیزیکی و بررسی علائم ظاهری ناحیه آسیب دیده می تواند این عارضه را تشخیص دهد. پزشک معمولا برای اطمینان از تشخیص، با استفاده از سوزن اقدام به جدا کردن حشره از پوست می کند اگر این کار به راحتی امکان پذیر نباشد ممکن است قسمتی از پوست جهت نمونه برداری جدا شود.
این نمونه زیر میکروسکوپ با دقت بررسی شده تا ابتلا به بیماری گال تایید شود.
راه های درمان دارویی گال
برای درمان گال معمولا از داروهایی به منظور کشتن حشره و تخم های آن استفاده می شود و به دلیل مسری بودن، روش درمانی برای فرد آلوده و کل افرادی که با او در تماس هستند نیز انجام می شود.
روش های درمان گال معمولا شامل استفاده از پماد، کرم و لوسیون های موضعی و داروهای خوراکی می باشد.
معمولا پزشک توصیه می کند شب ها که فعالیت حشرات بیشتر است از داروها استفاده کرده و صبح روز بعد شسته شود. گاهی لازم است دارو به همه قسمت های پوست از گردن به پایین اعمال شود.
برخی داروهای رایج برای درمان گال عبارتند از:
- کرم پرمترین 5%
- لوسیون بنزیل بنزوات 25%
- پماد گوگرد 10%
- کرم کروتامیتون 10%
- لوسییون لیندان 1%
گاهی ممکن است داروهای دیگری برای کاهش برخی علائم آزاردهنده گال تجویز شود. از جمله:
- آنتی هیستامین ها مانند لوسیون پارموکسین یا بنادریل (دیفن هیدرامین) برای رفع خارش
- آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن عفونت های ناشی از خارش دائمی پوست
- کرم استروئیدی برای رفع تورم و خارش
حتی در موارد شدید بیماری گال ممکن است روش های قوی تر از جمله قرص خوراکی ایورمکتین تجویز شود. این دستورالعمل برای بیمارانی است که:
- پس از درمان اولیه اثری از بهبودی مشاهده نمی شود
- دچار گال نروژی باشد
- گال بیشتر نواحی بدن را پوشانده باشد.
معمولا در هفته اول درمان، علائم شدیدتر می شود اما پس از یک هفته به مرور خارش کمتر شده و در اکثر موارد بعد از یک ماه به طور کامل درمان می شود. در صورتی که بعد از این مدت هنوز پوست بهبود پیدا نکرده باشد احتمالا بیماری گال درمان نشده و لازم است مجددا به پزشک مراجعه شود.
توصیه های مهم پس از درمان گال
با توجه به این که حشره عامل گال دو تا سه روز پس از جدا شدن از بدن می تواند زنده بماند، لازم است اقداماتی جهت جلوگیری از ابتلای مجدد انجام شود.
حتما لباس ها، ملحفه ها و سایر وسایل خواب، حوله و بالش خود را در آب گرم (با دمای 50 درجه سانتی گراد) بشویید. سپس آن ها را با حرارت بالا حدود 10 تا 30 دقیقه خشک کنید.
هرچیزی که قابل شستشو نیست را جاروبرقی کشیده و در پایان کیسه جاروبرقی را با آب گرم و سفید کننده بشویید. از آب گرم و سفید کننده می توان برای تمیز کردن سطوحی که احتمال وجود انگل در آن ها هست استفاده کرد.
منبع: healthline – medicinenet – livestrong
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
