دانستنی های جالب درباره فک ها

فک از جانوران آبی – خشکی با ظاهر منحصر به فرد، هیکل درشت و روابط اجتماعی بالا است که همه ما از روی تصاویر یا مستندهای حیات وحش آن را می شناسیم اما آیا می دانستید فک در واقع نام غیر رسمی همه گونه های باله پایان است که ده ها میلیون سال پیش از سایر گوشتخواران جدا شده و به زندگی در اقیانوس و سواحل دریا روی آورده اند؟

خانواده باله پایان به گروه خاصی از موجودات دریایی با یک منشا تکاملی اشاره دارد و شامل 3 خانواده بزرگ می باشد.

در ادامه قصد داریم درباره خصوصیات ظاهری و رفتاری و نحوه زندگی این حیوانات صحبت کنیم، با کوکا همراه باشید.

انواع فک

باله پایان از سه خانواده بزرگ تشکیل شده اند که عبارتند از:

• خانواده Otariidae که همه گونه های اصلی فک های گوش دار از جمله شیر دریایی و فک خز دار را در بر گرفته است.
• خانواده Phocidae که شامل همه فک های واقعی یا فک های بدون گوش می باشد، اگرچه این نام گذاری اشتباه است زیرا آن ها گوش دارند اما گوش آن ها زیر پوست شان قرار گرفته است. از جمله فک های بدون گوش می توان به فک فیلی اشاره کرد.
• خانواده Odobenidae سومین و کوچک ترین خانواده است که تنها شامل یک گونه زنده به اسم گراز دریایی می باشد.

این سه خانواده در مجموع از 32 یا 33 گونه زنده به علاوه چندین زیر گونه تشکیل شده و 50 گونه منقرض شده نیز در آن ها ثبت شده است.

مشخصات ظاهری فک

باله پایان به یک سری جانوران متنوع و متمایز از هم گفته می شود که اگرچه یک سری ویژگی های مشترک دارند – از جمله بدن های کشیده، انعطاف پذیر، دست و پای پارویی شکل، پوزه های کوتاه و سرهای گرد – اما به راحتی می توان تفاوت های بارز میان آن ها را تشخیص داد.

باله های پارویی شکل و فیزیولوژی منحصر به فرد فک باعث شده این حیوانات بتوانند حتی در خطرناک ترین شرایط آبی نیز به راحتی به زندگی خود ادامه دهند تا جایی که طی دهه های گذشته و به لطف قوانین سخت گیرانه، تعداد آن ها نسبت به قبل افزایش قابل توجهی داشته است.

محل قرار گیری گوش ها و لایه های خز ضخیم دو مشخصه اصلی است که فک گوش دار و فک واقعی را از هم متمایز می کند در حالی که گراز دریایی با هر دو گونه تفاوت دارد و به دلیل عاج های بزرگ، چشم های کوچک تر و به خصوص سبیل های برجسته و بدن تقریبا کاملا بدون مو قابل تشخیص می باشد.

فراتر از این تفاوت ها، برخی گونه ها با توجه به شرایط زندگی خود دارای ویژگی های کاملا منحصر به فرد و مختص به خود نیز می باشند. به عنوان مثال فک های فیلی نر دارای بینی کشیده ای هستند که به آن ها در جفت گیری و تولید مثل کمک می کند و فک سرپوش دار در بالای سر خود یک حفره بینی دارد که می تواند به طور ارادی آن را باد کند.

فیزیک بدن فک ها برای زندگی در آب عالی است. به عنوان مثال لایه های چربی متراکم در پوست، آن ها را در برابر دمای بسیار پایین محافظت می کند، آن ها همچنین می توانند ارتعاشات داخل آب را با سبیل های خود ردیابی کنند.

مهم ترین مشخصه باله پایان دست و پای باله ای شکل است که به آن ها در شکار طعمه ها و فرار از دست شکارچیان کمک می کند. این باله ها نمونه عالی از تکامل در پستانداران می باشد. اگرچه فک های واقعی و فک های گوش دار حتی در استفاده از باله ها نیز با هم تفاوت هایی دارند.

فک های واقعی برای شنا کردن اندام های عقب و پایین بدن خود را به صورت یک نیروی محرکه مداوم از یک طرف به طرف دیگر حرکت می دهند در حالی که از اندام های جلویی برای کمک به آن ها استفاده می کنند. از آن جا که آن ها توانایی چرخاندن اندام های عقبی به سمت جلو را ندارند حرکت آن ها به شدت در خشکی سخت می شود و بدن خود را به شیوه ای ناشیانه به سمت جلو می کشند.

در حالی که فک های گوش دار شبیه پنگوئن ها و لاک پشت های دریایی هستند، آن ها از اندام های جلویی به عنوان نیروی محرکه برای یک نوع حرکت قایقی غیر پیوسته بهره می برند و در خشکی نیز به راحتی حرکت می کنند.

