هپاتیت B یک بیماری ویروسی کبدی است که بسیاری مردم جهان از آن رنج می برند و سالانه هزاران نفر را به کام مرگ می برد. این بیماری به نام اپیدمی خاموش نیز شناخته شده زیرا بسیاری از کسانی که به این ویروس آلوده هستند تا چند دهه بعد ممکن است علائم آن را مشاهده نکنند.
خوشبختانه با کشف واکسن هپاتیت B (به انگلیسی: Hepatitis B vaccine) میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری تا حد زیادی کاهش یافته است، این واکسن برای جلوگیری از مشکلات شدید کبدی که ممکن است توسط ویروس هپاتیت B در بزرگسالان و کودکان ایجاد شود تزریق می شود.
برای آشنایی با تاریخچه و کاشف واکسن هپاتیت B در ادامه مطلب با کوکا همراه باشید.
منشا تاریخی بیماری هپاتیت B
ویروس هپاتیت B حداقل از عصر برنز گریبان گیر انسان ها بوده است. بقایای انسانی به دست آمده از 4500 سال پیش نشانه هایی از این ویروس در خود داشته اند و این نظریه که هپاتیت B یک بیماری جدید متعلق به عصر جدید است را نقض می کنند.
تحقیقات دانشمندان نشان داده ویروس هپاتیت 40 تا 50 هزار سال است که با انسان ها زندگی می کند، برخی سویه های این ویروس منقرض شده اند اما بعضی از آن ها هنوز انسان ها را آلوده می کنند.
اولین شیوع ثبت شده هپاتیت B به سال 1885 بر می گردد و بزرگ ترین شیوع تاریخی آن بین سال های 1941 و 1942 رخ داده که 330 هزار سرباز آمریکایی به آن مبتلا شدند.
تاریخچه واکسن هپاتیت B
اولین گام برای کشف واکسن هپاتیت B به سال 1963 بر می گردد که یک پزشک آمریکایی به نام باروخ بلومبرگ موفق به کشف ماده آنتی ژن استرالیا – که امروزه به نام HBsAg شناخته شده – در سرم یک فرد بومی استرالیایی شد.
به دنبال تحقیقات دکتر بلومبرگ، در سال 1968 یک ویروس شناس به نام آلفرد پرینس ثابت کرد این پروتئین بخشی از ویروس عامل هپاتیت سرمی (هپاتیت B) می باشد.
سپس دکتر موریس هیلمن – میکروبیولوژیست و واکسینولوژیست آمریکایی – از سه روش درمانی (پپسین، اوره و فرمالدئید) سرم خون به همراه فیلتراسیون دقیق برای تولید محصولی استفاده کرد که می توانست به عنوان یک واکسن بی خطر مورد استفاده قرار گیرد.
دکتر هیلمن گمان می کرد با تزریق پروتئین سطح هپاتیت می تواند یک واکسن HBV تزریقی برای بیماران بسازد، از نظر تئوری این مسئله بسیار ایمن بود زیرا این پروتئین های اضافی سطح فاقد DNA ویروسی عفونی هستند.
سیستم ایمنی بدن با شناسایی پروتئین های سطح به عنوان مهاجم، آنتی بادی های خاصی تولید می کند که به این پروتئین ها متصل شده و آن ها را از بین می برند. بنابراین اگر فرد در آینده به HBV آلوده شود سیستم ایمنی بدن می تواند بلافاصله آنتی بادی های محافظتی تولید کرده و ویروس ها را قبل از آسیب رساندن به بدن از بین ببرد.
دکتر هیلمن در اواخر دهه 70 برای تهیه نمونه خون به سراغ مردان همجنس گرا و مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی که بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به هپاتیت ویروسی بودند رفت. تا آن زمان ویروس HIV هنوز شناخته نشده بود اما احتمالا برخی از این افراد به ایدز مبتلا بودند و در خون آن ها علاوه بر پروتئین های سطح هپاتیت B احتمالا ویروس ایدز نیز وجود داشته است.
دکتر هیلمن برای تصفیه کردن خون از یک فرایند چند مرحله ای استفاده کرد تا فقط پروتئین های سطح هپاتیت B در خون باقی بماند و هر گونه ویروس دیگر از بین برود.
او از ایمن بودن واکسنی که تولید می کرد اطمینان داشت و اولین آزمایش مقیاس بزرگ خود را روی مردان همجنس گرا که بیشتر در معرض این بیماری قرار داشتند انجام داد. مدتی بعد واکسن هیلمن به دلیل نادیده گرفتن احتمال انتقال ویروس HIV به افراد سالم مورد انتقاد قرار گرفت اما مشخص شد واکسن طی فرایند تصفیه، از همه ویروس ها از جمله HIV پاک می شود.
واکسن دکتر هیلمن سال 1981 مجوز تولید گرفت اما عمر زیادی نداشت و سال 1986 با کشف یک واکسن جدید از بازار خارج شد. در آن زمان پابلو دی تی والنزوئلا – مدیر تحقیقات شرکت چیرون – موفق به ساخت آنتی ژن در مخمر شده و اولین واکسن نو ترکیب دنیا را اختراع کرد که هنوز نیز از آن استفاده می شود.
نحوه عملکرد واکسن هپاتیت B
واکسن هپاتیت B با ایجاد پاسخ ایمنی به پروتئینی که در سطح ویروس قرار دارد در برابر آن ایمنی ایجاد می کند.
زمانی که ویروس در کبد رشد می کند مقدار بیشتری از این پروتئین سطح ایجاد می شود. برای ساخت واکسن بخشی از ویروس را که پروتئین سطح می سازد (ژن پروتئین سطح) در سلول های مخمر قرار می دهند. سلول های مخمر تعداد زیادی پروتئین سطح تولید می کنند که متعاقبا برای ساخت واکسن استفاده می شود.
امروزه حتی خطر آلودگی به ویروس های دیگر نیز وجود ندارد زیرا پروتئین سطح در آزمایشگاه تولید می شود.
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
