موارد مصرف و عوارض جانبی پروپرانولول

قرص پروپرانولول چیست؟
قرص پروپرانولول چیست؟

پروپرانولول چیست؟

پروپرانولول (با نام انگلیسی: Propranolol و نام تجاری : ایندرال) از داروهای بتا بلاکر یا مسدوده کننده های بتا است که روی عملکرد قلب و جریان خون اثر گذاشته و برای درمان فشار خون بالا، بی نظمی ضربان قلب، رعشه یا لرزش و غیره تجویز می شود.

پروپرانولول با تغییر واکنش به ایمپالس (تکانه) های عصبی در قلب و دیگر بخش های بدن کار می کند و باعث کند شدن ضربان قلب و کاهش فشار خون بالا می شود.

این دارو توسط سر جیمز بلک (برنده جایزه نوبل پزشکی) در دهه 60 میلادی ساخته شد و از مهم ترین ساخته های دارویی در قرن بیستم به شمار می رود.

موارد مصرف پروپرانولول

از جمله موارد مصرف پروپرانولول می توان به کاهش فشار خون، کنترل ضربان سریع قلب، لرزش، جلوگیری از سردردهای میگرنی و پیشگیری از درد قفسه سینه (آنژین) اشاره کرد. کاهش فشار خون خطر بروز سکته مغزی، حملات قلبی و مشکلات کلیه را کاهش می دهد.

این دارو برای افزایش طول عمر فرد بعد از یک حمله قلبی نیز تجویز می شود

پروپرانولول فعالیت برخی مواد شیمیایی طبیعی خاص در بدن مانند اپی نفرین که روی قلب و عروق خونی اثر می گذارند را مسدود کرده و اثر خوبی روی ضربان قلب، فشار خون و فشار روی قلب دارد.

نکته مهم: داروی پروپرانولول ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در این مطلب تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.

نحوه مصرف پروپرانولول

پروپرانولول از داروهای خوراکی است که معمولا 2 تا 4 بار در روز و طبق دستورالعمل پزشک مصرف می شود.

این دارو را قبل از وعده های غذایی مصرف کنید. اگر پزشک 4 دوز پروپرانولول در روز تجویز کرده یک دوز آن را قبل از خواب میل کنید.

بسیار مهم است که هر روز به موقع و در ساعات مشخص و مشابه روزهای قبل نسبت به مصرف دارو اقدام کنید تا بهترین نتیجه ممکن را به دست بیاورید.

قبل از مصرف محلول پروپرانولول حتما از قاشق مخصوص اندازه گیری استفاده کنید. قاشق های معمولی برای تعیین مقدار دوز مصرفی مناسب نیستند.

مصرف دارو را تا پایان دوره درمانی ادامه دهید و از قطع زودهنگام پروپرانولول – حتی زمانی که احساس بهبودی پیدا کرده اید – خودداری کنید.

اگرچه پیشگیری از درد قفسه سینه و میگرن از موارد استفاده پروپرانولول می باشد اما نباید برای درمان این نوع دردها مصرف شود بلکه با توجه به شرایط بیمار، داروهای دیگر همچون نیتروگلیسیرین زیر زبانی برای درمان درد قفسه سینه و سوماتریپتان برای درمان میگرن – تنها در صورت تجویز پزشک – توصیه می شود.

در صورت مصرف داروهای خاص کاهنده کلسترول (رزین های متصل شونده به اسیدهای صفراوی مانند کلستیرامین یا کلستیپول) پروپرانولول را حداقل 1 ساعت قبل یا حداقل 4 ساعت بعد مصرف کنید.

از خرد کردن، جویدن، شکستن یا باز کردن کپسول های طولانی رهش خودداری کرده و آن را کامل ببلعید.

اگر پروپرانولول برای درمان فشار خون بالا تجویز شده احتمالا 1 تا 2 هفته طول خواهد کشید تا اثر بخشی کامل دارو روی فرد مشاهده شود.

مصرف پروپرانولول را به یکباره قطع نکنید زیرا قطع ناگهانی این دارو ممکن است وضعیت بیماری شما را بدتر کند. در مورد روش قطع قرص پروپرانولول طبق دستور پزشک نسبت به کاهش دوز مصرف اقدام کنید.

این دارو ممکن است باعث تغییر نتایج برخی تست های آزمایشگاهی شود، لازم است قبل از آزمایش با پزشک آزمایشگاه در مورد مصرف پروپرانولول صحبت کنید.

