تاریخچه خواندنی و عکس های توپ فوتبال جام جهانی از سال 1930 تا 2018

نوشته شده توسط

۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۷

رونمایی توپ جام جهانی از مهم ترین بخش های مسابقات جام جهانی فوتبال در طول تاریخ بوده و بحث ها، انتقادات و چالش های فراوانی در طول این سال ها بر آن وارد شده است.

شرکت آدیداس از سال 1970 تاکنون طراحی و تولید توپ جام جهانی را بر عهده گرفته است. در ادامه با کوکا همراه باشید تا مروری بر تاریخچه کامل و عکس های توپ جام جهانی از سال 1930 تا سال 2018 داشته باشیم.

توپ جام جهانی 1930

اولین مسابقات جام جهانی در سال 1930 در اوروگوئه برگزار شد، در این مسابقات هیچ توپ رسمی طراحی نشد، بلکه دو توپ توسط دو کشور آرژانتین و اورگوئه ارائه شده بود.

با توجه به این که فینال جام جهانی 1930 میان دو تیم آرژانتین و اوروگوئه بود موافقت شد که در هر نیمه یکی از این توپ ها استفاده شود. نیمه اول با توپ تینتو (Tiento) آرژانتین و نتیجه 2 به 1 به نفع آرژانتین به پایان رسید. در نیمه دوم توپ مدل T اوروگوئه که بزرگ تر و سنگین تر بود استفاده شد و در نهایت اوروگوئه با امتیاز 4 به 2 پیروز مسابقات شد.

در آن زمان توپ ها با دست دوخته و باد می شدند.

توپ جام جهانی 1934

جام جهانی 1934 در ایتالیا که در آن زمان تحت دیکتاتوری موسولینی بود برگزار شد. توپ ارائه شده توسط ایتالیا در این مسابقات “فدرال 102” بود، اگرچه مدل های انگلیسی هم در مسابقات استفاده شد.

فدرال 102 توپ 12 تکه ای بود که نسبت به توپ های مورد استفاده در سال های قبل کروی تر و سبک تر شده بود.

ایتالیا برنده جام جهانی 1934 شد.

توپ جام جهانی 1938

جام جهانی 1938 سومین دوره این مسابقات بود که در فرانسه برگزار شد. در این مسابقات از توپ “آلن” Allen استفاده شد که بسیار شبیه فدرال 102 بود با این تفاوت که برخلاف توپ های قبلی، یک توپ 13 تکه ای بود. تفاوت دیگر توپ آلن با فدرال 102 این بود که پنل های روی آن از فدرال 102 گردتر بود.

در طول مسابقات این دوره از توپ های 12 و 18 تکه ای نیز استفاده شد.

فرانسه برنده جام جهانی 1938 بود.

توپ جام جهانی 1950

به علت وقوع جنگ جهانی دوم، جام جهانی با وقفه 12 ساله در سال 1950 در برزیل برگزار شد. توپ مورد استفاده در این مسابقات “سوپر دوپلو تی” نام داشت که چندین سال در لیگ های آرژانتین مورد استفاده قرار گرفته بود.

در این مدل برای اولین بار از چرم بدون بند کفش و تلمبه استفاده شد و تنها توپ ارائه شده در این مسابقات بود.

برنده جام جهانی 1950 تیم برزیل بود.

توپ جام جهانی 1954

توپ مورد استفاده در پنجمین دوره مسابقات جام جهانی “قهرمان جهانی سوئیس” بود که در سال 1954 در کشور سوئیس برگزار شد.

این توپ به صورت 18 تکه طراحی شد و پنل ها با طرح زیگزاگی در کنار هم قرار گرفتند. این طراحی در بسیاری از توپ ها در دهه های بعد نیز استفاده شد.

رنگ توپ روشن تر از مدل های قبلی و به رنگ زرد بود. از بدشانسی شرکت Kost Sport، در آن سال فیفا ظاهرا به طور ناگهانی اعلام کرد که حک شدن نام شرکت سازنده روی توپ ممنوع است!

تیم سوئیس برنده مسابقات جام جهانی 1954 بود.

توپ جام جهانی 1958

ششمین دوره مسابقات جام جهانی در سال 1958 در کشور سوئد برگزار شد. فیفا با معرفی توپ “تاپ استار” اولین قدم را به عرصه انتخاب و معرفی توپ جام جهانی برداشت.

