کاربردهای آلیاژ برنج چیست؟ + رنگ و خصوصیات آن

نوشته شده توسط

۲۸ آذر ۱۳۹۹

فلز برنج چیست؟ | ترکیبات آلیاژ برنج | رنگ فلز برنج | ویژگی های آلیاژ برنج | کاربردهای آلیاژ برنج

برنج نوعی فلز آلیاژ به دست آمده از مس و روی است که از هزاران سال پیش تاکنون در زمینه های مختلف کاربرد داشته و به دلیل ظاهر درخشان و طلایی رنگش محبوبیت زیادی پیدا کرده است.

واژه برنج در واقع به آلیاژهای مختلف به دست آمده از ترکیب مس، روی و برخی عناصر دیگر اشاره دارد که با توجه به نسبت روی و مس ممکن است خواص آن تغییر کند.

برای آشنایی با کاربردهای آلیاژ برنج در ادامه مطلب با کوکا همراه باشید.

آلیاژ برنج چیست؟

برنج در واقع واژه ای است که انواع مختلفی از آلیاژهای فلزی با پایه مس و روی را در بر می گیرد. آلیاژهای برنجی معمولا به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر خوردگی در فلز کاری محبوب هستند.

برنج نیز مانند برنز آلیاژی است که حاوی مس می باشد و در آن به جای قلع از فلز روی استفاده شده است. هم برنج و هم برنز ممکن است حاوی مقادیر کمی عناصر دیگر از جمله آرسنیک، سرب، فسفر، آلومینیوم، منگنز و سیلیکون باشند.

با این حال توجه داشته باشید خواص و به تبع آن کاربردهای برنجی با توجه به نسبت مس به روی و آلیاژهای دیگری که در آن استفاده شده ممکن است تغییر کند.

این آلیاژ معمولا به رنگ طلایی کم رنگ، نقره ای تا قرمز می باشد و به دلیل زیبایی و درخشش خاصی که دارد در تزیینات منزل استفاده می شود.

ویژگی های آلیاژ برنج چیست؟

آلیاژ برنج نسبت به روی و مس متنوع تر بوده و طیف وسیعی از انواع برنج ها با خواص مختلف را شامل می شود.

با توجه به تفاوت نسبت مس و روی در آلیاژهای برنجی مختلف نمی توان به همه انواع این آلیاژ خصوصیات یکسانی نسبت داد، با این حال برنج معمولا به دلیل شکل پذیری و استحکام بالای خود شناخته شده است.

لازم به ذکر است برنج های حاوی فلز روی کمتر، خاصیت شکل پذیری بیشتری دارند در حالی که انواع حاوی فلز روی بیشتر شکل پذیری کمتری دارند.

برنج نیز مانند مس برای رشد و تکثیر باکتری ها ایده آل نیست و به همین دلیل از آن برای ساخت وسایل حمام، دستگیره در و همچنین وسایل پزشکی استفاده می شود.

گفته شده قابلیت انعطاف پذیری برنج بالاتر از برنز یا روی بوده و نقطه ذوب آن نسبتا کم و حدود 900 تا 940 درجه سانتی گراد می باشد.

لازم به ذکر است با تغییر نسبت مس و روی می توان خصوصیات برنج را تغییر داد و آن را سخت تر یا نرم تر کرد.

امروزه تقریبا 90 درصد از کل آلیاژهای برنج بازیافت می شوند. از آن جا که این ماده فرو مغناطیس نیست می توان با عبور دادن ضایعات قراضه از مقابل آهنربای قدرتمند آن را از ضایعات آهنی جدا کرد و پس از انتقال به ریخته گری و ذوب، مجددا مورد استفاده قرار داد.

استفاده از آلومینیوم در این آلیاژ باعث تقویت مقاومت آن در برابر خوردگی می شود و لایه سخت اکسید آلومینیوم روی سطح آن ایجاد می کند.

قلع نیز اثر مشابهی دارد و به خصوص در کاربردهای دریایی کاربرد دارد. ترکیبات آهن، سیلیکون و منگنز نیز باعث می شوند برنج در برابر سایش و پارگی مقاوم شود.