در صورت بدتر شدن وضعیت (به عنوان مثال افزایش غیرمعمول فشار خون یا بیشتر شدن دفعات درد قفسه سینه یا میگرن) به پزشک مراجعه کنید.

عوارض جانبی پروپرانولول

عوارض جانبی پروپرانولول
عوارض جانبی پروپرانولول

در صورت مشاهده واکنش های آلرژیک همچون کهیر، مشکل تنفسی، ورم صورت، لب ها، زبان یا گلو به اورژانس مراجعه کنید.

در صورت مشاهده علائم زیر فورا با پزشک خود تماس بگیرید:

  • ضربان قلب آهسته یا نامنظم
  • احساس شبیه غش کردن
  • خس خس یا مشکل در تنفس
  • تنگی نفس (حتی هنگام فعالیت های نه چندان شدید)، ورم، افزایش وزن سریع
  • ضعف ناگهانی، مشکلات بینایی، از دست دادن تعادل و هماهنگی بدن (بخصوص در کودکان مبتلا به همانژیوما که روی صورت یا سر اثر می گذارد)
  • احساس سردی در دست و پا
  • افسردگی، گیجی، توهم
  • مشکلات کبدی با علائم تهوع، درد در ناحیه فوقانی معده، خارش، احساس خستگی، بی اشتهایی، ادرار تیره، مدفوع به رنگ خاک رس، زردی (زرد شدن پوست یا چشم ها)
  • افت قند خون با علائم سردرد، گرسنگی، ضعف، تعریق، گیجی، تحریک پذیری، سرگیجه، ضربان قلب سریع یا احساس عصبی بودن
  • افت قند خون در کودکان با علائم رنگ پریدگی پوست، آبی یا کبود شدن پوست، تعریق، بهانه گیری، گریه کردن، عدم علاقه به غذا، احساس سرما، خواب آلودگی، تنفس ضعیف یا کم عمق (نفس ممکن است در دوره های کوتاه زمانی قطع شود)، تشنج، از دست دادن هوشیاری
  • واکنش های شدید پوستی با علائم تب، گلو درد، ورم صورت یا زبان، سوزش چشم، درد پوست که با جوش های قرمز یا بنفش همراه است و به خصوص در صورت یا قسمت فوقانی بدن گسترش یافته و باعث تاول و پوسته پوسته شدن می شود

عوارض جانبی شایع پروپرانولول عبارتند از:

  • حالت تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، گرفتگی معده
  • کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی یا مشکل ارگاسم
  • اختلالات خواب (بی خوابی)
  • احساس خستگی

موارد ذکر شده لیست کامل عوارض جانبی پروپرانولول نمی باشد، توصیه می شود در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک با پزشک مشورت کنید.

موارد احتیاطی مصرف پروپرانولول

  • در صورتی که به پروپرانولول یا سایر بتا بلاکرها همچون متوپرولول حساسیت داشته یا از هرگونه آلرژی دیگر رنج می برید حتما قبل از مصرف پروپرانولول به پزشک اطلاع دهید زیرا این دارو ممکن است باعث بروز واکنش های آلرژیک و سایر مشکلات سلامتی در برخی افراد شود.
  • قبل از مصرف پروپرانولول، پزشک را در جریان سوابق پزشکی خود قرار دهید، بخصوص سابقه بیماری هایی همچون مشکلات تنفسی (مانند آسم، برونشیت و آمفیزم)، نارسایی قلبی، فشار خون پایین، انواع خاصی از مشکلات ریتم قلبی (مانند برادیکاردی سینوسی، سندرم بلاک AV درجه دوم یا سوم، سندرم ولف پارکینسون وایت)، پرکاری تیروئید، بیماری های کلیوی، کبدی، مشکلات مرتبط با جریان خون (مانند بیماری رینود)، نوع خاص تومور (فئوکروموسیتوما)، اختلالات روحی و روانی (مانند افسردگی)، بیماری عصبی عضلانی خاص (میاستنی گراویس)، دیابت یا قند خون پایین، سندرم سینوس بیمار و واکنش های آلرژیک شدید.
  • قبل از عمل جراحی با پزشک یا دندانپزشک خود درباره مصرف این دارو صحبت کنید.
  • مصرف پروپرانولول در افراد مبتلا به دیابت ممکن است ضربان قلب سریع یا کوبنده – که معمولا هنگام افت شدید قند خون ایجاد می شود – را پنهان کند و بیمار دیابتی متوجه افت قند خون نشود. اگرچه سایر علائم افت قند خون مانند سرگیجه و تعریق تحت تاثیر این دارو قرار نمی گیرند.
  • پروپرانولول باعث اختلال در کنترل قند خون می شود به همین دلیل لازم است افراد دیابتی در دوره درمان به طور مرتب قند خون خود را چک کنند و نتایج را با پزشک در میان بگذارند.
  • در صورت مشاهده علائم افزایش قند خون مانند افزایش تشنگی یا ادرار در افراد دیابتی لازم است سریعا با پزشک تماس بگیرید.
  • مصرف الکل و ماده مخدر ماری جوانا به همراه پروپرانولول باعث تشدید سرگیجه که از عوارض جانبی این دارو است خواهد شد، در دوره درمان با پروپرانولول مصرف الکل یا ماری جوانا را متوقف کرده و با پزشک در این باره صحبت کنید.
  • زمانی که تحت تاثیر دارو هستید از رانندگی و کار با ماشین آلات و کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند پرهیز کنید.
  • برای کاهش سرگیجه و سبکی سر ناشی از مصرف دارو هنگام بلند شدن از زمین به آرامی این کار را انجام دهید.
  • فرم های مایع پروپرانولول ممکن است حاوی الکل باشد، در صورت ابتلا به بیماری کبدی یا حساسیت به الکل با پزشک در این باره مشورت کنید.