نحوه حرکت گراز دریایی ترکیبی از این دو گونه است، این حیوان از اندام های عقبی به عنوان نیروی محرکه در آب و همچنین راه رفتن در خشکی استفاده می کند.

باله پایان نمی توانند با حداکثر سرعت برخی آبزیان رقابت کنند اما یک مزیت عالی دارند و آن انعطاف پذیری آن ها در آب می باشد. این حیوانات به دلیل بدن صاف و هموار می توانند چرخش های تیزی داشته باشند و برخی گونه ها بدن خود را تقریبا به طور کامل به سمت عقب خم می کنند.

باله پایان بیشتر اوقات خود را در آب می گذرانند به همین دلیل فیزیک بدن آن ها برای مقاومت در برابر فشار داخل آب و کمبود اکسیژن طولانی مدت سازگار شده است. برخی گونه ها می توانند هر بار حدود دو ساعت نفس خود را حبس کنند.

حرکات نرم و منعطف این حیوانات با اندازه بزرگ آن ها در تناقض است. طول کوچک ترین فک تقریبا 90 سانتی متر و وزنش حداقل 45 کیلوگرم می باشد در حالی که طول بزرگ ترین گونه فک که فک فیلی جنوبی است به حدود 6 متر می رسد و وزنش تقریبا 4.4 تن می باشد. این حیوان یکی از سنگین وزن ترین پستانداران دنیا است که وزن آن حتی از زرافه، اسب آبی و کرگدن نیز بیشتر است.

خصوصیات رفتاری فک

فک ها پستاندارانی کنجکاو، اجتماعی و با روابط بالا هستند که مدت طولانی مدت در دریا به سر می برند و معمولا برای جفت گیری، زایمان و پوست اندازی به خشکی یا یخ های داخل دریا پناه می برند. در این زمان معمولا در گروه های بزرگ و به صورت گله ای تجمع می کنند.

این که فک ها یخ دریا یا خشکی را ترجیح دهند به موارد متعدد از جمله روش های تولید مثل بستگی دارد.

محل زندگی فک

این حیوانات در امتداد سواحل و اقیانوس های آزاد همه قاره های روی زمین از جمله قطب جنوب زندگی می کنند. آن ها آب های سرد و غنی از مواد مغذی را ترجیح می دهند که حتی در اقیانوس های اطراف کالیفرنیا، آفریقا و استرالیا نیز یافت می شود.

باله پایان تقریبا فقط در مناطق آب های شور زندگی می کنند اما برای شکار وارد رودخانه ها نیز می شوند. فک بایکال در سیبری تنها گونه ای است که آب شیرین را ترجیح می دهد.

هنگامی که این حیوانات به خشکی می آیند در نواحی همچون سواحل، غارها و حتی سازه های ساخته شده توسط انسان ها از جمله اسکله ها و سکوهای نفتی ساکن می شوند. گونه هایی که در مناطق قطبی زندگی می کنند یخ را ترجیح می دهند و بدن آن ها با این شرایط سازگار شده است.

غذای فک

رژیم باله پایان در واقع گلچینی از مواد غذایی مختلف است. این حیوانات گوشتخوار هستند و ماهی بخش اصلی رژیم غذایی آن ها را تشکیل می دهد اما از حیوانات دیگر از جمله ماهی مرکب، هشت پا، خرچنگ دریایی و مار ماهی نیز تغذیه می کنند.

با این حال برخی انواع فک ها با توجه به شرایط زندگی تغذیه خود را تغییر داده اند، به عنوان مثال فک خرچنگ خوار بر خلاف نامش از کریل تغذیه می کند و فک های پلنگی به دلیل شکار پنگوئن، پرندگان دریایی و حتی سایر گونه های فک شناخته شده اند.

گراز دریایی با رژیم غذایی ثابت شامل حلزون و صدف های کف دریا زندگی می کند. این حیوان می تواند طعمه خود را از طریق سبیل هایش تشخیص داده و با دهان قدرتمند خود آن را بمکد.

فک ها به تنهایی نیز شکارچیانی قوی و خطرناک هستند اما گاهی برای شکار برخی طعمه ها لازم است به صورت گروهی عمل کنند.

دشمن فک

فک ها با وجود اندازه بزرگ خود شکار وسوسه برانگیزی برای نهنگ های قاتل، کوسه ها، خرس ها و دیگر شکارچیان بزرگ و وحشی محسوب می شوند. به خصوص به نظر می رسد نهنگ های قاتل تکنیک های منحصر به فردی برای شکار طعمه های خود دارند. آن ها فک ها را با دم خود بی حس کرده، به هوا پرتاب می کنند، آن ها را در ساحل غافل گیر کرده یا روی یخ ها گیر می اندازند.

