داروی دیگوکسین چیست؟ | موارد مصرف | نحوه مصرف | عوارض جانبی | موارد احتیاطی | تداخل دارویی | دوز مصرف | اشکال دارویی
دیگوکسین از داروهای قلبی عروقی برای درمان نارسایی قلبی و آریتمی است که به گروه داروهای گلیکوزیدهای قلبی تعلق داشته و به بهبود ضربان و ریتم قلب کمک می کند.
برای آشنایی کامل با اطلاعات دارویی دیگوکسین و عوارض جانبی خطرناک آن در ادامه مطلب با کوکا همراه باشید.
دیگوکسین چیست؟
دیگوکسین (با نام انگلیسی: Digoxin و نام تجاری: لانوکسین) از داروهای ضد آریتمی تجویزی متعلق به گروه دارویی گلیکوزیدهای قلبی است که معمولا به همراه داروهای دیگر برای درمان نارسایی قلبی استفاده می شود.
این دارو با تاثیر روی مواد معدنی خاص یعنی سدیم و پتاسیم در سلول های قلبی و جلوگیری از پمپاژ سدیم به خارج از سلول های قلبی عمل می کند که باعث کاهش فشار روی قلب شده و به ضربان قلب طبیعی، پایدار و قوی کمک می کند.
موارد مصرف دیگوکسین
دیگوکسین برای درمان نارسایی قلبی و انواع خاصی از ضربان قلب نا منظم (مانند فیبریلاسیون دهلیزی مزمن) تجویز می شود و به درمان آریتمی و بهبود علائم خستگی ایجاد شده در نارسایی قلبی کمک می کند.
درمان نارسایی قلبی و ضربان نا منظم قلب اثر خوبی در بهبود توانایی فرد در پیاده روی و ورزش کردن داشته و قدرت قلب را بهبود ببخشد.
این دارو از برگ های یک گیاه دیجیتالیس گرفته شده و به ضربان قلب قوی تر و ریتم منظم تر کمک می کند.
نکته مهم: داروی دیگوکسین ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در بالا تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.
نحوه مصرف دیگوکسین
دیگوکسین به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک که معمولا یک بار در روز است مصرف می شود.
هنگام مصرف شربت دیگوکسین حتما از قطره چکان برای تعیین دقیق دوز استفاده کنید.
در دوره مصرف این دارو خوردن غذاهای سرشار از فیبر یا داروهای خاص ممکن است از جذب موثر دارو جلوگیری کند. بنابراین توصیه می شود آن را حداقل 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف غذاهای سرشار از فیبر مانند سبوس مصرف کنید.
دوز مصرف این دارو بر اساس شرایط پزشکی، سن، وزن بدن، آزمایش ها و پاسخ بدن به درمان مشخص می شود.
برای اثر بخشی بهتر، دیگوکسین را به صورت مرتب و هر روز در زمان مشخص مصرف کنید.
حتی اگر احساس خوبی دارید یا علائم بیماری از بین رفته به مصرف دارو طبق دستور پزشک ادامه دهید.
از قطع مصرف دیگوکسین بدون مشورت با پزشک اجتناب کنید، قطع ناگهانی ممکن است شرایط بیماری را تشدید کند.
در دوره مصرف دیگوکسین مواردی همچون فشار خون و ضربان قلب را زیر نظر داشته باشید.
اگر وضعیت بهبود نیافته یا بدتر شود با پزشک مشورت کنید.
عوارض جانبی دیگوکسین
در صورت مشاهده علائم آلرژی به دیگوکسین مانند کهیر، مشکل تنفسی، ورم صورت، لب ها، زبان یا گلو با اورژانس تماس بگیرید.
در صورت بروز علائم زیر فورا با پزشک خود تماس بگیرید:
- حالت تهوع، استفراغ، اسهال، درد معده
- ضربان قلب سریع، آهسته یا حتی ناهموار
- احساس سبکی سر مانند حالت غش کردن
- مدفوع تیره، خونی یا قیری
- گیجی، ضعف، توهم، افکار یا رفتار غیر طبیعی
- ورم یا حساس شدن ناحیه سینه
- تاری دید، اختلال زانتوپسی
- درد معده، کاهش وزن، تاخیر در رشد، تغییرات رفتاری (در نوزادان یا کودکان)
برخی عوارض جانبی رایج دیگوکسین عبارتند از:
- حالت تهوع، اسهال
- احساس خستگی یا سر گیجه
- سردرد، ضعف، اضطراب، افسردگی
- راش های پوستی
نکته: خطر بروز عوارض جانبی جدی در افراد مسن و افرادی که بیمار یا ناتوان هستند بیشتر از سایرین است.