پروپرانولول و بارداری

مصرف پروپرانولول در دوران بارداری تنها زمانی که واقعا نیاز است و توسط پزشک تجویز می شود.

مصرف پروپرانولول در زنان باردار ممکن است با عوارضی همچون وزن کم نوزاد هنگام تولد، کاهش قند خون یا کاهش ضربان قلب و تنفس همراه باشد. قبل از مصرف درباره خطرات این دارو در دوران بارداری با پزشک مشورت کنید.

پروپرانولول و شیردهی

این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می شود، توصیه می شود حتما قبل از شیردهی با پزشک صحبت کنید.

پروپرانولول در نوزادان

همانژئول (مایع خوراکی پروپرانولول 4.28 میلی گرم) در نوزادان حداقل 5 هفته ای برای درمان اختلال ژنتیکی به نام همانژیومای نوزادان تجویز می شود.

مصرف همانژئول د نوزادانی که کمتر از 2.04 کیلوگرم وزن دارند توصیه نمی شود.

همانژئول باید حین غذا یا درست بعد از غذا به نوزاد داده شود و فاصله بین دوزهای مصرف باید حداقل 9 ساعت باشد.

در دوره درمان به تغذیه کودک یا نوزاد توجه کافی داشته باشید.

در صورت هرگونه تغییر در وزن کودک یا نوزاد به پزشک اطلاع دهید زیرا دوز مصرف همانژئول با توجه به وزن کودک و لاغری یا چاقی او تعیین می شود و تغییرات وزن بسیار اهمیت دارد.

در صورتی که کودک بعد از مصرف همانژئول دچار استفراغ یا کاهش اشتها شود به پزشک اطلاع دهید.

حتما دارو را با قاشق مخصوص اندازه گیری کنید.

مایع همانژئول را قبل از مصرف تکان ندهید.

پروپرانولول و اضطراب

مطالعه انجام شده در سال 1976 نشان داد پروپرانولول برای کاهش علائم اضطراب مفید است اما مطالعه دیگری که در سال 2013 و روی یک پسر 11 ساله مبتلا به اختلال دوقطبی -1 و حملات هراس انجام شد نشان داد مصرف پروپرانولول باعث افزایش علائم مانیک در این پسربچه شده است.

بسیار دیده شده که مردم از قرص پروپرانولول برای کاهش اضطراب ناشی از اجرا یا سخنرانی در جمع استفاده می کنند.

تداخل دارویی پروپرانولول

تداخلات دارویی ممکن است باعث کاهش اثربخشی یا افزایش خطر بروز عوارض جانبی داروها شود بنابراین لازم است قبل از مصرف هر داروی جدید حتما درباره تعاملات دارویی آن اطلاعات کافی به دست آورید.

