دانستنی های جالب درباره بابون

نوشته شده توسط

۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

بابون از میمون های دنیای قدیم است که به عنوان حیوانی باهوش، اجتماعی و سازگار با محیط شناخته شده است. این میمون اندازه متوسط تا بزرگ دارد و امروزه در سراسر آفریقا و برخی مناطق عربستان زندگی می کند.

بابون که به نام عنتر دم کوتاه (انتر دم کوتاه) نیز به شهرت رسیده در پنج گونه مختلف یافت می شود، این حیوان بیشتر عمر خود را روی زمین زندگی می کند و به دلیل زندگی اجتماعی خاص و جالبش مورد توجه علاقه مندان حیات وحش قرار دارد.

در ادامه قصد داریم درباره خصوصیات ظاهری، رفتاری، نحوه زندگی و تغذیه بابون ها صحبت کنیم، با کوکا همراه باشید.

انواع بابون

به طور کلی پنج گونه مختلف بابون وجود دارد که عبارتند از:

بابون زیتونی
بابون گینه ای
بابون چاکما یا دماغه
بابون زرد
بابون مقدس

بابون مقدس به دلیل صورت قرمز روشن و زندگی در میان تخته سنگ ها از سایر گونه ها متمایز شده است، بقیه گونه ها به طور کلی به نام بابون ساوانا شناخته شده اند.

لازم به ذکر است محققان هنوز درباره این نوع طبقه بندی به اطمینان قطعی نرسیده اند زیرا در طول تاریخ برخی گونه های مختلف بابون با هم جفت گیری داشته اند و ممکن است برخی گونه ها در واقع زیر گونه باشند.

مشخصات ظاهری بابون

بابون ها میمون های بزرگ و قدرتمندی هستند که بیشتر وقت خود را روی زمین سپری می کنند.

این حیوان دارای سر بزرگ، یک پوزه بلند شبیه سگ، خط ابروی محکم برای محافظت از چشم ها و گونه کیسه ای شکل است که از آن برای نگهداری موقت غذای خود استفاده می کند.

بابون های نر از نظر اندازه معمولا دو برابر ماده ها هستند و دندان های نیش ترسناک و تیزی دارند که به حفاظت آن ها در برابر تهدیدهای بیرونی کمک می کند، اندازه دقیق این دندان ها به نوع بابون بستگی دارد.

بدن بابون با خز پوشیده شده و ظاهری وحشی به حیوان بخشیده، همچنین یال های بلندی دارد که روی شانه هایش کشیده شده است. ناحیه صورت و باسن این حیوان بدون خز است اما پوست محکمی دارد.

رنگ انواع مختلف بابون بین سبز زیتونی تا زرد، نقره ای و قهوه ای متفاوت است.

بزرگ ترین و کوچک ترین بابون

اندازه انواع مختلف بابون ها با هم متفاوت است. گفته شده بابون دماغه بزرگ ترین نوع و بابون گینه ای کوچک ترین گونه می باشد.

خصوصیات رفتاری بابون

بابون ها حیواناتی فوق العاده اجتماعی و باهوش هستند که در گروه های بزرگ زندگی کرده و معمولا پیوندهای عمیقی با اعضای گروه خود دارند، این رابطه نزدیک ممکن است تا پایان عمرشان ادامه داشته باشد.

تعداد اعضای گروه بابون ها با هم متفاوت است اما گاهی می تواند تا چند صد عضو داشته باشد.

گروه ها از هر دو جنس نر و ماده و بچه های آن ها تشکیل شده که با تغذیه، خواب و نظافت روابط نزدیکی با هم قرار می کنند.

آن ها در طول روز به گروه های کوچک تری تقسیم می شوند، این زیر گروه ها شامل 4 یا 5 ماده، بچه های آن ها و یک بابون نر غالب می باشد که رهبری را به عهده دارد و تلاش می کند سایر بابون های نر را از گروه دور نگه دارد.

بابون مقدس معمولا در گروه های بسیار کوچک تر – شامل حدود 12 ماده و یک نر آلفای تنها – زندگی می کند.

علت زندگی گروهی بابون ها محافظت از خود در برابر تهدیدها و دشمنان می باشد. آن ها به خصوص زمانی که در فضای باز به سر می برند پیوسته مراقب شکارچیان خطرناک هستند و در صورت مشاهده خطر صدای پارس مانند بلندی ایجاد می کنند.

هنگام خطر نرها برای حمله کردن شروع به دویدن می کنند در حالی که ماده ها و بچه ها خود را به مناطق امن میان درختان رسانده و پنهان می شوند.

بابون ها به روش های مختلف مانند ارتباط صوتی، حالات چهره و حتی دم خود با هم ارتباط برقرار می کنند.

آن ها طبع بسیار سازگاری دارند و با شرایط مختلف هماهنگ می شوند، با این حال جمعیت شان به دلیل شکار و از بین رفتن زیستگاه ها توسط انسان به مرور در حال کاهش است.

محل زندگی بابون

بابون ها در حال حاضر در سراسر قاره آفریقا و همچنین برخی نواحی عربستان دیده می شوند، زیستگاه های آن ها بسیار گسترده است با این حال نسبت به گذشته تا حد زیادی کاهش وسعت داشته است.

بابون می تواند در طیف گسترده ای از زیستگاه ها از جمله ساوانا، خارستان ها، بیابان های صخره ای و جنگل های بارانی که آب کافی برایش فراهم باشد زندگی کند.

بابون مقدس در بیابان های صخره ای واقع در تپه های خط ساحلی دریای سرخ – در شمال شرقی آفریقا و مناطقی از غرب شبه جزیره عربستان – سکونت دارد.

بابون زیتونی گسترده ترین گونه محسوب می شود که زیستگاهش از غرب به شرق در طیف وسیعی از نواحی گسترش یافته است، در حالی که محل زندگی بابون گینه ای به یک منطقه کوچک در غرب محدود شده و بابون زرد در شرق زندگی می کند، بزرگ ترین گونه یعنی بابون دماغه نیز در دورترین نقاط جنوبی ساکن است.

غذای بابون

بابون یک حیوان همه چیز خوار است که از طیف متنوعی از گیاهان و حیوانات کوچک تغذیه می کند و میوه ها، دانه ها، ریشه های سخت و گل ها به همراه حشرات، تخم حیوانات، مارمولک و جوندگان قسمت عمده ای از رژیم غذایی اش را تشکیل می دهد.

از آن جا که این میمون هیکل بزرگ و قدرت زیادی دارد گاهی نیاز دارد از منابع تغذیه ای بزرگ تر مانند آهوهای جوان استفاده کند.

در برخی نواحی که زیستگاه بابون ها توسط انسان ها اشغال شده این حیوانات به مزارع حمله کرده و محصولات را از بین می برند، به همین دلیل از آن ها به عنوان نوعی آفت کشاورزی یاد می شود.

بابون یک سری دندان های آسیاب بزرگ و مسطح دارد که برای خرد کردن گیاهان از آن ها استفاده می کند و اضافه غذا را در کیسه های گونه منعطف خود برای مصارف بعدی ذخیره می کند.

دشمن بابون

بابون ها به دلیل اندازه بزرگ و این حقیقت که بیشتر عمرشان را روی زمین به سر می برند دشمنان زیادی دارند که از جمله مهم ترین آن ها می توان به گربه های وحشی مانند شیر، پلنگ و یوزپلنگ اشاره کرد.

پیتون های بزرگ، سگ های وحشی آفریقایی و پرندگان شکارچی نیز بابون های کوچک و آسیب پذیر را شکار می کنند.

با این وجود مهم ترین دشمن بابون، انسان ها هستند که با شکار و از بین بردن زیستگاه های این حیوان جمعیت آن را تا حد قابل توجهی کاهش داده اند.

زاد و ولد بابون

بابون ها در تمام طول سال می توانند زاد و ولد کنند و زمان خاصی برای جفت گیری ندارند اما دیده شده در برخی اوقات سال بسته به مکان آن ها، جفت گیری و زایمان به اوج خود رسیده است.

زمانی که بابون ماده برای جفت گیری آماده می شود بابون نر غالب زیر گروه، به شدت از حق خود برای جفت گیری دفاع می کند با این وجود بابون های ماده معمولا در طول زندگی خود با نرهای زیادی جفت گیری می کنند.

دوره بارداری بابون ماده حدود 6 ماه طول می کشد. بعد از این مدت یک نوزاد به دنیا می آید که بلافاصله بعد از تولد، خز مادرش را گرفته و به او می چسبد.

رنگ بابون های تازه متولد شده با رنگ والدین آن ها متفاوت است، آن ها تا حدود 2 ماه بعد که خزهای بزرگسالی روی بدن آن ها رشد کند مورد حفاظت گروه قرار دارند.

ماده های جوان کنار مادر خود در گروه می مانند و اغلب تا پایان عمر رابطه بسیار نزدیکی با هم دارند در حالی که نرهای جوان مجبور هستند از گروه خارج شده و در گروه های دیگر توانایی های خود را به اثبات برسانند.

طول عمر بابون

طول عمر بابون بین 15 تا 40 سال می باشد.

خطر انقراض بابون

بابون ها به طور قابل توجهی با جمعیت رو به رشد انسان ها در زیستگاه های طبیعی خود سازگار شده اند اما در مناطقی که بین زیستگاه این حیوان و مناطق مسکونی هم پوشانی وجود دارد دیده شده این حیوانات به محصولات زراعی حمله کرده و آن ها را از بین می برند.

شکار بابون ها توسط انسان ها، جنگل زدایی و کشاورزی از عوامل اصلی کاهش جمعیت این حیوان می باشد.

در حال حاضر چهار گونه بابون به عنوان گونه هایی با حداقل نگرانی انقراض در آینده نزدیک طبقه بندی شده اند در حالی که بابون گینه ای در فهرست حیوانات نزدیک به تهدید قرار دارد.

حقایق جالب درباره بابون

بابون ها چندین میلیون سال است که با نیاکان بشری زندگی می کنند. قدیمی ترین فسیل بابون، جمجمه ای است که در آفریقای جنوبی کشف شده و به نظر می رسد دو میلیون سال قدمت داشته باشد.
برنامه روزانه بابون ها کمی شبیه انسان ها است، آن ها معمولا صبح زود از خواب بیدار می شوند، قبل از آن که به جستجوی غذا بروند مدتی را در گروه می گذرانند، ساعات روز خود را به جستجوی غذا، تغذیه، استراحت و نظافت می گذرانند و شب ها می خوابند.
اگرچه بابون ها برای امنیت بیشتر، هنگام خواب بالای درخت می روند اما تقریبا بقیه عمر خود را روی زمین می گذرانند و در جستجوی آب و غذا پرسه می زنند.
دیده شده این حیوان روزانه کیلومترها را طی می کند و تنها برای در امان ماندن از آفتاب ظهر در سایه به استراحت می پردازد. این حیوان قادر است بین طلوع تا غروب خورشید بیش از 4 کیلومتر راه برود.
مانند بسیاری از نخستی ها، بابون ها با جدا کردن انگل ها، پوست مرده و آلودگی از خزهای یکدیگر در نظافت اجتماعی شرکت می کنند، این کار نه تنها پیوند اجتماعی قوی تری بین آن ایجاد می کند بلکه نشان دهنده جایگاه بابون ها در گروه نیز می باشد. بابون هایی که نظافت می شوند از بابون هایی که نظافت می کنند جایگاه بهتری در گروه دارند.
برای این که نرهای دیگر در گروه پذیرفته شوند باید با یکی از ماده ها رابطه برقرار کنند تا سایر اعضای گروه آن ها را بپذیرند. این روند ممکن است ماه ها طول بکشد اما این جفت معمولا در طول عمر خود دوستان صمیمی و نزدیک هم خواهند بود.
بابون آفریقایی و عربی از حداقل 10 صدای مختلف برای برقراری ارتباط با سایر اعضای گروه استفاده می کند.
نرها و ماده ها از نظر ظاهری اغلب شبیه هم هستند با این تفاوت که ماده ها کوچک تر بوده و موهای بلند اطراف گردن خود ندارند.
برخلاف میمون های اولیه، میمون بابون دم قابل انعطافی ندارد که بتواند از آن برای جنب و جوش لابه لای درختان استفاده کند.
بابون ها به شدت به قلمروی خود حساس هستند و با حالت تهاجمی از قلمرو و گروه خود در برابر سایر بابون ها و شکارچیان محافظت می کنند.
این حیوان در فرهنگ مصر باستان به دلیل هوشمندی اش مورد احترام بوده است، بابون نماد خدای توث بوده و گاهی به عنوان نگهبان مردگان در جهان زیرین به تصویر کشیده شده است.
نوعی میمون که به نام شاه بابون شهرت پیدا کرده در واقع مندریل است که به دلیل شباهت ظاهری با بابون ها به این نام شناخته شده است اما گونه متفاوتی از میمون های جهان قدیم و نوعی بوزینه آفریقایی می باشد.
بابون گلادا یا بابون خونین دل نوعی میمون دم کوتاه دنیای قدیم است که ظاهر آن شباهت زیادی به بابون ها دارد اما بابون محسوب نمی شود.