سندرم آلرژی دهانی چیست؟
سندرم آلرژی دهانی (Oral allergy syndrome) یا سندرم حساسیت اورال به نوعی آلرژی غذایی در بزرگسالان گفته می شود که معمولا روی دهان، لب ها، زبان و گلو اثر گذاشته و با آلرژی تب یونجه ارتباط دارد.
در سندرم آلرژی دهانی بدن به نوع خاصی از پروتئین که مشابه پروتئین موجود در گرده ها می باشد واکنش نشان می دهد. به عبارت دیگر هنگام مصرف برخی میوه های تازه، آجیل ها و سبزیجات سیستم ایمنی بدن پروتئین آن ها را با گرده اشتباه گرفته و آنتی بادی IgE باعث بروز واکنش های آلرژیک به این پروتئین می شود، به همین دلیل به آن سندرم آلرژی گرده نیز گفته می شود.
آیا سندرم آلرژی دهانی نوعی آلرژی فصلی است؟
خیر! اگرچه علائم سندرم آلرژی دهانی در روزهایی از سال که گرده افشانی گل ها بیشتر است تشدید می شود اما آلرژی فصلی محسوب نمی شود زیرا برخلاف آلرژی فصلی در هر زمان از سال و با مصرف برخی مواد غذایی خاص نشانه های آن ظاهر می شود.
علت سندرم آلرژی دهانی
پروتئین ها در تمامی مواد آلی یافت می شوند و سیستم ایمنی بدن پروتئین های خاصی را به منظور از بین بردن باکتری ها، ویروس ها و دیگر میکروب های مهاجم شناسایی می کند، با این وجود گاهی به اشتباه برخی پروتئین های غیر مضر مانند گرده ها را نیز برای بدن خطرناک تشخیص داده و نسبت به آن ها واکنش نشان می دهد.
هنگامی که فرد میوه و سبزیجات حاوی این پروتئین را مصرف کرده یا گرده ها از طریق سیستم تنفسی وارد بدن می شوند سیستم ایمنی بدن مانند یک مهاجم با آن برخورد کرده که به علائمی همچون تورم یا سایر نشانه های آلرژیک منجر خواهد شد.
جالب است بدانید طبق نظر کارشناسان بیش از 60 درصد آلرژی های غذایی در واقع آلرژی گرده هستند.
درختان و علف هایی که گرده آن ها باعث بروز سندرم آلرژی دهانی می شوند عبارتند از:
- درختانی همچون درخت توس، توسکا، سدر ژاپنی و درخت چنار
- علف هایی همچون دم گربه ای چمنزار و علف باغ
- علف های هرز همچون افسنطین، رگ وید (نوعی ابروسیا)، درمنه و گیاه گوش موش
طیف وسیعی از میوه ها و سبزیجات نیز وجود دارند که خوردن آن ها باعث بروز سندرم آلرژی دهانی شده و با توجه به نوع گرده ای که سیستم ایمنی بدن به آن واکنش می دهد علائم آلرژیک متفاوتی ایجاد خواهند کرد.
برخی مواد غذایی که ممکن است باعث ایجاد علائم سندرم آلرژی دهان شوند عبارتند از:
1. میوه ها
- انواع گیلاس، شلیل، هلو، آلو و زردآلو
- سیب ها و گلابی
- انبه
- موز
- انجیر
- آووکادو
- توت فرنگی
- تمشک
- کیوی
- هندوانه
- خربزه
- پرتقال
2. سبزیجات
- خانواده چتریان؛ کرفس، هویج، جعفری، زردک وحشی، گشنیز، زیره، شوید، جعفری فرنگی، رازیانه
- خانواده بادنجانیان؛ گوجه فرنگی، سیب زمینی و فلفل
- خانواده کدوئیان؛ کدو تنبل، کدو باترنات، کدو سبز، خیار
- کاهو
- ذرت
- کنگر فرنگی
- نخود فرنگی
3. سایر مواد غذایی
- فندق و گردو
- بادام زمینی
- نخود
- گندم
- سویا
- بادام
- عدس
- تخمه آفتاب گردان
- عسل
علائم سندرم آلرژی دهانی
نشانه های سندرم آلرژی دهانی تنها بعد از خوردن برخی مواد غذایی خاص ایجاد می شود، این سندرم ممکن است در مراحل مختلف زندگی رخ دهد اما معمولا در کودکان کمتر از بزرگسالان شایع است.
اولین علائم سندرم آلرژی دهانی اغلب در سنین جوانی و بعد از مصرف یکی از مواد غذایی ذکر شده – که قبلا هیچ گونه مشکلی برای فرد ایجاد نمی کرده – بروز می کند.
علائم خفیف سندرم آلرژی دهانی عبارتند از:
- خارش گلو، دهان، لب ها یا زبان
- تورم بخصوص در ناحیه لب ها و زبان
علائم شدید سندرم آلرژی دهانی عبارتند از:
- تورم گلو
- تهوع و استفراغ
از دیگر علائم احتمالی این سندرم می توان به کهیر و آسم اشاره کرد، کهیر معمولا زمانی رخ می دهد که از مواد غذایی ذکر شده به صورت پوست گرفته، خرد شده یا آسیاب شده استفاده شود و آسم نیز هنگام مخلوط کردن یا سرخ کردن این مواد غذایی ایجاد می شود.
در موارد بسیار نادر ممکن است شوک آنافیلاکسی ایجاد شود و در برخی موارد نیز ممکن است علائم این آلرژی با نشانه های حساسیت آجیل یا حبوبات اشتباه گرفته شود.
هشدار: افرادی که دچار علائم شدید سندرم آلرژی دهانی هستند باید به پزشک مراجعه کنند.