بچه فک ها و فک های بالغ تنها بیشتر در معرض دشمنان درنده گرسنه قرار دارند اما به صورت گروهی با شکارچیان مقابله کرده و اندازه بزرگ و طبع وحشی آن ها اغلب مانع حمله شکارچیان می شود. این حیوانات با صدای خاص، دندان قروچه کردن و رفتارهای تهاجمی سعی می کنند دشمنان خود را بترسانند.

انسان خطر بالقوه دیگری برای فک ها محسوب می شود. اگرچه بومیان از هزاران سال قبل این حیوان را شکار می کردند اما به دلیل شکار بی رویه در قرن نوزدهم، بسیاری از گونه های این حیوان در معرض نابودی قرار گرفتند که به لطف قوانین سرسختانه امروزه این خطر برطرف شده است.

با این حال فک ها هنوز هم در معرض خطر آلودگی های دریایی از جمله آلودگی های شیمیایی و نشت روغن ها، شکار توسط بومیان محلی و سوانح مربوط به کشتی ها قرار دارند و تغییرات آب و هوایی، در زیستگاه طبیعی آن ها اختلال ایجاد می کند، به عنوان مثال فک های قطبی با ذوب شدن یخ دریاها ممکن است شرایط لازم برای تولید مثل را از دست بدهند.

زاد و ولد فک

باله پایان از تنوع گسترده ای در الگوهای جفت گیری برخوردار هستند. برخی از گونه ها تک همسر هستند و تا پایان عمر خود با یک جفت زندگی می کنند اما گونه های دیگر چند همسری می باشند که یعنی یک نر تنها با چند ماده جفت گیری می کند در حالی که ماده ها فقط یک جفت دارند.

فک ها موجودات به شدت حساس به قلمرو هستند، نرها با گاز گرفتن و ضربه زدن به هم برای انتخاب جفت مناسب مبارزه می کنند. آن ها برای جلب نظر فک ماده و پیشی گرفتن از رقبای دیگر به صداهای خود متکی هستند، فک فیلی بزرگ ترین و تهاجمی ترین نوع فک است.

فک های ماده توانایی قابل توجهی در به تاخیر انداختن بارداری بعد از جفت گیری دارند تا زمان و شرایط مناسب برای این منظور فرا برسد. دوره بارداری با توجه به گونه متفاوت است اما می تواند تا یک سال نیز ادامه داشته باشد.

بچه فک ها بعد از تولد از شیر مادر که بیشتر حاوی چربی است تغذیه می کنند و به همین دلیل به سرعت رشد کرده و قادر به دفاع از خود می شوند.

زندگی و عمر فک ها تا حد زیادی به اولین روزهای زندگی آن ها بستگی دارد، والدین نقش بسیار کمی در تربیت بچه ها دارند، اگرچه بچه ها طی چند روز تا چند هفته بعد از تولد شنا کردن را یاد می گیرند اما ممکن است چند سال طول بکشد تا به یک فک بالغ تبدیل شوند.

طول عمر فک

اگر فک بتواند به سن بزرگسالی برسد در طبیعت می تواند تا 30 سال و حتی 40 سال به زندگی اش ادامه دهد.

خطر انقراض فک

جمعیت فک ها در دوره ای از زمان به شدت در معرض خطر بود اما امروزه جمعیت این حیوانات رو به افزایش است، نمونه آن فک فیلی می باشد که به نظر می رسد جمعیت آن طی هفتاد سال از 100 به 100 هزار فک افزایش داشته است.

با این حال همه گونه ها تا این حد خوش شانس نبوده اند. امروزه چند گونه از جمله فک راهب مدیترانه ای، فک راهب هاوایی و فک کاسپین از جمله فک های در معرض خطر هستند، فک راهب کارائیب در اواسط قرن بیستم منقرض شده است.

حقایق جالب درباره فک

• فک ها در فرهنگ اینوئیت ها، مردمان دریای شمال و سایر فرهنگ ها تاثیر بسزایی داشته اند، در افسانه های اسکاتلندی، سلکی موجودی است که می تواند از فک به انسان تبدیل شود.
• فک ها زمانی که در خشکی به سر می برند در گله های بزرگ با بیش از هزار عضو زندگی می کنند.
• بچه های فک به لطف شیر پر چرب، روزانه 1.3 تا 2.2 کیلوگرم وزن اضافه می کنند.
• فک ها نسبت به حیوانات دیگر خون بیشتری در بدن خود دارند، از آن جا که سلول های خونی این حیوان اکسیژن را در خود نگه می دارد فک می تواند مدت زمان بیشتری داخل آب بماند.
• ضربان قلب این حیوان هنگام شنا کردن در آب 50 تا 80 درصد کاهش می یابد.
• فک ها هنگام جستجوی غذا می توانند تا عمق 300 تا 400 متری بروند.
• فک سرپوش دار تنها 4 روز شیر می خورد که در میان پستانداران کوتاه ترین مدت زمان شیر دهی را دارد.

منبع: a-z-animals

🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید

فال ام را نشان بده