“و خدا انسان را آفرید، و انسان رویا را. رویا متولد شد، زیست و تبدیل به یک افسانه شد. افسانه ی انسان های برتر، انسان هایی درستکار که بر پلیدی فائق آیند و نور را بر ظلمت پیروزی بخشند”
اگر بخواهیم سرمنشا تمام روایت و داستان های تاریخ را بیابیم، باید جایی در میان رویاها دنبالش گشت. افسانه ها زنده شدند، چون انسان هایی رویاپرداز بودند. و همین افسانه ها و قصه ها عاملی شد برای اینکه هزاران نفر دیگر بتوانند با الگوبرداری از آنها بر مشکلات غلبه کنند.
تاریخ ایران غنی است از اونواع اسطوره ها. از رستم و سهراب و گشتاسب تا پوریا ولی و آقاتختی. روایت هر کدام از این اسطورها در فرم ها مختلف چندین بار تعریف شده است. اما قالبی در میان تمام فرم های هنری در ایران دست کم گرفته شده و به پتانسیل بی حد و مرز آن بی توجهی میشود. و آن فرم هنری چیزی نیست جز کتاب های مصور یا کمیک بوک ها! ما در این مطلب نیت به معرفی انواع مختلف کتاب کمیک داریم. اما پیش از آن، ابتدا به معرفی این هنرجذاب بپردازیم و سپس تاریخچه ی آن را وارسی نماییم. با ما همراه باشید.
کمیک بوک یا کتاب مصور چیست؟
کمیک بوک یک کتاب داستان است. کتاب داستانی که برای انتقال پیام و روایت خود از یکسری المان متفاوت استفاده میکند. کتب مصور از کنار هم قرار دادن چند تصویر متوالی تشکیل شده و در آن از المان هایی چون بالون گفتار، نامآوا ها برای نشان دادن گفتگو و شرح های کوتاه استفاده میشود که برای روایت داستان مورد استفاده قرار میگیرند. اندازه و جاگذاری تصاویر متوالی، ترتیب بیان و پیرنگ داستان را کنترل میکند. برای به نمایش درآوردن و ترسیم تصاویر متوالی عموما از تکنیک نقاشی کارتونی و دیگر روش های تصویرگری شبیه به آن استفاده میشود.
در ساخت یک کامیک بوک چند نفر نقش دارند:
- نویسنده: مسئول داستان سرایی و ساخت قصه است. دیالوگ شخصیت ها، سیر روایی داستان و کپشن ها در حوزه مسئولیت نویسنده است.
- کارتونیست: سنگینترین وظیفه در خلق کامیک ها را بر عهده دارد. او همه یا بخشی از مسئولیت ساخت را برعهده میگیرد که اصولا یکی از نویسندگان است که در کار طراحی و نقاشی هم دست دارد.
- قلمزن: قلمزن مسئول بهبود طرح ها و نقاشی های اولیه است که طراح آن ها را ترسیم کرده.
- طراح: طراح واسط بین نویسنده، قلمزن و نقاش است. طراح با کمک نویسنده طرح اولیه برای هر صفحه از کمیک بوک را به تصویر میکشد، محل قرار گیری هر پنل و محتویات آن و حالت چهره و بدن شخصیتها را مشخص میکند.
- نقاش: نقاش وظیفه ی اتمام کمیک را بر عهده دارد. رنگ ها بدست او به دنیای کمیک میآیند که نقش مهمی در روانشناسی هر شخصیت و پیکره ی داستان دارد.
- مصور: تصویرگر ها یا مصور ها همان نقاش ها، قلمزن ها و طراح ها هستند.
- حروف چین: حروف چین حباب دیالوگ ها، افکت های صوتی و کپشن ها را طراحی و در محل مشخص شده ی صفحات کمیک بوک قرار میدهد.
- ویراستار: هر نسخه را پیش از چاپ بررسی میکند تا از نظر فنی مشکل نداشته باشد.
برای تشریح کامل کمیک ها نیاز به مقالات طولانی و بلند بالا است. هدف اصلی این مطلب معرفی انواع مختلف کتاب مصور است و در حدودی که نیاز این مطلب بود، اقدام به بررسی چیستی فرمت کمیک ها شد. حالا به بررسی وجهه تاریخی داستان های مصور و بعد از آن به معرفی انواع آن خواهیم رسید.
تاریخچه ی کمیک بوک ها؛ تاریخی به قدمت انسان
نخستین کمیک ها، حتی پیش از اختراع نوشتار بوجود آمده اند. دوره ی پیشاتاریخ و جایی در غار لاسکو، واقع در جنوب غربی فرانسه، انسان های نخستینِ رویاپرداز افسانه هایی را در دل غار نقاشی کرده اند.
تا اواسط سده بیستم، مصورها در آمریکا، اروپای غربی (فرانسه و بلژِک خصوصا) و ژاپن به تکامل و شکوفایی رسیدند. نشانه های کامیکس در اروپا به آثار رودلفه تپفر در دهه 1830 باز میگردد و با داستان های کامیکسی همچون تن تن و میلو در دهه 1920 رونق مییابد. در آمریکا در اوایل سده بیستم، داستان های بصری در رسانه های گروهی همچون مجله نشر مییافت و بعد ها در دهه 1930 صاحب مجله ی مستقل شد.