برخی داروهایی که ممکن است با پروپرانولول تداخل داشته باشند عبارتند از:

  • آلفا بلاکرها مانند پرازوسین
  • آلومینیوم هیدروکسید
  • آنتی کولینرژیک ها مانند آتروپین و اسکوپولامین
  • کلرپرومازین
  • داروهای موثر در آنزیم های کبد که باعث دفع این دارو از بدن می شوند مانند سایمتیدین، مخمر سنت جان، داروهای ضد افسردگی SSRI شامل فلوکستین، پاروکستین، فلووکسامین، مهار کننده های پروتئاز اچ آی وی شامل ریتوناویر، ریفامایسین ها شامل ریفابوتین
  • داروهای دیگر درمان فشار خون بالا مانند کلونیدین، هیدرالازین، متیل دوپا
  • اپی نفرین
  • فینگولیمود
  • هالوپریدول
  • سایر داروهای قلب مانند دیگوکسین، دیزوپیرامید، پروپافنون، کینیدین
  • مفلوکوئین
  • ریزاتریپتان
  • تئوفیلین
  • تیوریدازین
  • هورمون های تیروئید مانند لووتیروکسین
  • داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین، کومادین و جانتون
  • داروهای NSAIDs (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن، سلکوکسیب، دیکلوفناک، ایندومتاسین، ملوکسیکام

برخی محصولات مانند داروهای سرفه و سرماخوردگی و کمک تغذیه ها دارای موادی هستند که خطر بالا رفتن فشار خون یا ضربان قلب را افزایش می دهند، حتما در این مورد با پزشک داروخانه مشورت کنید.

توجه: موارد ذکر شده در بالا کامل نمی باشد و داروهای ذکر شده ممکن است با اسامی تجاری دیگری عرضه شده باشد، بنابراین برای جلوگیری از هر گونه تداخل دارویی توصیه می شود قبل از مصرف پروپرانولول حتما پزشک را از لیست تمام داروهای مصرفی شیمیایی و گیاهی، مکمل ها، ویتامین ها و غیره مطلع کنید.

دوز مصرف پروپرانولول

دوز مصرف پروپرانولول تنها توسط پزشک و با توجه به شرایط پزشکی بیمار تعیین می شود، از مصرف خودسرانه یا کاهش و افزایش مصرف این دارو اجتناب کنید و حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.

مقدار مصرف روزانه پروپرانولول توسط پزشک و با توجه به شرایط پزشکی و واکنش بدن نسبت به دارو تعیین می شود و ممکن است طی دوره درمانی بنا به تشخیص پزشک تغییر پیدا کند.

به عنوان مثال دوز مصرفی برای افراد مبتلا به فشار خون بالا با بیماران مبتلا به آنژین یا میگرن و غیره متفاوت است.

از افزایش یا کاهش دوز تعیین شده توسط پزشک اجتناب کنید.

در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف پروپرانولول، به محض یادآوری نسبت به مصرف آن اقدام کنید اما اگر زمان زیادی تا نوبت بعدی باقی نمانده از خوردن آن صرف نظر کرده و هرگز دوز یک نوبت را دو برابر نکنید.

عوارض مصرف بیش از حد پروپرانولول

در صورت مصرف بیش از حد پروپرانولول و مشاهده علائم جدی همچون بیهوشی یا مشکلات تنفسی با اورژانس تماس بگیرید.

برخی علائم اوردوز پروپرانولول عبارتند از ضربان قلب بسیار کند، سرگیجه شدید و حالت غش می باشد.

اشکال دارویی پروپرانولول

پروپرانولول در ایران در فرم های مختلف قرص، آمپول، کپسول و شربت عرضه شده است.

برخی اشکال دارویی پروپرانولول به صورت زیر است:

قرص پروپرانولول 20 و 80 میلی گرم
قرص پرانول 10 و 20 و 40 میلی گرم
قرص پروپراتد 10 و 20 و 40 میلی گرم
آمپول پرانول 1 میلی گرم (پروپرانولول)
آمپول پروپرانولول 1 میلی گرم/ میلی لیتر
آمپول دوسیتون 1 میلی گرم/ میلی لیتر

سخن پایانی …

این دارو برای شرایط فعلی شما تجویز شده، از مصرف خودسرانه و بدون نسخه آن جدا خودداری کنید.

تغییر سبک زندگی مانند کاهش استرس، ورزش و تغییر رژیم غذایی ممکن است اثربخشی پروپرانولول را تا حد زیادی بهبود بخشد. در این باره از پزشک راهنمایی بخواهید.

در دوره درمان با پروپرانولول حتما فشار خون و ضربان قلب خود را به طور مرتب چک کنید.

دارو را در دمای اتاق، دور از نور و رطوبت و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.

منبع: webmddrugseverydayhealth

🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید

فال ام را نشان بده

فال حافظ کوکا