تشخیص سندرم آلرژی دهانی
تشخیص سندرم آلرژی دهانی اغلب طی چند مرحله انجام می شود که معمولا شامل روش های بالینی و آزمایشگاهی می باشد.
تشخیص بالینی
این روش نسبت به سایر روش ها رایج تر می باشد و برای افرادی که بعد از مصرف برخی مواد غذایی دچار خارش و گز گز پوست می شوند استفاده می شود، پزشک از بیمار درباره مواد غذایی که باعث بروز علائم آلرژی دهانی شده اند سوالاتی می پرسد و معمولا مصرف برخی مواد غذایی را ممنوع می کند تا از تشخیص خود مطمئن شود.
تشخیص آزمایشگاهی
در روش های آزمایشگاهی از تست های پوستی از جمله تست پریک، تست خراش یا آزمایش خون استفاده می شود.
در تست پوست متخصص قسمتی از پوست بازو یا پشت فرد را علامت گذاری کرده، عصاره گرده ها، میوه ها یا سبزیجات را به آن اعمال می کند و بعد از 15 دقیقه واکنش پوستی را بررسی خواهد کرد.
در برخی موارد از آزمایش خون استفاده می شود، پزشک ابتدا آزمایشی برای تعیین سطح کلی آنتی بادی های بدن انجام داده و در آزمایشی دیگر نیز آنتی بادی های خاصی را چک می کند. آزمایش خون معمولا زمانی که تست پوست در دسترس نبوده یا عملی نباشد به کار می رود.
درمان سندرم آلرژی دهانی
تاکنون روش استانداردی برای درمان سندرم آلرژی دهانی ارائه نشده و بیمار تنها با اجتناب از مواد غذایی خاص که علائم این عارضه را تشدید می کند می تواند بر این بیماری غلبه کرده و زندگی طبیعی داشته باشد.
در برخی موارد امکان این وجود دارد که با کمک ایمونوتراپی یا تزریقات آلرژی، حساسیت سیستم ایمنی بدن نسبت به آلرژن ها را کاهش داد، این کار بخصوص هنگامی که تنها یک آلرژن عامل بروز واکنش ها می باشد مفید خواهد بود.
توصیه های مهم برای جلوگیری و کاهش علائم آلرژی دهانی
- در صورت بروز واکنش های آلرژیک بلافاصله دهان را با آب شسته و استراحت کنید، مصرف نوشیدنی های داغ نیز می تواند پروتئین ها را از بین برده و علائم سندرم را کاهش دهد.
- مصرف آنتی هیستامین برای سندرم آلرژی دهانی مفید است اما این دارو معمولا 1 تا 2 ساعت بعد از مصرف اثر می کند در حالی که علائم این سندرم معمولا بعد از 30 دقیقه شروع به محو شدن می کند، با این وجود آنتی هیستامین می تواند از ماندگاری علائم جلوگیری کرده و باید بلافصله بعد از بروز علائم مصرف شود. لازم به ذکر است مصرف آنتی هیستامین قبل از خوردن این خوراکی ها چندان موثر نخواهد بود.
- هنگام شرکت در مهمانی ها و یا رفتن به رستوران به مواد به کار رفته در غذاها توجه داشته باشید.
- میوه ها – به خصوص سیب – را حدود یک دقیقه در مایکرویو قرار داده و سپس بلافاصله سرد کنید، این کار پروتئین های اصلی عامل سندرم آلرژی دهانی را از بین خواهد برد.
- علائم این سندرم معمولا در فصول گرده افشانی تشدید پیدا می کند بنابراین بهتر است از مصرف مواد غذایی ذکر شده به خصوص در این ایام سال اجتناب کنید.
- کنترل آلرژی فصلی برای کاهش علائم سندرم آلرژی دهانی بسیار اهمیت دارد، توصیه می شود از 2 هفته قبل از شروع این ایام مصرف آنتی هیستامین ها و اسپری بینی را شروع کرده و در طول فصل نیز به صورت منظم استفاده کنید.
- از آن جا که مقدار زیادی از پروتئین مورد نظر در پوست میوه ها جمع می شود، پوست گرفتن میوه ها قبل از مصرف به کاهش علائم آن کمک خواهد کرد.
- برای جلوگیری از کهیر هنگام پوست گرفتن میوه ها از دستکش استفاده کنید.
- توصیه می شود میوه ها و سبزیجات مورد نظر را به صورت کنسرو شده مصرف کنید.
- در صورت رعایت نکردن موارد ذکر شده و بروز علائم آلرژیک، در 9 درصد موارد علائم به قدری شدید است که نیاز به مراجعه به پزشک خواهد بود.
آیا پختن مواد غذایی به کاهش علائم سندرم آلرژی دهان کمک می کند؟
در برخی موارد و با توجه به نوع ماده غذایی پختن می تواند پروتئین های عامل سندرم آلرژی دهان را از بین ببرد.
به طور کلی آجیل و ادویه جات از این قانون مستثنی هستند زیرا آجیل ها حاوی چندین نوع آلرژن هستند که همه آن ها در اثر حرارت از بین نمی روند. این مورد درباره کرفس و توت فرنگی نیز صدق می کند.
لازم به ذکر است آب میوه های پاستوریزه معمولا مشکلی ایجاد نمی کنند و در مقابل حرارت آلرژن های خود را از دست می دهند در حالی که برخی اسموتی های حاوی آلرژن ممکن است شامل آب میوه پاستوریزه نشده یا خام بوده و نباید مصرف شوند.
با این وجود آلرژن های موجود در اغلب مواد غذایی همچون گوجه فرنگی، سیب، سیب زمینی، گلابی و اکثر میوه های نرم با پخت و پز از بین می رود.
منابع: medicalnewstoday – healthline
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