موارد ذکر شده لیست کامل عوارض جانبی دیگوکسین نمی باشد، توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکوک با پزشک مشورت کنید.
موارد احتیاطی مصرف دیگوکسین
- قبل از مصرف دیگوکسین در صورت حساسیت به این دارو یا داروهای مشابه مانند دیژیتوکسین یا هر گونه آلرژی دیگر به پزشک اطلاع دهید.
- قبل از استفاده سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید به خصوص اگر از مشکلات یا بیماری های زیر رنج برده یا می برید:
– مشکلات کلیوی
– مشکلات تیروئید (کم کاری یا پر کاری تیروئید)
– ضربان قلب نامنظم ناشی از فیبریلاسیون بطنی
– بیماری قلبی فعلی یا قبلی از جمله حمله قلبی، اندوکاردیت، نارسایی قلبی یا ضربان قلب بسیار کند
– غلظت کم اکسیژن در بدن
– مقادیر کم پتاسیم یا کلسیم در خون
– سطح بالای کلسیم یا سطح پایین منیزیم در خون
– بیماری قلبی بری بری
– یک بیماری قلبی جدی مانند “سندرم سینوس بیمار” یا “بلوک AV” (مگر این که یک دستگاه ضربان ساز دارید)
– ضربان قلب آهسته که باعث ضعف بیمار شده است
– سندرم ولف پارکینسون وایت (ضربان ناگهانی قلب سریع)
– اگر اخیرا به دلیل اسهال یا استفراغ شدید بیمار بوده اید
- این دارو ممکن است باعث سرگیجه یا تاری دید شود و مصرف الکل و ماری جوانا می تواند سرگیجه را تشدید کند، تا زمانی که تحت تاثیر دارو هستید از رانندگی، کار با ماشین آلات سنگین و هر کاری که نیاز به هوشیاری کامل دارد اجتناب کنید.
- از مصرف الکل اجتناب کرده و در صورت مصرف ماری جوانا با پزشک مشورت کنید.
- تعادل برخی مواد معدنی طبیعی خاص در خون (کلسیم، منیزیم، پتاسیم) می تواند روی نحوه عملکرد این دارو در بدن اثر بگذارد. از آن جا که مصرف بعضی از داروها مانند دیورتیک ها ممکن است تعادل طبیعی این مواد معدنی در بدن را تغییر دهند در صورت مصرف داروهای دیورتیک یا سابقه عدم تعادل مواد معدنی به پزشک اطلاع دهید.
- در دوره مصرف دیگوکسین از پزشک خود درباره لزوم مصرف مکمل های غذایی یا پیروی از رژیم غذایی خاص سوال کنید.
- قبل از انجام عمل جراحی یا اقدامات خاص روی قلب، درباره مصرف این دارو به پزشک یا دندانپزشک اطلاع دهید.
- ممکن است نوزادان و کودکان نسبت به اثرات این دارو به خصوص اثر آن روی ضربان قلب حساس تر باشند.
- افزایش غلظت دیگوکسین در بدن می تواند خطرناک باشد، احتمالا پزشک برای کنترل این مسئله آزمایش هایی همچون آزمایش سطح دیگوکسین، سطح مواد معدنی خون، آزمایش عملکرد کلیه و الکتروکاردیوگرام توصیه خواهد کرد.
دیگوکسین در بارداری
هنوز مشخص نشده دیگوکسین به جنین آسیب می رساند یا خیر.
مصرف این دارو در دوران بارداری تنها در مواقعی که واقعا نیاز است زیر نظر پزشک امکان پذیر است. در صورت بارداری یا قصد باردار شدن قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.
لازم به ذکر است ابتلا به نارسایی قلبی یا فیبریلاسیون دهلیزی در دوران بارداری ممکن است باعث عوارضی همچون تولد زودرس، وزن کم هنگام تولد یا مرگ مادر یا نوزاد شود.
دیگوکسین در شیردهی
دیگوکسین به شیر مادر منتقل می شود. اگرچه گزارشی مبنی بر صدمه این دارو به نوزادان شیر خوار گزارش نشده اما حتما قبل از شیردهی با پزشک مشورت کنید.