لازم به ذکر است افزودن آهن اندک به آلیاژ برنج باعث ایجاد خاصیت فرو مغناطیسی در آن می شود.

کاربردهای آلیاژ برنج

برنج به عنوان یکی از اولین فلزات مورد استفاده در تمدن های بشری شناخته شده و از قرن ها پیش در زمینه های مختلف کاربرد داشته است.

همه ما در طول روز بارها با آلیاژ برنج سر و کار داریم زیرا برنج به دلیل ظاهر و خصوصیات متعدد در زمینه های مختلف از دستگیره های در گرفته تا جواهر آلات و موارد مشابه استفاده می شود و کسانی که علاقه مند به فلز کاری هستند – چه به عنوان شغل یا سرگرمی – باید نحوه کار با برنج را یاد بگیرند.

برخی از مهم ترین کاربردهای برنج عبارتند از:

1. وسایل تزیینی

برنج به دلیل ظاهر درخشان و جذابش معمولا برای ساخت تزیینات منزل، وسایل تزیین لباس و غیره استفاده می شود. از معروف ترین وسایل تزیینی منزل می توان به جا شمعی های عتیقه و مجسمه های برنجی اشاره کرد.

2. معماری

دوام ذاتی و مقاومت برنج در برابر خوردگی آن را به آلیاژی محبوب در زمینه معماری تبدیل کرده و اغلب در گچ بری سر ستون ها و همچنین پرجین ها استفاده می شود. همچنین آلیاژهای خاص برنجی برای مرمت یا بازسازی بناهای تاریخی سراسر جهان کاربرد دارند.

3. برق و لوله کشی

برنج اغلب به عنوان یکی از عناصر مورد استفاده در دو سیستم مهم منازل یعنی لوله کشی و سیستم برق استفاده می شود. از جمله کاربردهای آلیاژهای برنجی در این زمینه می توان به پریزها و کلیدهای برق و همچنین شیر آلات و اتصالات مختلف لوله مانند آرنج، پلاگ و کوپلینگ اشاره کرد.

برنج اغلب در مواردی که مهم است هیچ جرقه ای ایجاد نشود مثلا اتصالات و ابزارهایی که در نزدیک مواد اشتعال زا یا منفجره قرار دارند به کار می رود.

4. خودرو و وسایل نقلیه

آلیاژهای برنجی در تنظیماتی که به تماس فلز با فلز نیاز دارند حداقل اصطحکاک را از خود نشان می دهند و به همین دلیل اغلب در وسایل مکانیکی به کار می روند.

از این آلیاژ در چرخ دنده ها، جعبه های محور لوکوموتیو و موتورهای دریایی برنجی استفاده می شود.

5. آلات موسیقی

در طول تاریخ از برنج برای تولید بسیاری از آلات موسیقی مشهور به سازهای بادی برنجی از جمله شیپور، هورن، ترومبون و توبا استفاده شده است زیرا این آلیاژ بسیار قابل انعطاف می باشد و از آن جا که سازها برای کارایی مناسب باید شکل دهی دقیق داشته باشند، برنج برای این کار مناسب است.

سازهای الکتریکی مانند گیتارهای برقی و ویولن های برقی نیز در قسمت داخلی خود اجزای برنجی دارند.

6. ابزار آلات

یکی از رایج ترین کاربردهای برنج ساخت چکش های برنجی می باشد، اگرچه ما معمولا در کارهای روزمره از چکش های آهنی یا فولادی استفاده می کنیم اما چکش های برنجی برای کارهای حرفه ای و تخصصی در صنایع فلز کاری کاربرد دارند.

چکش های برنجی نرم تر از فلزاتی همچون فولاد هستند و برای کار کردن روی فولاد بدون آن که آسیبی به آن وارد شود گزینه خوبی محسوب می شوند، همچنین می توان از آن ها برای فلزات قوی مانند طلا نیز بهره برد.

از برنج در بسیاری از ابزار آلات مانند چاقو تخت و غیره نیز استفاده می شود.

7. کلید

برنج مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد و از آن جا که کلید از نظر ماهیت، ابزاری بسیار دقیق است و نباید به راحتی ساییده یا تغییر شکل پیدا کند معمولا از برنج برای ساخت آن استفاده می کنند.