فیفا برای انتخاب توپ از تولیدکنندگان درخواست کرد که توپ های خود را بدون حک کردن برند شرکت برای فیفا ارسال کنند. یک نماینده تمام 102 توپ دریافت شده را شماره زد و کمیته ای متشکل از 4 عضو فیفا و دو مسئول فوتبال سوئدی به بررسی توپ ها پرداختند.

در نهایت شماره 55 به عنوان توپ رسمی جام جهانی 1958 انتخاب شد. تاپ استار توپ 24 تکه ای بود که برای اولین بار در آن از تیوپ استفاده شد. همچنین اولین توپی بود که در بیش از یک جام جهانی مورد استفاده قرار گرفت.

برنده مسابقات جام جهانی 1958 تیم سوئد بود.

توپ جام جهانی 1962

در هفتمین دوره مسابقات جام جهانی که در سال 1962 و در کشور شیلی برگزار شد از توپ “کرک” استفاده شد. این توپ توسط شرکت شیلیایی Custodio Zamora تولید شد که 18 تکه ای دست دوز بوده و پنل های آن شامل اشکال مختلف شش ضلعی، مستطیل و غیره بود.

اگرچه کرک توسط بسیاری از تیم ها بخصوص تیم های اروپایی پذیرفته نشد، اما در کرک نوآوری جالبی استفاده شده بود: استفاده از تیوپ و دریچه باد، که بعدها توسط مدل های دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفت.

توپ جام جهانی 1966

“اسلیزنگر چلنج” یا “چالش 4 ستاره” نام توپ مورد استفاده در جام جهانی 1966 در انگلیس بود. فیفا در انتخاب این توپ نیز از روش تست کور ( مشابه سال 1958) استفاده کرد.

اقدامات امنیتی متعددی انجام شد تا از سوء استفاده های احتمالی در فرایند انتخاب توپ جلوگیری شود.

در نهایت توپ چالش 4 ستاره از شرکت Slazenger در میان 111 توپ کاندیدی انتخاب شد. این توپ بسیار شبیه تاپ استار، اما توپی 25 تکه بود.

تیم انگلیس برنده مسابقات جام جهانی 1966 بود.

توپ جام جهانی 1970

در جام جهانی 1970 مهم ترین رخداد در تاریخ توپ جام جهانی رخ داد. ورود آدیداس به عرصه تولید توپ های جام جهانی!

“تل استار” توپ مورد استفاده در نهمین دوره مسابقات جام جهانی در سال 1970، مکزیک بود. این توپ 32 تکه ای با 12 پنج ضلعی سفید و 20 شش ضلعی سیاه بود که برای راحتی بینندگان مسابقات از طریق تلویزیون های سیاه و سفید استفاده شد.

جام جهانی 1970 اولین مسابقات جام جهانی بود که به صورت جهانی از طریق تلویزیون پخش شد. تل استار تا به امروز رایج ترین طرح توپ در تمام تاریخ فوتبال بوده است.

برزیل برنده جام جهانی 1970 شد.

توپ جام جهانی 1974

در جام جهانی 1974 در آلمان غربی از توپ “تل استار دیورلست” استفاده شد. این توپ بسیار شبیه تل استار 1970 بود. در این توپ از پوشش دیگری روی چرم استفاده شد تا در هوای بارانی و مرطوب نیز به خوبی عمل کند.

در توپ تل استار دیورلست رنگ طلایی نوشته های حک شده روی توپ تل استار به مشکی تغییر پیدا کرده بود.

برنده این دوره مسابقات تیم آلمان غربی بود.

توپ جام جهانی 1978

“تانگو” نام توپی بود که در جام جهانی سال 1978 در کشور آرژانتین استفاده شد. نام تانگو از رقص مشهور آرژانتینی گرفته شد.

این توپ از بهترین توپ های ارائه شده در سال های اخیر بود اما از آن جایی که آدیداس از نتیجه کار نگران بود نسخه پشتیبان تل استار 1978 را نیز ارائه داد.

توپ تانگو طرح پنل های سیاه و سفید تل استار را کنار زده و از زمینه سفید و 20 تکه مثلث سیاه که در الگوی دایره ای قرار گرفته بودند استفاده کرد. این توپ به شهرت جهانی رسید و تعداد زیادی از آن در مدتی کوتاه به فروش رفت.