ژاپن تاریخچه ی غنی تر در داستان سرایی تصویری دارد. طراحی مانگا ها، کامیک های ژاپنی، در سده ی سیزدهم آغاز شدهاست. پس از جنگ جهانی دوم، کارتونیستهایی چون اوسامو تزوکا ظهور کردند که نقش مهمی در محبوبیت کامیک در میان ژاپنیها داشتند.
انواع مختلف کمیک
حال که با تاریخچه ی کمیک ها و نحوه پیدایش آنها آشنا شدیم، وقت آن رسیده تا نگاهی به انواع داستان کمیک بیندازیم. فرمت های رایج در دنیای کمیک شامل 13 نوع مختلف است. عمده تفاوت آنها در نحوه انتشار است. این 13 فرمت مختلف عبارت اند از:
- سری محدود/سری کوتاه:
این کمیک بوک ها، داستان خود را در تعداد شماره ی محدود روایت میکنند. در سری های کوتاه، تعداد قسمت ها اکثر اوقات از شش عدد بیشتر نمیشود اما گاها با توجه به ظرفیت داستان یک یا دوقسمت دیگر هم اضافه میشود.
- کمیک استریپ:
کمیک استریپ ها گاها بخاطر تشابه اسمی با کمیک اشتباه گرفته میشوند. حال آنکه کمیک استریپ به نحوی خاستگاه کمیک محسوب میشود. کمیک استریپ ها صاحب ستون و یک بخش در مجلات غیرکمیکی هستند و بصورت روزانه، هفتگی یا ماهانه نشر مییابند.
- کمیک بوک تک شمارهای: تعداد صفحات این نوع از کتب کمیک شامل 20 تا 32 صفحه است و گاها کم یا زیاد میشوند. کمیک بوک های تک شماره ای به صورتی سریالی و شبیه به مجله ها به چاپ میرسند. علت انتخاب نام تک شماره ای برای آنها این است که هر شماره از این کمیک بوک ها با یک عدد خاص مشخص میشود.
- سری بلند: از اسم آنها مشخص است که برخلاف سری کوتاه از تعداد قسمت های بیشتری تشکیل شدهاند. مرز تعداد قسمتی که یک کمیک را از کوتاه به بلند تبدیل میکند برای هر ناشر متفاوت است.
- کمیک بوک تک جلدی: تمام داستان در یک جلد و کتاب تعریف میشود و در کمیک های دیگر به ادامه ی روایت این قصه نمیپردازند.
- کمیک بوک سالانه: از اسمش پیداست، سالی یک بار منتشر میشود و معمولاً بخشی از داستان یکی از کمیک بوکهای تک شمارهایِ در حال چاپ را روایت میکنند، و تعداد صفحه ی آن از تک شماره ای ها بیشتر است
- کمیک بوک پرستیژ: معمولا تعداد صفحات بیشتر، بین 48 تا 64 عدد، دارند و کیفیت جلد و کاغذ آنها بیشتر است.
- کمیک بوک دیجیتالی: نسخه ای از کمیک ها که برای مطالعه با استفاده تلفن همراه یا رایانه شخصی منتشر میشوند.
- وبکمیک: این مدل از مجلات و کتب مصور از طریق اینترنت در درسترس قرار میگیرند.
- دیجیتال مقدم: این مدل، ابتدا دیجیتالی و بعد بصورتی فیزیکی در دسترس قرار میگیرند.
- مینی کمیک: این کمیک ها از نظر اندازه کوچکتر، و از نظر نسخه چاپی تعداد کمتری دارد.
- زین (Zine): کتاب های دستساز که بصورت ناشر-مولف چاپ میشوند.
- نسخهی کالکتد (Collected): نسخه ی کالکتد، آن دسته از کامیکیس ها است که مجموعه ای از نسخه های تک شماره که با هم یک فصل یا کل داستان را میسازند، شامل میشود.
کمیک بوک ها راهی برای آشنایی با فضایل اخلاقی
اگر تا به حال وارد دنیای کتاب داستان کمیک نشده اید، احتمالا این فرم برای شما غریب و کودکانه است اما باید بدانید که در محتوای این داستان ها، در مورد مسائل مختلف انسانشناسانه همچون دو راهی های اخلاقی، رذایل و فضایل اخلاقی و رفتاری، مفهوم خیر و شر، تشخیص راه درست از غلط و… صحبت میشود. راهی بسیار مناسب برای آموزش جامعه
متاسفانه در جوامع ایرانی، توجه کمتری به این هنر بصری-نوشتاری میشود و این یک اتفاق ناخوشایند است که جامعه از یکی از جذابترین فرم های آموزشی خود محروم شود. ما در این مقاله با معرفی انواع مختلف کتاب کمیک تلاش کردیم تا شما را کمی با این دنیای سحرانگیز آشنا کنیم. امید است که داستان های مصور و پرمحتوا جایگاه مناسبی بین مردم ایران پیدا کنند.
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید