حساسیت به مرکبات چیست؟
حساسیت به مرکبات (Citrus Allergy) از انواع آلرژی های نادر است که تنها در برخی افراد ممکن است رخ دهد. کسانی که به مرکبات حساسیت دارند با خوردن میوه تازه، آب میوه و پوست مرکبات یا تماس پوست بدن با آن ها دچار علائم آلرژیک می شوند.
از جمله مرکبات می توان به انواع پرتقال، انواع لیمو، لیمو شیرازی و انواع گریپ فروت اشاره کرد.
علائم حساسیت به مرکبات
افرادی که دچار آلرژی مرکبات هستند اغلب بعد از خوردن غذا یا نوشیدن آب میوه و نوشیدنی هایی که با مرکبات خام تهیه شده دچار علائم آلرژیک می شوند و در صورت تماس موضعی پوست بدن با مرکبات خام نشانه های آلرژی در آن بخش از بدن آن ها ظاهر خواهد شد.
از جمله علائم حساسیت به مرکبات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گز گز شدید و خارش لب، زبان و گلو
- قرمزی و تورم خفیف لب و لثه
این علائم نشانه های سندرم آلرژی دهانی هستند. افراد مبتلا به سندرم آلرژی دهانی که به مرکبات آلرژی دارند معمولا می توانند مرکبات پخته مصرف کنند.
لازم به ذکر است فرد ممکن است تا سنین بزرگسالی در مصرف مرکبات مشکلی نداشته باشد و ناگهان از یک سن به بعد با خوردن مرکبات یا استفاده موضعی از آن ها دچار علائم آلرژیک شود.
افرادی که به پوست مرکبات حساسیت دارند با لمس کردن آن دچار علائم درماتیت تماسی – نوعی التهاب پوستی – می شوند، این علائم به دلیل آزادسازی برخی مواد شیمیایی التهابی که بعد از تماس پوست با آلرژن ها ایجاد می شود رخ داده و شامل موارد زیر می باشد:
- قرمزی پوست
- سوزش پوست
- خارش شدید
- خشکی و پوسته پوسته شدن پوست
- تورم
- تاول
در موارد نادر حساسیت به مرکبات ممکن است باعث بروز واکنش آلرژیک شدید و کشنده به نام آنافیلاکسی شود، برخی علائم آنافیلاکسی عبارتند از:
- کهیر
- سرخ شدن پوست
- تورم دهان و گلو که ممکن است تنفس را مشکل کند
- آسم
- حالت تهوع، استفراغ، یا اسهال
- کاهش فشار خون که باعث ضعف می شود
هشدار: در صورت مشاهده علائم آنافیلاکسی لازم است هر چه سریع تر به اورژانس مراجعه شود.
علت حساسیت به مرکبات
سیستم ایمنی بدن گاهی به اشتباه سعی می کند از بدن در برابر موادی که خطری برای بدن ندارند محافظت کند، به این مواد آلرژن گفته می شود و واکنش سیستم ایمنی بدن به یک آلرژن باعث بروز علائم آلرژیک می شود.
واکنش های آلرژیک به مرکبات خام گاهی به دلیل واکنش متقاطع در افرادی که از آلرژی گرده رنج می برند نیز دیده می شود.
واکنش متقاطع چیست؟
واکنش متقاطع زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به ماده ای که حاوی ترکیبات مشابه با یک آلرژن خاص می باشد واکنش نشان می دهد.
بسیاری از واکنش های آلرژیک به مرکبات به دلیل سندرم آلرژی دهانی رخ می دهند و علت اصلی ابتلا به این سندرم حساسیت به گرده می باشد. این پدیده نوعی واکنش متقاطع است به این دلیل رخ می دهد که گرده و مرکبات هر دو حاوی پروتئین خاص مشابهی هستند که بدن فرد نسبت به آن واکنش نشان می دهد.
افرادی که به خصوص به گرده بعضی از علف ها آلرژی دارند ممکن است دچار حساسیت به مرکبات نیز باشند.
رابطه میان حساسیت به مرکبات و اسید سیتریک
برخی افراد گمان می کنند اسید سیتریک به دلیل ماهیت خاص آن ممکن است از عوامل حساسیت به مرکبات و بروز واکنش های آلرژیک باشد در حالی که اسید سیتریک اگرچه ممکن است باعث تحریکات پوست، دهان و حتی ناراحتی معده شود اما به خودی خود آلرژی زا نیست و سیستم ایمنی بدن را تحریک نمی کند.
لازم به ذکر است اسید سیتریک نوعی ماده شیمیایی است که در آب میوه مرکبات وجود دارد و عامل رنگ ترش مرکبات می باشد.
حساسیت به لیمونن
اکثر افرادی که به پوست مرکبات حساسیت دارند در حقیقت به ماده لیمونن – ماده شیمیایی موجود در پوست مرکبات – آلرژی دارند، این افراد با لمس کردن پوست مرکبات دچار علائم درماتیت تماسی می شوند در حالی که ممکن است نوشیدن آب میوه تازه مشکلی برای آن ها ایجاد نکند.
از لیمونن اغلب به عنوان رایحه خوش در لوازم آرایشی و عطر استفاده می شود.
حساسیت سیستمیک
در مورد این که چه تعداد از افراد دچار آلرژی های سیستمیک نسبت به مرکبات می شوند اطلاعات چندانی در دست نیست اما گزارش ها حاکی از آن است که برخی افراد بعد از مصرف پرتقال و سایر مرکبات علائم آلرژی سیستمیک شدید از جمله آنافیلاکسی را تجربه می کنند.
همچنین در مواردی مشاهده شده افرادی که پرتقال و گریپ فروت مصرف کرده اند به آنافیلاکسی ناشی از ورزش وابسته به مواد غذایی دچار شده اند که علائم آن تنها زمانی که فرد بلافاصله بعد از خوردن آلرژن ها فعالیت های ورزشی انجام دهد ظاهر می شود.
تشخیص حساسیت به مرکبات
پزشک برای تشخیص حساسیت به مرکبات در افراد مبتلا به آلرژی گرده، تست پوستی پریک انجام می دهد.
در این تست پزشک با کمک سوزنی که به اندکی آلرژن مورد نظر آغشته شده پوست بیمار را تحریک می کند، در صورتی که بیمار به آلرژن مورد نظر حساسیت داشته باشد بعد از 15 تا 20 دقیقه اطراف ناحیه مورد نظر برجسته و قرمز می شود.
جلوگیری از بروز علائم حساسیت به مرکبات
اگر فکر می کنید شما یا یکی از اعضای خانواده تان دچار حساسیت به مرکبات هستید یا به برخی ترکیبات موجود در مرکبات حساس می باشید بهترین راه برای پیشگیری از بروز علائم آن رعایت برخی نکات در رژیم غذایی است، از جمله:
- از مصرف مرکبات خام و آب میوه مرکبات اجتناب کنید. قبل از خرید آب میوه های دیگر نیز به مواد تشکیل دهنده آن ها دقت کنید زیرا به برخی آب میوه و نوشیدنی های تجاری آب مرکبات اضافه می شود.
- از خوردن مرکبات نارس یا آن هایی که تازه چیده شده اند پرهیز کنید زیرا مرکبات نارس در مقایسه با میوه های رسیده خطرناک تر هستند.
- از مصرف دانه و پوست مرکبات دوری کنید، برخی افراد عادت دارند پوست مرکبات را داخل غذاهای پخته یا سالاد می ریزند، در مهمانی ها یا رستوران حتما به این موضوع دقت داشته باشید.
- از مصرف مکمل های ویتامین C، شیرینی جات که معمولا از طعم دهنده های مصنوعی مرکبات برای خوش طعم کردن آن ها استفاده می شود خودداری کنید.
- بسیاری از افرادی که به مرکبات آلرژی دارند با مصرف مرکبات پخته دچار مشکل نمی شوند زیرا در اغلب موارد پخت و پز پروتئین های آلرژی زا را غیر فعال می کند.
- در دستورالعمل های غذایی که از مرکبات برای ترش کردن غذا استفاده شده می توانید از گیاهان و ادویه جاتی همچون به لیمو و سماق به عنوان جایگزین های مرکبات استفاده کنید.
منبع: healthline
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