توپ تانگو شروعی بر پایان استفاده از چرم در توپ ها بود!

سال 1978 ایران برای اولین بار در مسابقات جام جهانی حضور پیدا کرد.

تیم آرژانتین برنده جام جهانی 1978 شد.

توپ جام جهانی 1982

در جام جهانی 1982 که در اسپانیا برگزار شد از توپ “تانگو اسپانیا” استفاده شد.

به نظر می رسید این توپ نسبت به مدل قبلی در برابر آب و رطوبت دوام بیشتری داشته و نیازی به پوشش دیورلست نداشت زیرا درزها کاملا دوخته شده بودند. اما در عمل پوشش چرم روی توپ اغلب اوقات در طول بازی از بین رفته و نیاز به تعویض توپ بود. تانگو اسپانیا آخرین توپ تمام چرم جام جهانی بود.

تفاوت دیگر این توپ نسبت به تانگوی آرژانتین حک لوگوی سه برگ آدیداس روی توپ بود.

ایتالیا برنده مسابقات جام جهانی 1982 شد.

توپ جام جهانی 1986

“آزتکا” نام توپ مورد استفاده در جام جهانی 1986 در مکزیک بود. این توپ به خودی خود توپ به یادماندنی نبود اما به دو دلیل در تاریخ توپ های جام جهانی ماندگار شد.

اول این که آدیداس این توپ را بار دیگر مختص کشور میزبان ساخت ( آزتکا از نام آزتک لقب تیم ملی مکزیک گرفته شده) که این سنت در سال های بعد نیز ادامه پیدا کرد.

دوم این که آزتکا اولین توپ مصنوعی استفاده شده در تاریخ جام جهانی است. این نوع توپ ها بلافاصله بعد از شوت زدن به شکل اولیه برمی گشتند و نسبت به توپ های چرم دوام بیشتری در برابر آب و رطوبت داشتند. آزتکا، یک لایه پولی تران بیرونی و 3 لایه درونی داشت تا مقامت آن تضمین شود.

طرح لوگوی آزتکا و آدیداس روی مثلث ها الهام گرفته از معماری آزتک و نقاشی های دیواری بوده است.

برنده این دوره مسابقات تیم آرژانتین بود.

توپ جام جهانی 1990

“اتروسکو” توپ جام جهانی 1990 ایتالیا بود که به نام تمدن باستانی ایتالیا نامگذاری و تصویر سه سر شیر روی آن حک شده بود.

آدیداس در طراحی اتروسکو نیز از ایده توپ مصنوعی استفاده کرد. اگرچه از بسیاری جهات مشابه مدل های قبلی بود اما اولین توپی بود که لایه ای مشکی از فوم پولی تران داشت.

آلمان غربی برنده مسابقات جام جهانی 1990 شد.

توپ جام جهانی 1994

“کسترا” نام توپ جام جهانی 1994 آمریکا بود. این توپ نیز مانند مدل های قبلی ضد آب بوده و از مزایای آن می توان به سرعت بیشتر، کنترل راحت تر و نرم تر بودن آن اشاره کرد. طرح روی توپ الهام گرفته از سفرهای فضایی بود.

سال 1994 تیم برزیل بار دیگر برنده مسابقات جام جهانی شد.

توپ جام جهانی 1998

در جام جهانی 1998 فرانسه از توپ های “تریکولور” استفاده شد. این توپ اولین توپ با طرح چند رنگ بود که الگوی سه تایی تانگو را حفظ کرده اما همانطور که از نامش پیداست برای مطابقت با پرچم فرانسه از سه رنگ قرمز، آبی و سفید درطراحی آن استفاده شد.

این توپ نسبت به مدل 1994 نرم تر، سریع تر و بادوام تر بوده و از فناوری چاپ لیزری و یک لایه ترکیبی فوم برای ساخت آن استفاده شد.

ایران برای دومین بار در مسابقات جام جهانی 1998 حضور پیدا کرد و فرانسه برنده این دوره مسابقات بود.

توپ جام جهانی 2002

“فیورنووا” نام توپ جام جهانی 2002 کره و ژاپن بود که آدیداس برای اولین بار طرح جدیدی متفاوت از سری تانگو ارائه کرد. لایه های داخلی توپ ضخیم تر از قبل شده، وزن آن کمتر و کنترل ضربه زنی افزایش یافته بود.