تداخل دارویی دیگوکسین
دیگوکسین ممکن است با بسیاری از داروها تداخل داشته باشد، قبل از مصرف این دارو با هر یک از داروهای زیر با پزشک مشورت کنید:
- داروهای ضربان قلب نا منظم مانند آمیو دارون، سوتالول، دوفتیلید، دروندارون، پروکاینامید یا فلکاینید
- آسپرین چه به صورت قرص یا شیاف
- مسدود کننده های بتا مانند بتاکسولول، متوپرولول، آتنولول، نبیولول
- داروهای سوزش سر دل مانند امپرازول، اس اومپرازول، رابپرازول، پنتوپرازول، دکس لانسوپرازول
- سایر داروهای سوزش سر دل مانند فاموتیدین، کلسیم کربنات
- مکمل گیاهی زنبق دره
- آنتی بیوتیک های ماکرولید مانند اریترومایسین، کلاریترومایسین
- سیکلوسپورین
- داروهای ضد قارچ آزول مانند ایتراکونازول
- لاپاتینیب
- پروپافنون
- ریفامپین
- مخمر سنت جان
توجه داشته باشید:
اگر داروی کلستیرامین، کلستیپول یا پسیلیوم مصرف می کنید حداقل 2 ساعت بعد از مصرف دیگوکسین این داروها را مصرف کنید.
اگر از آنتی اسیدها، کائولین پکتین، شیر منیزیم، متوکلوپرامید، سولفاسالازین یا اسید آمینو سالیسیلیک استفاده می کنید تا حد امکان نوبت مصرف آن ها را از دیگوکسین جدا کنید.
نوشیدن الکل در دوره مصرف این دارو می تواند عوارض جانبی همچون خواب آلودگی، سردرگمی و مشکلات تعادل را افزایش دهد.
آب گریپ فروت می تواند روی عملکرد دیگوکسین روی بدن اثر منفی بگذارد، هنگام مصرف این دارو از خوردن گریپ فروت و آب آن اجتناب کنید.
توجه: موارد ذکر شده در بالا کامل نمی باشد و داروهای ذکر شده ممکن است با اسامی تجاری دیگری عرضه شده باشد، بنابراین برای جلوگیری از هر گونه تداخل دارویی توصیه می شود قبل از مصرف دیگوکسین حتما پزشک را از لیست تمام داروهای مصرفی شیمیایی و گیاهی، مکمل ها، ویتامین ها و غیره مطلع کنید.
دوز مصرف دیگوکسین
دوز مصرف دیگوکسین تنها توسط پزشک و با توجه به شرایط پزشکی بیمار تعیین می شود، از مصرف خودسرانه یا کاهش و افزایش مصرف این دارو اجتناب کنید و حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
دیگوکسین معمولا به شکل قرص یا مایعات تزریق عضلانی یا وریدی تجویز می شود. تزریق این دارو تنها زیر نظر متخصص حرفه ای امکان پذیر است.
پزشک معمولا برای تعیین دوز مصرف روزانه و حداکثر دوز از آزمایش خون استفاده می کند. این دارو معمولا یک بار در روز تجویز می شود.
در صورت فراموش کردن یک دوز به محض یادآوری آن را مصرف کنید، اگر کمتر از 12 ساعت به دوز بعدی باقی مانده از مصرف دوز از دست رفته و دو برابر کردن دوز در نوبت بعدی اجتناب کنید.
عوارض مصرف بیش از حد دیگوکسین
مرگ با دیگوکسین در صورت مصرف بیش از حد این دارو دور از انتظار نیست، در صورت مصرف بیش از حد با اورژانس تماس بگیرید. برخی علائم اوردوز عبارت است از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- احساس خستگی
پزشک در موارد اوردوز شدید یا مسمومیت با دیگوکسین ممکن است از پادزهر دیگوکسین استفاده کند.
از ورزش کردن در گرمای شدید اجتناب کرده و حین ورزش آب کافی بنوشید، کمبود آب بدن می تواند به اوردوز دیگوکسین در بدن منجر شود.
تشخیص علائم مصرف بیش از حد دیگوکسین در افراد مسن ممکن است بدون آزمایش مشکل باشد، این افراد احتمالا دچار هذیان گویی یا گیجی، احساس ضعف یا خستگی می شوند.
اشکال دارویی دیگوکسین
قرص دیگوکسین 0.25 میلی گرم
آمپول لانوکسین 0.25 میلی گرم/میلی لیتر 2 میلی لیتر
قرص لانوکسین 250 میکروگرم
الگزیر لانوکسین 0.05 میلی گرم/ میلی لیتر 60میلی لیتر
آمپول دیگوکسین 0.5 میلی گرم / 2 میلی لیتر
منابع: webmd – drugs – everydayhealth
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