دیوید بکهام نماینده آدیداس هنگام تست توپ حضور داشت و تایید کرد که این توپ دقیق ترین توپی است که تاکنون در مسابقات جام جهانی ارائه شده است. اگرچه انتقاداتی هم به این توپ وارد شد و ریوالدو عقیده داشت توپ بر اثر ضربه خوردن بیش از حد بالا می رود.

طراحی زیبای فیورنووا برگرفته از فرهنگ آسیایی و شرقی بود.

تیم برزیل برنده فینال جام جهانی 2002 بود.

توپ جام جهانی 2006

“تیم گایست” نام توپ جام جهانی 2006 آلمان بود. این نام برای ادای احترام به میزبان مسابقات و روحیه تیمی ملت آلمان انتخاب شده بود.

تیم گایست توپی 14 تکه ( برخلاف توپ های 32 تکه قبلی) با درز و دوخت کمتر بود که با کیفیت بسیار بالایی ساخته شد. اگرچه برخی از بازیکنان از سبکی بیش از حد آن انتقاد کرده و ادعا کردند که این توپ پروازی غیرقابل پیش بینی دارد.

جالب است بدانید فیفا برای میزان سنگین شدن توپ در زمین مرطوب، استاندارد 10 درصد اضافه وزن را تعیین کرده در حالی که اضافه وزن تیم گایست فقط 0.1 درصد بود و تحت تاثیر هوای بارانی و مرطوب قرار نمی گرفت.

در این سری مسابقات آدیداس برای هر مسابقه توپ سفارشی با قابلیت های یکسان تولید کرد و یک نسخه طلایی مخصوص برای فینال مسابقات ارائه داد.

برنده این دوره تیم ایتالیا بود.

توپ جام جهانی 2010

“جابولانی” عنوان توپ جام جهانی 2010 در آفریقای جنوبی بود. رسوایی که این توپ به بار آورد باعث شد به مشهورترین توپ تاریخ جام جهانی تبدیل شود!

آدیداس در این سری توپ ها، تعداد پنل ها را کاهش داده و توپ 8 تکه ای طراحی کرد. اما دروازه بان های تیم های مختلف به طراحی این توپ اعتراض کردند، جولیو سزار این توپ را با توپ های ارزان قیمت موجود در بازار مقایسه کرد و ایکر کاسیاس آن را وحشتناک خواند. زیرا جابولانی هنگام ضربه به صورت غیر قابل پیش بینی رفتار کرده و باعث بروز مشکل برای دروازه بانان می شد.

طراحی این توپ برگرفته از رنگ ها و فرهنگ آفریقایی و نمادی از کارناوال های رنگارنگ در جهان بود. 11 رنگ مورد استفاده در آن به 11 بازیکن، 11 زبان در آفریقای جنوبی، 11 قوم مختلف در این کشور و یازدهمین توپ آدیداس در مسابقات جام جهانی اشاره می کرد.

آدیداس در مقابل اعتراضاتی که صورت گرفت ادعا کرد این توپ به مدت 6 ماه تست کامل شده و بازیکنایی همچون فرانک لمپارد و مایکل بلاک آن را تایید کرده اند.

اسپانیا برنده مسابقات جام جهانی 2010 شد.

توپ جام جهانی 2014

“برازوکا” توپ جام جهانی 2014 برزیل بود. آدیداس در این مدل سعی کرد اشتباهات جابولانی را جبران کند.

برازوکا یک کلمه بومی برزیلی است که فرهنگ و غرور ملی در شیوه زندگی مردم برزیل را توصیف می کند. این نام با نظرسنجی از تعداد زیادی از طرفداران برزیلی انتخاب شد.

در طراحی این توپ از رنگ های مختلف استفاده شده که نماد دستبندهای خوش شانسی در برزیل است.

برازوکا توپ 6 تکه ای بود که قبل از مسابقات به سراسر جهان ارسال شد تا توسط بازیکنان، تیم ها و انجمن های مختلف بررسی و نقد شود.

این توپ انتقادات کمی به دنبال داشت و توسط بسیاری از باشگاه های مطرح همچون بوندسلیگا پذیرفته شد.

برنده این دوره مسابقات تیم آلمان بود.